Jenő Rejtő - La skeleta brigado

„En kia monotona, morta nihilismo pasas ĉiu tago en la servo de sencela suferado… Nu, jes! Servo.” Li zonas sian glavon oscedanta, ŝanceliĝanta.

Tiam aŭdiĝis pafo…

Kaj tuj poste eksonis la trumpeto.

Alarmo!

Tiun fatalan matenon ekruliĝis la stranga dramo. Ĝi komenciĝis post la veksignalo …

Trumpeto…

Ĉiuj membroj de Fécamp doloras, sed li kolektas sian forton. Matena viciĝo. Se li nun ne eltenos, tiam li estas perdiĝinta homo. Kiu malbone faras sian laboron, tiun oni batas, turmentas, li denove ricevas punon, li laboras, kaj tiel li ruliĝas rapide al la morto; luktante kun la amasiĝintaj malfacilaĵoj de la laboro kaj puno. Kaporalo Grison kaj serĝento Magiron tre malamis la kondamniton n-ro 63, sed ili ne sukcesis ĝis nun kunpremi lin per la pinĉprenilo, malgraŭ lia malboniĝinta sanstato pro la suferinta puno! Hodiaŭ tamen estos ilia tago por agi…

Aŭroras.

El la direkto de la montoj descendas viskoza, malseka vaporo, la sunleviĝo ankoraŭ estas malproksime. Ili vicatendis ĉirkaŭ la kaldrono kun siaj gameloj, moroze, dormeme.

Tiguer, la ruĝliphara kaporalo rigardas la vicon. Iafoje li pikpuŝas iun aŭ alian homon je la flanko.

— Rapide, rapide… Kiu estas preta, tiu iru plu!

Tiu kaporalo estas la enkorpiĝinta, inerta indiferenteco kun sia rondforma, malalta frunto kaj ostoŝvelaj manoj. Li ne torturas pro nura turmentigo, sed li sentas nek kompaton.

Aperas Magiron, la serĝento. Li estas dormema kaj moroza. Iu ĵus faligas sian gamelon. La maldensa likvaĵo disfluas.

— Nur iru plu! Rapide!.. For, porko! Dufoje vi ne ricevos kafon!

La suno jam leviĝas… La lumo ĉiam pli larĝe disvastiĝas per akre purpura kaj flava koloroj. La serĝento kaŝe rigardas al Fécamp. Li bone scias, ke alvenis lia tempo… Nom du nom!.. Li montros al li, kiu defraŭdis dum la sieĝo de Bastille…

— Atentu! Krias la serĝento. — Ekmarŝu!.. He! Aliĝu, ĉar mi vindkatenigos vin! Magiron ludas militistan ludon kun tiuj mizeruloj. Li kruele kontentigas la ambiciojn de degradita suboficiro, avida je soldatservo, neesprimeble subordigante tiujn apenaŭ vivantajn ruinojn.

Ĉi tie ne estas reglamente regulita la limoj de disciplino, ĉi tie la malliberuloj perdis la leĝan pretendon al la kompato kaj humanismo, kaj neniu kontrolis la manieron de la traktado. Ju pli malbona, des pli bona.

Estis speciala sufero victeniĝi, aliĝi, rektiĝi kaj defili, se la serĝento deziris tion.

La militistaj kutimoj, la disciplinitaj movoj, reduktitaj vivbezonoj signifis neelteneblan, humiligan suferon al tiuj homoj, kiuj estis fermitaj ĉi tien, en la Afrikan puntendaron. La ŝoseo, kiun ili konstruas inter Sudano kaj Saharo ne alportos al ili rekonon, gloron, pli bonan trafikon kaj rezulton. Kial do primoki ilin pri la enviita sorto de vera, respektata soldato, se jam ilia sorto volis tiel, ke ili naskiĝu sub konstelacio de peko.

Ĉi tie, en la Coin de l’ Enfer, ne la ŝtonrompado estas la plej malbona, sed la „victeniĝo”, la „aliĝo’ kaj ĉio, kio ŝajnas al ili morte stulta agado, pro ties vaneco, sen la apartenanta enhavo, kaj ĝi memorigas la kondamnitojn de la fortikaĵo pri la socio de la feliĉaj honestuloj, kie ili estis soldatoj, ĉar oni estimis ilin.

Adjutanto Berlac venis rapide. Ĝi estas surpriziga. Cetere li ne kutimas ĉitempe doni instrukciojn.

Li defie iras en sia strikta uniformo, kaj li forigas la cindron de sur sia cigaredo kun orgojla mieno. Dume li levas iun sian brovon pli supren. Li ordonas per malvarmkonduta, tenora voĉo.

— Magiron!

— Oui, mon adjudant…

— Ĉu la kondamnito n-ro 63 iris por labori? — li demandas akravoĉe. Traktu tiun homon kun escepta antaŭzorgemo. Kial… tio estas… milita sekreto… supera afero… Ni devas atenti, ke li restu vivanta.

— Oui, mon adjudant!

— Malfermu bone viajn okulojn. Nuntempe ni spertas suspektindajn simptomojn en la fortikaĵo.

La lasta frazo estis nur aroganteco. Sed Magiron ankoraŭ longe meditadis pri tio.

Berlac turniĝas kaj iras plu.

„Kio estas al la malliberulo n-ro 63?” Kiaj „suspektindaj simptomoj” eblas en la fortikaĵo?

En tiu momento pafo tondris de ie, kaj poste eksonis la alarmo…

Ĝi estis la tria atenco kontraŭ Magiron dum unu jaro… kaj oni ne trovis eĉ la spuron de la farinto.

Alarmo!

La kapitano dormeme saltleviĝas de sur la leda kanapo en la kontoro. Instinkte li surprenas sian kamizolon, poste li oscedante zonas sian glavon.

— Berlac! — li krias nervoze

Kaj la adjutanto venis.

Memkonscian, sed servopretan homon karakterizas tiu mieno, kiel li venas rapide, kaj tramplante li haltas senmove ĉe la sojlo.

Berlac estis bela viro. Lia klasika profilo, alta frunto kaj proporcia, sportita staturo pitoreske harmoniis kun la iom tro dekorita adjutanta uniformo. Sed reduktis la favoran, ĝeneralan impreson, ke li pozis.

Li estis tiom konscia pri sia avantaĝa aspekto, kiel provinca heroo en dramo, damnita al duaranga rolo, kiu pasigas sian tempon per longa trejnado nur tial, ke li levu iun sian brovon sendepende de la alia dum horoj suprentirite, kiam li ludas la rolon de Metternich; tute ne parolante pri Mefisto en la dramverko Fausto. Nun li staras tiel streĉe, kiel la plej humila, senranga soldato, sur lia frunto tiriĝas tri malgajaj, sed virecaj sulkoj, kaj li rigardas al Sirone atendema interesiĝo.

La kapitano ne ŝatas tian konduton.

— Atentu min, Berlac… Ne konvulsiigu vin konstante en tia elartikiĝinta pozo! Nom du nom… La franca suboficiro estas severa soldato, sed ne lakeo, kaj li ne kondutas tiel, kiel ia tro fervora rekruto.

La adjutanto fariĝis fajroruĝa. Li sentis sur sia brusto fridan malamon de morta hontosento de humiligita strebulo.

— Raportu!

La maleoloj de Berlac denove kunfrapiĝis.

— Ĉirkaŭ sep minutojn pli frue, kiam la malliberuloj iris al sia laborejo…

— Mallonge, mi petas! Kial tiu drama pozemo?

Berlac grakis. Li ĉiam raŭkiĝis momenton pro dolora humiligo.

— Denove okazis atenco kontraŭ serĝento Magiron…

— Jam la tria… Je la nomo… Venu! Ligert faru protokolon.

La esploro komenciĝis.

Oni pafis el la lavoĉambro, troviĝanta apud la hospitalo. Tio estis senduba. Malgranda, kupra kuglingo kuŝis apud la fenestro, sur la planko…

Ili daŭrigis la esploron en la hospitalo. Estis tre varme, la kapitano do rapidis. Ĉar la etiketo de la oficiroj malpermesis, ke li trinku brandon dum la esploro, li estis multe pli nervoza, malpacienca, kaj indignis lin la pedanta pozemo de Libourne, kiu skribadis en sia notlibro, kaj li ĉirkaŭiris tiel en la domo, ŝajnigante sian graveco, kiel ĉefdetektivo, famekonata el romano.

— Do… — diris la kapitano rapide — ne estas elirejo de ĉi tie al la korto… phu… Kie en la infero estas Vigoin?

— Kiu li estas? — demandis doktoro Minkiew, kiu haste, kiel oni vekis lin el lia dormo, akompanis la esploron en virina, silka kimono kaj en pajla pantoflo. Li portis ĉiam, kiam li povis tiun ruĝan, orkoloran trivitan, malpuran, ŝiriĝintan negliĝon, anstataŭ uniformo. Kelkfoje li ofte palpebrumis, aŭ iafoje li subite eklevis sian dekstran ŝultron.

— Li venis anstataŭ Screbin, kiel vickapitano — diris Sirone kun iom da dolora ironio kaj strange ridetis. — Mi estas rangsuperulo, sed li estas la nova vickapitano.

— Ankaŭ Gouillaume forestas — diris la doktoro. — Sed kial tiom esplori? Ni tute ne estas spertaj pri tio. — Li elprenis botelon kaj trinkis el ĝi… — Ĉu vi deziras? — li proponis al la kapitano.

— Ne… Nun mi ne trinkas — respondis Sirone kolere. — Diru… tiu Gouillaume… hm… ne plaĉas al mi…