Къәддем – буй-сыным, гәүдәм.
Сәр-а-сәр – баштан аякка, баштан ахыргача.
Кифайәт кыйлу – канәгатьләндерү.
Чәтре гъинайәт – ярдәм чатыры (саклап тора торган зонт).
Һәман булу – шулай ук булу.
Аби – абны (аб – су).
Нигү – яхшылык, изгелек.
Гъәндәлиб – сандугач, былбыл.
Дәстан – дастан; монда: мактау, мәдхия.
Нәүбәһари – нәүбәһар; иртә яз, яз башы; биредә: иртә яз кебек.
Сад-һәзар – йөз мең.
Сәхаби зыйльлең – ышык (булырлык) болытларың.
Мәсуни, мәхфуз – сакланган, исән-имин.
Моштакъ – омтылучы; атылып, тартылып торучы.
Сөчек – тәмле.
Гарз (гъәрз) – үтенеч; теләк.
Әлхәмделилла – Аллага мактау булсын.
Фәһем кыйлып – аңлап, төшенеп.
Гакыйль – акыллы кеше (акыл иясе).
Нигяр – сын, санәм (табыну объекты).
Нәһар улса – көндез булса (таң атканнан соң – көне буе).
Заре әфгяр – зар белән җәрәхәтләнү, яралы күңел.
Гакъибәт – ахырда, ниһаять.
На-чар – чарасыз.
Намә – язу, хат; текст.
Вәсъф – очрашу, кавышу (сәнең вәсъфың – синең белән очрашу).
Сәр-а-сәр – баштанаяк.
Сәнең һиҗреңдә – синнән аерылуда.
Җәһдеңдә әфгяр – сиңа омтылып җәфаланучы.
Герифтар – дучар.
Дәрдемгә – хәсрәтемә, чиремә.
Хәддин ашып – чиктән ашып.
Сөчек – тәмле, татлы, төче.
Пәри наз илә – пәри (кызларыча) наз белән.
Пәрваз илә – очып йөргән хәлдә, очкан килеш.
Пөр наз илә – бик назланган хәлдә.
Баз илә – уйнап, уйнаган төсле.
Күкселәрең – күкрәкләрең.
Сүзи саз илә – сүзләрне килештереп.
Дәрдкә сабры аз илә – хәсрәткә (чиргә) сабыры азлыктан.
Әүкатыйма – вакытларыма.
Талда булу – дәва булу, таяныч булу, ышык булу.
Раз илә – сер (хикмәт) белән.
Табәссем содир улса – елмаю күренсә, елмаю пәйда булса.
Гөлкөшадлар – чәчәк аткан гөлләр, монда: матур кызларның йөзләре.
Шөгъләсендин зольмәт ула – сүзгә-сүз: нурыннан караңгылана; мәгънәсе: кызлар елмаюы янында төссезләнеп (нурсызланып) кала.
Нәҗме гомер – яшәү йолдызы, хәят йолдызы.
Шөгълә идәр – яктырып, нурланып торыр.
Нигярнең хәндәсе – гүзәлнең елмаюы.
Һилял – яңа туган ай.
Къәрйә – авыл.
Сакин – торучы, яшәүче.
Сәрви къәдд – сәрви (кипарис) сын.
Шул дәмдә – шул чакта, шул мизгелдә.
Бәдер – тулган ай.
Сирәтеңә – йөреш-торышыңа (күркәм холкыңа).
Дилбәри күп – күңелгә ягымлылыгы күп.
Назәнин – хәйр-ел-бәнат – иң назлы – кызларның гүзәле.
Дил рәгъдидәндер – күңел бизәгедер.
Къәнд-у-нәуат – шикәр, вә нәуат.
Шәмсекъәмәрди – шәмсекамәрдәй: кояш һәм айдай.
Рәфтәсе – йөреше, хәрәкәте.
Гъәндәлиб – сандугач, былбыл.
Гөфтәсе – сөйләшүе, сөйләве.
Күңлем рәгъбәте – күңелем теләге, мәелем.
Әнбийалар сөннәте – пәйгамбәрләр сөннәте (гадәте, кушкан эше).
Кыйлды мәдех – мактады.
Җәмилә – күркәм, матур, гүзәл.
Кямилә – камил, уңган, һәр яктан да килгән.
Читать дальше