Рыгор Крушына - Вячорная лiрыка

* * *

Ты сябруеш з паэтам,
Чуеш моц сэрцалова.
У цябе пад гарсэтам —
Неспакойнае слова.

Толькі выказаць цяжка,—
Ні натхненьня, ні чараў.
Непачатая пляшка
Зельля сонечных мараў.

— Памажы мне, паэта,
Хоць да кроплі дабрацца!
— Даражэнькая, гэта
Безнадзейная праца.

Лепш застанься сабою —
I прывабнай, і мілай.
Я цябе супакою:
Ты валодаеш сілай.

Скажаш ціхае слова,—
Адгукнецца ў паэце,
I паводкай вясновай
Пранясецца па сьвеце.

* * *

I эпоха, і новая эра,
I пагрозьлівы атамны век...
На зямлі хіба сумна і шэра?
Хоча ў космасе жыць чалавек.

Паляціць чалавек на ракеце,
Каб сабе адпачынак знайсьці
На якой-небудзь дзікай плянэце:
На Сатурне, Юпітэры ці...

Ах, якія людзей лятуценьні!
Жар імкненьняў! Да велічы крок!
А я любай праменьні і цені
Зноў заўю ў паэтычны вянок.

Я скажу ёй: Нічога ня хочу,
Толькі бачыць прыгоствы зямлі,
I твае задуменныя вочы,
Незабудкі ў якіх зацьвілі.

I глядзець, як тугім перавяслам
За плячыма спадае каса.
Застанецца спамінам нязгаслым
Наша вечна-зямная краса.

* * *

Сонца стрэшыць крыло самалёта,
Разрывае праменьняў сноп.
Хмары ўнізе, як сьнегу сумёты,
Дзе жывую душу замяло-б...

А ці хто шугане з парашутам
Ніцма ў холад, у пашчу імглы?
Жыць! Сьпяваць! I вялікім пакутам
Адказаць: Чалавек не малы.

Ёсьць у муках — і радасьць і гора.
Гналі ўсюды нас мукі, гнялі.
I пад небам у рыку матора
Вычуваецца сіла зямлі.

Самалёта крылатыя цені
Ах, хутчэй-бы убачыць, хутчэй!
Дзесьці горад стаіць на каменьні,
Там цяпер спакайней і лягчэй.

Далеч сіняя мроі палошча.
Я ў палёце. I слова за мной.
Дзе ратунак? Дзе слынная прошча?
Ці ня ў нашай любові зямной?

* * *

Рунь — угрунь. Дзе сьнег ляжаў нядаўна,
Вунь тырчаць зялёныя ражкі.
Ты сьмяешся быццам і забаўна,
Але сьмех твой горкі і цяжкі.

Я настрой пакутны разумею,
Бо й мяне цураецца вясна.
Змоўк ручай у кручанай завеі
I рыпіць самотная сасна.

О, напоўнены жывіцай кубак,
Зазіхці ў асьнежанай траве!
Я ўпушчу ў мой сад маіх галубак,
Хай каханьне ў сьвятасьці жыве.

I няхай расьце пачуцьцяў сіла.
Я хачу, каб зь цела і крыві
Слова створанае ўзгаласіла
I ў душы запелі салаўі.

I каб ты сьмяялася ня горка,
Пазірала сьвежа на зару,
Каб былая радасьць на вячорках
Перайшла ў сучасную пару.

* * *

Я стомлены, я хворы...
Мой сон плыве ў вакно.
У садзе белы морак
I сьнегу палатно.

I там — як у шпіталі!
У цішыні нямой,
Як сёстры, дрэвы сталі
I гояць смутак мой.

Там яблына ў халаце
I з чыстым ручніком.
Ільдзінка пад сьняжком,
Як градусьнік у ваце.

* * *

Я гляджу засмучана
Ў недасяжнасьць далечы.
Засьпявала Случчына,
Маё сэрца палячы.

Хутары заможныя.
Вечары з гармонікам.
I вясельле кожнае
З караваем-сонейкам.

А ўжо колькі радасьці
У багатай восені!
Як прыемна ў сад ісьці —
Мілыя запросіны.

Бэры і антонаўкі
Там глядзяць прынадаю.
Мёд ліецца з конаўкі...
Плод сасьпелы падае.

Падае і гіне ён
Каля вохнай яблыны.
Аж за мора сіняе
Вінны дух той зваблены.

У пару дзіцячую —
Яблыкі мядовыя.
Памятаю... бачу я —
Гэты скарб захоўваю.

Пах яшчэ ня зьветрыўся,
Смак той вычуваецца.
Соладзь у паветры ўся
Нада мной зьліваецца...

Позірк мой засмучаны,
Суцем жалем згушчаны.
Паўстае цень Случчыны
Вобразам мінуўшчыны.

* * *

Дзень замкнуўся колам
З гоманам лясоў,
I з далёкім, кволым
Гулам галасоў.

А ля поля пенай
Белая імгла
Доле па калена
Ў хвойніку лягла.

Здаля выглядае
Ўсё на любату —
Быццам маладая
Скінула фату.

А бліжэй — з калючак
Выпаўзае золь.
На душы балюча
Муляе мазоль.

Сёньня я закуты
Холадам тугі
Ў кайданы пакуты,
Ў болю ланцугі.

I хада цяжкая...
Божа, памажы!
Кветкі я шукаю
З сонечнай мяжы.