Леанід Дранько-Майсюк - Стомленасць Парыжам

I, пэўна ж, ацаніўшы гэтую эстэтычную вытрыманасць, апошні ў кавалькадзе коннік, не спыняючыся, кінуў да падножжа сметніцы срэбны франк і так удала, што трапіў у самую сярэдзіну кардоннай скарбонкі...

Здавалася б, рок-музыканты на конях — відовішча унікальнае. Нават для Парыжа. Але ж не. Вакол — ніякага замяшання. Хіба што некалькі японскіх турыстаў схапіліся за свае марсіянскія фотаапараты ды бесклапотныя два галубы трывожна страпянуліся і ад недаступных кацянят пераляцелі да помніка Дзідро, на супрацьлеглы бок бульвара.

Сапраўды, французы не любяць абстракцый. Навальнічная ж кавалькада, што па вуліцы Банапарта ўжо недзе вылецела да Сены, нават і ў маім павярхоўным разуменні, бадай што самая ніжэйшая абстрактная праява. Нешта вельмі блізкае да хімеры — было і няма.

А калі так, то і на самай справе — ці варта зважаць на яе?

Не люблю абагульненняў з-за іх абавязковай разумовасці, але хвіліннае здарэнне на бульвары Сен-Жэрмен усё ж патрабуе для свайго акрэслення больш трывалую лінію, чым эмацыянальны пункцір. Убачанае прымушае думаць пра славуты рацыяналізм, пра бальзакаўскую «абыякавасць» французаў, якіх цяжка захапіць чымсьці пабочным, не сваім.

Да слова сказаць, немцы з англічанамі не менш за французаў «абыякавыя» да хімер, але французская «абыякавасць» іншая. Яна больш тэатральная, віртуозная, нейкая вадэвільна-сонечная і ў такой сваёй спадчыннай маляўнічасці па-роднаму зразумелая і блізкая мне. Невыпадкова ж у квяцістым давыд-гарадоцкім гародзе я заўсёды бачу ўсе адценні французскага імпрэсіянізму...

Сённяшняя Францыя стаіць на камені, а наша ўсходнеславянская палесціна ўсё яшчэ на пяску. Мы жывём на тэрыторыі няўстойлівай, якая блукае, якую лёгка звабіць. I гэта мы, яе адданыя жыхары, сёння бяжым за коннымі рок-музыкамі, а заўтра, пэўна ж, пабяжым і за самімі коньмі, якія ўзбунтуюцца і асядлаюць няшчасных рок-музыкаў.

У тым, што мы такія і што радзіма ў нас такая, — нічога катастрафічнага не бачу. Бачу характар нашай роднай незабрукаванай вуліцы, шмат у чым процілеглы характару еўрапейскага бульвара. Характары ж, вядома, не мяняюцца. З імі жывуць і ў адведзены час паміраюць.

I зноў сон...

На маім пісьмовым стале — сіняя гастраномная вага і ніводнай маёй кнігі, часопіса, алоўка. Ніводнага майго чыстага ці спісанага лістка. А вакол стала — мяхі з мукою, пачэчкі з крупамі і цукрам, бітон з алеем, скрынка з макаронаю і нават бочка з гуркамі.

Адзін за адным да стала падыходзяць заклапочаныя, змрочныя пакупнікі, утвараецца доўгая чарга.

Я аглядаю стол.

Нікеляваны замок у прыстолку пашкоджаны. Па абдзёртым лаку і вывернутым замку бачна, што арудавалі нечым металічным. Пэўна, напільнікам. Хачу высунуць прыстолак, каб паглядзець, ці не ўкрадзены мае дакументы і грошы, але прыстолак не паддаецца. Усё адно як цвікамі прыбіты. Злуюся, пачынаю вырываць яго з глыбіні стала, ажно перакульваецца сіняя вага з батонам недаважанай каўбасы. Нарэшце прыстолак з фанерным трэскам выдзіраецца, поўны каляровага мыла. Яно з мяккім грукатам падае да маіх ног — мноства сіне-бела-чырвоных брыкецікаў.

Чую тлумачэнне, што гэта гуманітарная дапамога ад французскага мылавара Жана-Луі Бенюса. Хачу спытацца, хто зламаў замок у прыстолку і дзе мае кнігі, але не паспяваю. Пакупнікі адштурхваюць мяне ад стала.

Вядома ж, я ім перашкаджаю.

Зрэшты, яны маюць рацыю, бо ведаюць, па што прыйшлі, і хочуць атрымаць сваё. Я магу нават пагадзіцца: яны каля майго стала ў гэты момант большыя гаспадары, чым я. Мука, крупы, цукар, алей — гэта не папера, уквечаная прыгожым пісьмом. Што я магу ім прапанаваць? Свае мастацкія хімеры? Але ні ў якія хімеры яны не вераць. Яны вераць у муку, крупы, цукар, алей і ў аб'явы з пялёсткамі тэлефонных нумароў. Аб'явы — іх літаратура, іхняе любімае чытанне, таму сцеражыся, паэце, і не раздражняй людзей.

Вось яны паднялі вагу і адразу паспакайнелі, нават усміхнуліся мне, нібыта папрасілі, каб і я паспакайнеў, каб я ўпэўніў сябе, што ўсе кнігі і часопісы хутка знойдуцца, а пашкоджаны пісьмовы стол — страта невялікая.

Рэшту майго сну ахапіў лагодны блакіт, і прыйшла А.

А. прыйшла ў сваім жоўтым касцюме з чорнай ружаю на правым плячы. Я называю гэты касцюм тэатральным раманам. Чорнае на жоўтым — цярплівы напамін пра маю першую ненапісаную вершаваную п'есу, якая павінна пачынацца з пацалунка ў начную кветку. Але я ўсё ніяк не збяруся напісаць сваю п'есу, бо не магу ўявіць, як будзе сцэнічна ўвасоблены адкрыты ўсёй зале самы патаемны пацалунак.