Рыгор Крушына - Вясна ўвосень

Я часта на тых роспытах губляўся
I адкаэаць сябрам ня мог ніколі.
Перабіраў у памяці ўсе колеры,
Дарэмна іх шукаў, і прызнаваўся:

— Ня ведаю. А разам згодна марым...
Ці пад брывамі сьціплыя валошкі?
Ці бэз пэрсыдзкі высыпаны трошкі?
Ці гэткі колер, уласьцiвы хмарам?

А можа ў поцемках, бы ў садзе вішні
Яны блішчаць вясёлымі жучкамі?
А мо ляжаць зялёнымі вянкамі
I я гляджу, гляджу на іх, няўсьцішны.

Усім цікаўным проста я адказваў:
— Вы ня пытайцеся, якія ў яе вочы.
Ня ведаю. Маўчу... Стаю наўзбоччы.
Таемным колерам ня знойдзеш назваў!

Я думаю: мастак ня мае хварбаў,
Каб маляваць той позірк на палотнах.
Пясьняр ня можа выбраць слоў пяшчотных
Для тэй-жа мэты з паэтычных скарбаў.

Як доўга я пакутваў у здагадках!
Якія вочы... у маёй... каханай?..
Мо гэта і было ў той час заганай
I першым крыкам сэрца ў ціхіх згадках.

Няўжо забыўся я? Аслабла памяць,
Яе вятры на ростанях ссушылі.
Мне больш яскравым стаўся вобраз мілы,
А важных дробязяў ня мог уцяміць.

Ажно цяпер пад старасьць, і далёка
Закінуты ад родных, на чужыне,
Я разгадаў на добрым успаміне:
Каханай вочы не ў таемным змроку.

Яны ў сьвятле. У позірку гарачым
Стаяць лясы, азёры, сенажаці.
Каханай вочы ў кветкавым багацьці,
У іх цьвіценьне бацькаўшчыны бачым.

НА РАЯЛІ

Як у люстры, на раялі
Маладыя — я і ты.
Мы — абняўшыся — стаялі,
Разглядаючы лісты.

Незнаёмыя нам ноты:
Над гачком старчма гачок.
Можа нейкія факстроты,
А магчыма, крыжачок.

Мо пра зорачку Вэнэру?
Пра дажынкі на палёх?
Мы ўзьнялі высока веру
I любоў сваю ўдваёх.

I прыселі — без навукі —
За раяль. Абы зайграць.
I пайшлі няўмела рукі
Гукі з клявішаў зьбіраць.

Назьбіралі на раялі...
А суседзі за сьцяной
Нам у вольнасьцях спрыялі,
Віншавалі з навіной.

ВЕНIК

Я з бярозы зрэзаў вецьце,
Венікі вяжу.
Я бяру бярозу ў цьвеце,
Волю даў нажу.

Нож няўтомна рэжа, рэжа.
Шастаюць лісткі...
З вецьцем выйду на ўзьбярэжжа
Ціхае ракі,

Дзе схілілася ракіта,
Гнуткая лаза
Ды раса, як-бы праліта
Радасьці сьляза.

Там я дубчыкам лазовым
Сьвежы май зьвяжу,
I да любай добрым словам
Перайду мяжу.

Ёй скажу: — Вазьмі мой венік,
Жарам шугане!
Я і ў лазьні лятуценьнік,
Пахвашчы мяне.

* * *

Цябе чакаю... Нейкі зьвіх
Ад сэрца чую да пляча,
Бо стук абцасікаў тваіх
I шчоўк нэрвовага ключа.

Ты на парозе. I той час
Сьвятлом заліўся мой пакой.
Разварушыла радасьць нас.
I ты з гаворкаю такой:

— Жартуй, кружыся і дурэй!
Хай вяжа нас цясьней абруч.
Ты даў мне ключык ад дзьвярэй,
Цяпер мне дай ад сэрца ключ.

* * *

З табой я маю шпацыр
На лугавым загоне.
Сваю душу ты ў панцыр
Не ахінай сягоньня.

А будзь адкрытым полем,
Шырокім, з цёплым ветрам.
Нас абдымаць дазволім
Жывым зялёным нетрам.

I тонкая бяроста
Вясельнае зайграе.
Глядзі на рэчы проста,
Любоўна, дарагая.

* * *

Ты пра мінуўшчыну маўчы,
З вайною зналася цяжкою.
I бомбы падалі ўначы,
I ты ня ведала спакою.

I ты ня ведала тады,
Што ў небясьпецы дзесьці любы
I што галодныя гады
На ім вайстрылі свае зубы.

А ён дажыў. Табе прынёс
Уцеху позьняга каханьня.
I дзякуй Богу, вяжа лёс
Вузельчык моцны да скананьня.

НАСТРОЙ

Прыйшла, як промень на сьвітаньнi.
Сутоньне смутку адплыло.
Я адчуваю ў прывiтаньнi
Тваё вясёлае цяпло.

I мне здаецца, сьвет смяецца —
Няма ні штормаў, ні завей.
I нават птушка ў цеснай клетцы
Сьпявае быццам весялей.

А гэта ўсё было-б нязначным,
Калі-б ня ты, ня голас твой.
Ня ведаю, як быць удзячным
За гэты радасны настрой.

АКУЛЯРЫ

Ты ня хочаш ніякай ахвяры,
Супраць сонца натура ўстае.
Начапіла на нос акуляры,
І схаваліся вочы твае.

I як быццам у масцы — чужая,
Толькі можна па вуснах пазнаць.
Гэта лучыць нас, цесна збліжае,
Як улетку касцоў — сенажаць.