Jenő Rejtő - La skeleta brigado

— Ĉu li havis gefratojn? — demandis Sirone kaj oscedis.

— Ĉu Villiers? Unu… junan fraton… Mathias Villiers, kiu estas aktoro. Oni diras, ke lastfoje li rikoltis sukceson en Londono… Kaj kapitano Villiers, la kompatinda… Kien li estus povinta meti sian heredajon, ol apud la plej konfidencajn militajn sekretojn?

La sanitara soldato denove envenis kun flava folio, kaj Sirone subskribis ĝin.

— Portu al ni salajn keksojn de sinjoro regimentkuracisto — li diris al la foriranta junulo.

— Kial li venas ĉi tien por peti subskribon? — demandis Vigoin, kiam ili restis en duopo.

— Multaj tifuloj estas en la fortikaĵo, kaj ili kutimas morti nokte. Plej ofte inter la dekdua kaj la kvara horo… Ĉu vi povus diri, kial?

Vigoin kelkfoje nervoze glatigis siajn harojn per siaj fingroj.

— Kial vi devas subskribi tiun flavan folion?

— Ĝi estas entombiga permeso okaze de eksterordinara stato. Dum epidemio oni devas enterigi la kadavron plej malfrue unu horon post la morto.

Li oscedis. Sed li ne estis dormema. La flamo de la brando komencis bruli en li.

— Ĉu vi povus diri, Vigoin, kial ĝuste inter la dekdua kaj la kvara horo preferas morti la tifuloj?

Vigoin rigardis al la fenestro, poste sur la plafonon, senkonsile. Li sentis dikan, malbonan guston en sia buŝo kaj naŭzon en sia stomako.

— Kiel?… Ne… Ne… mi ne scias…

Ĝi estas terura loko! Io pulsadis super lia palbebro, kaj ia varmega premo doloras lin.

— Estus bone — li diras malgaje, — se la tifo ne mortigus la malliberulon n-ro 63, antaŭ ol ni povus konfesigi lin.

— Hodiaŭ matene mi ordonis ŝnurpendiigi tiun friponon… — li rimarkis per tia voĉo, kvazaŭ li poste volus trankviligi siankonsciencon, nu jen, li ne estis maljusta. Eble estus pli bone senhaŭtigi lin vivanta, antaŭ ol li farus esplorfosadojn en mia animo per sia muzikilo.

— Mi ne komprenas tion, mi petas — diris Vigoin.

— La fripono malgraŭ lia ĉiu kulpo estas poeto. Ni diru, en tiu demona, malbonega senco, kiel kelkaj homoj vidas la satanon tiom majeste turpa, ke artkritike analizante ĝi jam ŝajnas „bela”, kiel en la vizio de Dante pri la infero. — Nun ekflagris la alkoholaĵo en li, liaj ekzaltitaj okuloj brilis, kaj li vidis siajn konfuzajn konstataĵojn bonegaj, kun malĝusta prijuĝo de ebria homo. — Ĉu vi pensas, ke tiu certa greko ne kredis la belon, kiam li vivigis siajn groteskajn fantomojn per sia fantazio sur la muroj de Escorial? Sed ankaŭ tio eblas, se li ne estus lerninta pentri, tiam li estus tirinta la atenton sur sin, kiel mondfama krimulo, ĉar la kreoforto, troviĝinta en la homaro, estas la sama!.. Ĝi rompas al si vojon tra la reguliloj de la arto, amo kaj regadvolo, antaŭ ol eksplodigi la sanan menson de la homo. Sed ankaŭ la peko estas nur tia versio de la sekura valvo de la transformiĝinta kreoforto, por ke ĝi povu foriĝi el la homo, ĉar alimaniere ĝi esplodigus lin! Eble El Greco serĉus siajn bonegajn, morbajn viziojn en patrujperfido, se li ne pentrus tiujn, realajn. Sed eĉ tio povas esti, ke li revelacius en la publika intereso de la homaro, kiel Zoroaster, aŭ kiel la maljuna patro Kneipp. Sed li samtiel povus esti Sankta Paŭlo, okupinta Romon, eble iu konkeranto, oceanojn venkanta… Tiu knabo do estas poeto. Li prikantis la pekon per sia vivo.

— Ĉu vi deziras ion?

— Mi diras tion, eble, se tiu knabo violonludus pli bele — li daŭrigis impete, — aŭ li formus pli bele siajn skulptajojn, tiam li ne estus mortiginta la kapitanon. Gravaj artistoj ofte estas diletantaj artistoj, kaj iuj gravaj artistoj estas diletantaj krimuloj, kiel Rambrandt aŭ Villon… Vi ĉiumomente povas senti ĉe ni en la fortikaĵo: timego de sencele restantaj, alttensiaj ambicioj cirkulas ĉi tie.

— Unuavice — pensadis vigoin pri tute alia afero kaj frotis siajn varmegaj palpebrojn — prefere mi okupiĝos pri la oficiroj…

— Ĉu vi deziras ion?… — Li trinkis, ĉar lia ebria, tromemfida entuziasmo komencis malpliiĝi. — Jen estas ekzemple tre inventema homo, erarvaganta sen agosfero: Libourne. Ĉiumonate li plenskribaĉas kajeron… Li verkas memorandojn. Li kredas prosperon kiel granda reformanto de la militistaj punsistemoj. Ĝi estas nura stultaĵo. Mi transprenas liajn kajerojn, ke okaze mi okupiĝos pri lia ideo. Li nur skribu. Ĉu ne?

Vigoin malgaje aŭskultis, ke tiu kapitano per kia objektiva, psikologia kaj arthistoria revado entuziasmiĝas, malgraŭ sia hepatmalsano kaj rompita kariero, en la premaera, dezerta nokto. Liaj kormuskoloj malregule kovulsiis surprizitaj pro la nova klimato, kaj lia ĉiam pli kreskanta inciteco fariĝis preskaŭ furiozo en la aerblovo de siroko.

Kiam li instinkte eltrinkis glaseton da brando, li komprenis, kial estas preskaŭ ĉiu homo alkoholisto en tiu ĉi fortikaĵo. Lia vizaĝhaŭto travarmiĝis post duon minuto, kaj liaj korbatoj fariĝis regulaj pro la alkoholaĵo.

— Tiu homo, tiu murdista poeto — daurigis Sirone — elfosis el la paleolitika, miocena, aŭ mi ne scias, el kiu tavolo de mia animo la entombigitan Campanile-on kaj la statuojn de Quatro Fontane en Romo malantaŭ la Quirinale, kie mi ĉiam atendis virinon.

Venis la sanitara soldato. Li denove portis flavan paperon, kaj ankaŭ kekson, de la kuracisto. La kapitano subskribis, la junulo foriras, kaj Sirone daŭrigas sian rakonton kun larĝa mangesto:

— …La virino ĉiam venis el la direkto de Via Rasella kaj portis flavan raglanon, kiel la viroj. Mi rimarkas, eblas, ke tiu raglano apartenis al ŝia iama, malinda amanto, nun jam estus malfacile decidi… Foje mi pensis, ke mi demandos tion, kun multaj aliaj demandoj, kiuj ŝajnis al mi gravaj. Ni iris ĝuste al Termini, kie statuo de Moseo kaj du flankaj figuloj formas arkadan fontanon… laŭ mia opinio ĝi estas la plej malbona verko de Fontan… Tie mi volis demandi multajn aferojn, kaj eble ĝi estus bone, sed venis konato. Ni salutis lin kun malgaja antaŭsento, ĉar tiam li vanigis ĉiun demandon. Kaj mi devis atendi… Tiel fariĝis la Eterna Urbo nun jam Eterna Atendo…

La soldato venas… Sirone subskribaĉas… Flava papero svingiĝas…

Vigoin klinis sian kapon malantaŭen sur la apogilon de la seĝo. Li suferis.

— Tiu knabo — rakontis Sirone gaje — elfosis Romon el la seka polvo per violono. Kaj ankaŭ tion, kio jam doloris en la tombo kune kun Romo, li do nur tre mallaŭte ploris… Kial ĝuste li? Tio estas sekreto. La sekreto estas viviga elemento ĉi tie, nature sekreciiĝinta antitoksino kontraŭ la cianido de la realaĵo.

Subite li silentiĝis…

Vigoin eklevis sian kapon! Kio ĝi estas?!

Stranga sono estiĝis ie.

Sirone ekstaris kaj fikse rigardis super la tablo, pugne apogante sin sur ĝi.

— Kio ĝi estas, pro Dio? — demandis Vigoin per melodia, malpacienca krio pro sia nervozeco.

Stranga, ne pli forta ol bruado de amaso da muŝoj, zumanta veado aŭdiĝis de ie. Ĝi estis konstanta, kaj trenata ondando de sono, korŝira murmureto, el kiu ripetiĝis senĉesa laŭlitera veeo , malgraŭ ĝia softeco.

— Kio ĝi estas… kapitano? — li demandis, nun jam flustrante kaj kun teruriĝinta miro.

Siron levis siajn ŝultrojn kaj respondis plendvoĉe, lace.

— La Skeleta brigado… veadas tiam!.. Estas terure!

Kaj ĝi ondruliĝis… Simile al la zumado de milionoj da muŝoj, konstante murmurante. Kvazaŭ seksardanta kato veadus sur tre alta domtegmento, aŭ subite vekiĝinta bebo plorus amare en la najbara loĝejo…

Vigoin paŝis al la fenestro. Sur lia frunto ŝveliĝis vejno, larĝa preskaŭ kiel malgranda fingro, kaj sentis tiel, ke liaj lipoj dike, sensente streĉiĝas. Kelkfoje li elŝovis rapide sian langopinton por malsekigi siajn liprandojn. Vidalvide la luno ĝuste nun ĵetis lumon sur rokegon, kaj malcertaj konturoj moviĝis tie, kiel etaj raŭpoj. Ĉu ili estas fumece ŝvebantaj polveroj… aŭ homoj? Tio ne videbliĝis klare, kvankam tiu soleca rokego, altiĝanta el la dezerto brilis en tiel majeste klara kresĉendo per ĝiaj neĝe blankaj kaj arĝentaj koloroj, tiel solece, kiel koralinsulo subite elmergiĝas el la profundo de la maro, tiel grandiĝinte kaj akrakonture inter la lunlumo kaj la sablodunoj, ke oni povis kredi ĝin preskaŭ atingebla kun etenditaj manoj.