Jenő Rejtő - La skeleta brigado

— Li estas tute sana! — mansvingis Minkiew. — Li havis malarian atakon. Nu, ni iru plu, ĉar miaj ĉiuj poŝtmarkoj trempiĝos.

Li faris malpeciencan paŝon, pro kio ambaŭ baskoj de la akrakolora, tre malpura, silka negliĝo disiĝis, kaj evidentiĝis, ke la doktoro ne povus esti la reprezentanto de la hedonista kulto, tiom altnivela en la antikva epoko, kiu konsideris la viron, kiel ideala enkopiganto de la forto kaj belo. La krea naturo tre malavantaĝe zorgis pri la staturo de doktoro Minkiew. Sed la kuracisto ne ŝajnis malĝoja pro tio, kaj trankvilmove li ĵetis la kimonon ĉirkaŭ sia talio el dekstra direkto maldekstren aŭ inverse, neglektante siajn malkaŝiĝintajn korpomankojn. Eĉ karikaturisto povintus plani lian vizaĝon. Eksplodo operaciis sur ĝin tre groteskan esprimon. Miloj da pulveroj perforis lian haŭton poreterne, forbruligante lian iun brovon kaj parton de liaj malgrandaj, nigraj, dornosimilaj lipharoj. Laŭstature li estis malalta, kurbakrura, osteca.

— Ligert! — kriis Libourne, sed la skribisto ne anonciĝis.

Kiam la komitato iris plu el la malproksima lavoĉambro, Gouillaume ne sekvis ilin, sed heziteme turninte sin, li rigardis al Ligert, el kies dentoj peco da pano kurbiĝis al lia frunto, dume li rapide kolektaĉis la notaĵojn ambaŭmane.

— Skribisto… — balbutaĉis Gouillaume — á… moi…!

La skribisto instinkte rigidiĝis en senmova pozicio, kiel malnova soldato, preskaŭ samtempe kun la komando.

— Ĉu vi pensas… ke mi freneziĝis?… Atentu do! Vi estas la skribisto Ligert… — spiregis la oficiro. — Antaŭ tri jaroj, kiam mi venis… vi estis malsana… je disenterio… Vi povas vidi: mian memoron… Per tio… ne estas… problemo… ĝi estas tia, kiel la rilato de la celilo… al la kanono… se la celado estis… estis preciza… tiam… ankaŭ la trafo estos bona…

Ligert jam alkutimiĝis, ke liaj superuloj kelkfoje diras al li nekompreneblajn aferojn, tial li ne miris, kaj li aŭskultis kun deviga atento la pigran, senfortan vortlavangon, plenan de intermita spirado.

— Bone rimarku ion… mia frato… kapitano Jeromo… Ankaŭ li estis artireliano. ĝi estas familia… Mia patro ĉe Sedam… Mia frato ĵeromo ĉe Verdun… kaj la tagordono menciis min ĉe Rheims, ke: „… taĉmentestro Gouillaume kuraĝe, ne timante eĉ la morton…” Nun neniu fanfaronu… Ĉar ni ŝirmis nin per la kadavro… de nia plej bonaj kamaradoj…

Li haltis anhelante, senspiriĝinte. Kaj Ligert sentis tiel, ke li devas diri ion, aŭdinte tiom da bonegaj, konficencaj aferoj.

— Vere estas admirinde, kion sinjoro ĉefleŭtenanto, krome via kara patro kaj via estimata frato faris. Mi scias de iu mia parenco, ke grava batalo estis ĉe Verdun.

— Bonvolu rimarki — li gestadis larĝmove, denove flustrante kaj tamen stertore, — ni… persistis en nia posteno!.. Verdun, Rheims… kaj Marne… Ĉar ankaŭ ĉe Marne mi estis kuglotrafita… Nun ĝi silentas! — li falsidiĝis spiregante. — La kuglo ne povas paroli, ĝi nur doloras… Kaj dum tempestaj tagoj… ĝi veadas tiel en la karno… Ke mi devas freneziĝi pro tio…

— Ĝi estas tre prava deklaro — aprobis Ligert, ke la kuglo doloras. Precipe, kiam la toksiĝinta vundo sepsiĝas. Plej ofte ĝi estas kutima.

Gouillaume iris al la pordo ŝanceliĝante. Liaj blankiĝantaj, longaj haroj hirte staris, kaj li turnis sian velkintan vizaĝon al la suno, kun esprimi, vivon sopiranta:

— Nun… aŭskultu… min… — li komencis denove, trankviliĝinte en la ebrio de la militaj memoroj. — Ne nur tiu sango… estas…. kiu fluas sur la batalkampo… Ekzistas atavisma… heredita sango de patro… Tio estas ekspresa trajno… Pasioj al kartludo hejtis la trajnon… kaj tiel ĝi kuris… sur malbonan relŝanĝilon. Ĝi ne estis falsa… nur malbona… Kaj tiam… subite aperis en mian vivon… Evelyn… Ĉar ĝi estis subita apero, kiel la virino venis… — li pezmove eksidis sur seĝon kun tremantaj genuoj, kaj li premis sian dekstran manplaton sur sian bruston; per la maldekstra mano li apogis sian antaŭenkliniĝintan frunton super la tablo… — Por tiel diri la eŭgenika gilotino de la patra atavismo ekzekutis min… pro virino… kaj venis ankaŭ relŝanĝilo… tiam en Toulon…

„Oni ekzekutis lian patron pro virino, kaj la kompatindulo estis deŝanĝita el la regimento de Toulon. Tio estas evidenta” — pensis Ligert, sed li diris nur tion, ke:

— Bonvolu preni moru-hepat-oleon. Mia reŭmatisma onklino renaskiĝis pro ĝi. Ankaŭ sinjoro ĉefleŭtenanto estas grave malsana je reŭmatismo, kio kaŭzas anemion…

— Atentu min, Ligert… Granda sekreto estas tio, kion mi diros al vi: mia frato Jeromo estis kapitano. Kiam Evely subite aperis… Kaj… nuntempe ekideis… al mi… Kiam sufero kaj soleco… renkontiĝas… en la sorto de homo, destinita al tio… tiam ĝi revelacias gravajn justaĵojn al la mondo… Jeromo saviĝis.. nun li ŝuldas… al mi… Li evitis la ordonon de la sango… koste de mia peko. Ĝi estas grava afero! Grava… Ĝi… Ĝi… — Li batadis la tablon spiregante. — Estas nenia dubo! Nun ĉiu devas silenti!.. Mi kroĉiĝis al tio… Nun, ĉe la rando de la tombo! Mi pagis anstataŭ li pro la patra peko… la kartludo… la virino… la amuziĝo…

— Tion… vi bone faris sinjoro ĉefleŭtenanto, kvankam, laŭ mi estas pli bone, se patro ne iras amuziĝi…

Gouillaume ne vidis la skribisto. Li nur parolis:

— … Kaj ankaŭ Jeromo scias tion… kiam li fariĝos kolonelo… baldaŭ… li repostenigos min… Ĝi estas ekzakta kaj… certa strategio. Estos bone lerni tion!!

— Ligert! Kie en la infero vi estas!? — kriis Libourne, kaj li jam venis incitite.

— Sinjoro ĉefleŭtenanto instruis min pri strategio — raportis la skribisto.

Ankaŭ la aliaj revenis. Rezulto: nulo. Multe da sencelaj priaŭskultoj. La kapitano kolere frapis sur la tablon…

— Tamen estas senekzemple! Ĝi estis la tria atenco kontraŭ la serĝento, kaj la esploro nenion povis malkovri.

— Mi pensas — ekparolis doktoro Minkiew rapide transaranĝinte la du baskojn de sia kimono, — ni devus voki la atenton de la serĝento, ke li estu pli indulgema al la malliberuloj.

– Ĝi estas alia temo! — diris Libourne aplombe. — La agoj de la serĝento neniokaze motivas fari embuskmurdon!

— Kiam okazis la unua atenco? — demandis Sirone.

— En la pasinta jaro, kiel konstatis tion la esplorprotokolo…

— Parolu mallonge! — kriis la kapitano kaj nervoze frapis sur la tablon. — Kiam ĝi okazis?!

— Pasint… jare… — balbutaĉis Berlac kun flamruĝa vizaĝo. Ĝi okazis la kvinan de aprilo…

Nun Gouillaume, kiu ĝis nun fikse rigardis la klinkon, ekstaris. Ŝvito fluas de sur lia vizaĝo, kaj abomeninda karbolodoro sidas en la ĉambro, sur kies muro floras ŝimo.

— Mi pensas — li komencis malrapide, — mi ne estas bezonata… Nun mi devas zorgi pri mia sano…

— Estus bone, se vi dirus vian opinion pri la afero — diris doktoro Minkiew, kiu staris antaŭ lin por pli bone vidi lian vizaĝon.

— Ĉu mia opinio? — li demandas, kaj liaj vokaloj estas iom trenate prononcitaj. — Mia opi… nio estas tio, ke ni devas profilaktike… aŭ tiel, kiel la steriligon, izoli do ties kaŭzon… aŭ, kiel ekzemple… kiam oni sendis min ĉi tien kun elastaj… junaj fortoj… en tiun kavernon… ĉar ĝi estas kaverno, mi petas…

— Nun iru ripozi.

— Ĉu.. — Li rigardis al li spiregante. — Se vi… ne aŭskultos min, mi respektoplene petas vin… tiam vere…

— Ni iru plu! — interrompis Libourne malpacience.

— Atendu… Nur momenton… — li spiregis. — ĝi estas grava… mi ankoraŭ devas diri tion… La psika forto… tiu punkto, kie… la morbidaj diabloj de la anima subtera mondo… rompiĝas…