Віктар Швед - Мае Айчыны

Жывем мы пад аднымі зорамі,
Адно нас сагравае сонца.
Калі ж мы станемся партнёрамі
З суседзямі ў сваёй старонцы?

Мой любы Нёман, паўнаводны Нёман,
Блакітнавокі, родны, дарагі!
Той расстаецца з роспаччу і стомай,
Хто на твае прыходзіць берагі.

Вось тут, у санаторыі „Вясёлка”,
Які схаваўся ў баравы масіў,
Ад водару смалы, травы і зёлкаў
І падлячыўся я, і адпачыў.

Суцішным лесам прабіраўся штодзень
Да летуценнай казачнай ракі
І захапляўся родным асяроддзем,
Якое захавалі нам вякі.

О колькі тут чароўнай прыгажосці,
Якую перадаць нястача слоў!
О як шкада, што я тут толькі госцем,
Што ўжо няўзнак вяртаюся дамоў.

Такім сухім, такім спякотным летам
Цудоўна быць ля нёманскай вады!
На развітанне я ўтапіў манету
З надзеяй, што прыеду зноў сюды.

Марыя, слаўная Марыя,
Лёс сутыкнуў мяне з табою.
Усе хвіліны дарагія
Я сэрцам успрыняў, душою.

Даведаўся я нечакана,
Што жыць на свеце трэба ўмела,
Пра сэрца помніць пастаянна,
Але не меней і пра цела.

А мы ж пра гэта забываем,
Мы ж частка велічнай прыроды.
Сябе мы самі забіваем.
І так штодня, і так заўсёды.

Шкада, што час тут на зыходзе,
Ды я спасціг навуку гэту:
Сабе самому нельга шкодзіць,
Так можна зжыць сябе са свету.

Твае парады мне святыя:
Жыць нельга толькі ў паняверцы.
Марыя, слаўная Марыя
Твой вобраз вечна будзе ў сэрцы!

Жыў дзядзька Якаў у Сібіры,
Сярод адвечнай мерзлаты.
Тужыў ён па Радзіме шчыра
І да радні пісаў лісты.

Слаў вестачкі з сібірскай далі
Братам у Польшчу дзядзька наш.
Яму за гэта прыпісалі
Любоў да Польшчы — шпіянаж.

І не было куды вывозіць,
Жыў у Сібіры ж дзядзька мой.
За памяць аб радні ў астрозе
Плаціць патрэбна галавой.

Вядома стала — расстралялі
Яго ў трыццатыя гады.
Ды нам аднак не напісалі,
Што выбыў ён у нікуды.

Калі ж у Беларусь я еду —
Ды рады там усе не Шведу:
Я ў іншым там жыву абліччы:
Я Віктар, ды не Швед — Никитич.

Баяўся я, што ў Беларусі
Без прозвішча зусім згублюся.
І ў санаторыі „Крыніца”
Мяне ўсе клікалі: Никитич!

Іду — здаецца мне, нібыта,
Са мною бацька мой Мікіта.
А з бацькам я магу заўсёды
Свае адолець перашкоды.

Каторы раз, ужо не злічыш,
Там я не Віктар Швед — Никитич.
На Беласточчыну прыеду —
Мне падаюць руку як Шведу.

Матулі нашы вельмі рана
Старэліся нам на вачах.
Складаны выпаў нечувана
На долю іх жыццёвы шлях.

Вайна са смерцю і пажарам
На век прыпала не адна,
І горычы так многа чараў
Прыйшлося выпіць ім да дна.

Які ж іх подзвіг за плячыма,
Самаахвярнасць, пачуццё.
Ім немагчымае — магчымым,
І нежыццёвае — жыццём.

Ды вось таму не толькі старасць
Прыйшла да матак з сівізной,
Дабавіла маршчын на твары
І плечы выгнула дугой.

Святымі заўжды будуць сыну
Матулі гераічны лёс,
Усе заўчасныя маршчыны
І пасмы сівенькіх валос.

Пражылі другі мы год
Трэцяга тысячагоддзя.
Што ў ім асягнуў народ,
Роднае нам асяроддзе?

Наш дэмакратычны лёс —
Крыўда шматпакутнай нацыі?
Гэты лёс, на жаль, прынёс
Не жыццё, а вегетацыю.

Жывучы так, беларус,
З польскага не выйдзеш ценю.
Можа, хоць Еўрасаюз
Нешта ў нашым лёсе зменіць?

Ды бягуць, бягуць гады,
Не прыносяць змен трывалых,
Шмат ад нас бяруць заўжды,
А даюць надзвычай мала.

Быў перапіс — прыспешыў час,
Ды быў чамусь ён пад прымусам.
Ці ж ёсць адказ: а колькі нас,
Жывых, рэальных беларусаў?

І колькі сярод нас такіх,
Хто б стаў для нацыі апорай?
А колькі нам ужо чужых,
Што расплыліся ў польскім моры?

Палякі скажуць: — Вас няма,
Тут аднародная краіна,
Турбуецеся вы дарма:
Люд беларускі ўжо загінуў.