Рыгор Крушына - Вясна ўвосень

Сланечнік падобны да сонца дзіцяці,
Нагадвае ціха забытыя сёлы.
I я, нібы госьць на ўрачыстым прыняцьці,
Самоту хаваючы, — ветлы, вясёлы.

Мяне на балькон запрашаюць ласкава.
Там стол паміж кветак у сьвежым азоне.
Адтуль павявае пахучая кава,
А збоку — сланечнік славуты ў вазоне.

Стаіць на бальконе дзіцячае сонца,
Дзіцячая радасьць і згадка дарослым:
Сланечнік цьвіце ў нашай роднай старонцы
Жывым, прамяністым, штогод уваскрослым.

УРАНЬНІ

Праменьнем ясным раньня
Старое гора спляж.
Ручнік для абціраньня
Бяры з сабой на пляж.

Ты акуніся ў моры,
I акунём плыві,
Пачуеш сьмех прасторы
I ў целе сьмех крыві.

I выйдзеш ты на бераг,
А хвалі — белы ўздых,
Як быццам гэта шэраг
Русалак маладых.

Усё тут засьмяецца,
На радасьць навядзе:
Пясок, і рыба ў сетцы,
I пена на вадзе.

ЯШЧАРКІ

Пад старасьць я бачу ў паўдзённай старонцы
Цікавы, нязнаны, любоўны кур'ёз:
Дзьве яшчаркі лашчацца нашча на сонцы...
Расчуліўся гэтым я моцна, да сьлёз.
Малыя істоты, а колькі пяшчоты!
Такое хіба між людзей не знайсьці.
У яшчарак — моц! Перад імі нішто ты,
Калі без пачуцьцяў, халодны ў жыцьці
Дзьве яшчаркі лашчацца. Шчасьце якое!..
Вось муха наводдаль, і тонка гудзе.
Яны азірнуліся, і ў неспакоі.
Украдкам адна з іх наперад ідзе.
Даўжэзная жэрдка. Пад ёю — прадоньне.
О, як небясьпечна прайсьці гэты мост!
Ды яшчарка страх забівае ў разгоне,
Адно сьлізгануў матузком ейны хвост...
Ніколі ня бачыў я гэткага руху.
Жыцьцё пазнаецца праз дробязі ўсе.
...I яшчарка ў пашчы няшчасную муху
Сяброўцы сваёй на сьняданьне нясе.
I сэрцам міжволі я чую пытаньне:
— Ці з любай ты гэтак у згодзе пражыў,
Ці ёй клапатліва прыносіў сьняданьне,
Ці песьціў яе, даглядаў, даражыў?

ЗЬНІЧКА ПАМЯЦІ

Зялёны конік дзяцінства майго
Жыцьцерадасна празьвінеў.
Я хацеў-бы вярнуць тыя гады,
Каб стацца зноў хлопчыкам
Старанным і кемлівым —
З грыфельнай дошкай
I пяцёркай у сшытку,
З першым завучаным вершам
I з першымі захапленьнямі
Хараством прыроды.
Разьвейся, туман, над мінуўшчынай!
Жывая памяць, захавай мілыя вобразы:
З кошыкам — на досьвітку — у грыбы,
З пугай і кніжкай — ля кароў,
Басанож па расе і колкім іржышчы.
Салодкі яблык суседняга саду!
Гарачыя аладкі гасьцінных цётак.
Канькі і росьпісам радасьць на лёдзе.
Гульня ў сьнежкі і мокрыя рукавіцы.
Матчыны клопаты.
Вясёлае кола сяброў...

Зялёны конік дзяцінства майго
Жыцьцерадасна празьвінеў,
Празьвінеў і зьнік.

* * *

Малітвай — родная гаворка.
I родны вобраз уваччу.
Сярод чужых мне цяжка, горка.
Я разумею... Я хачу

Сагрэць уцеху на ўспаміне —
Знайсьці сябе, любоў сваю
Ў даўно пакінутай краіне,
Якую сёньня я пяю.

Яе ніколі не забыцца...
Дай Божа, сэрцам зьберагчы
Жывую памяць гэтак, быццам
Хаваю хатнія ключы.

ЖУЖАЛЬ

Жужаль-жук жыцьцё нагамі вяжа
На пажоўклай жаласнай траве.
Можа гэта дзён апошніх пража,
Ды якую хтосьці разарве.

Здарыцца, капытам конь расьцісьне,
Чалавек растопча жужалька...
Да зямлі прытуліцца трылісьнік
З мокрай плямай зьмятага жука.

I ніхто ня ўбачыць і ня скажа:
— Ну, навошта? Хай і жук жыве,
I сваё жыцьцё нагамі вяжа
На пажоўклай жаласнай траве.

* * *

Я шукаў цябе
Больш за сорак год,
Больш за сорак.
Шмат было нягод.
Пасярод прыгод
Стрэліў корак.

Ад шампанскага —
Сьмех іскрысты ў столь,
Сьмех іскрысты.
Я знайшоў цябе.
Сонца сушыць золь...
Мая прыстань.

* * *

Ты ўвасабленьне Беларусі,
Мая знаходка долі ў далечы.
З табой да мэты дабяруся,
Высакародны вобраз маючы.

Маё раптоўнае натхненьне
Малюе бацькаўшчыну родную.
Я маю творчае імкненьне
I мову прадзедаў прыродную.

Хачу я жыць з табой у згодзе,
Гарэць супольнымі жаданьнямі,
Ды разам — з песьняй — праз стагодзьдзе
Прыйсьці ў наш край жывымі зданямі.

* * *

Зьявіся, любая, прымройся
На сьветлы дзень, як цудадзіў, —
Такой, як бачыць давялося,
Калі з табою я хадзіў

У гай сасновы, у гушчары,
На бераг Сьвіслачы-ракі.
Каханьня казачныя чары
Табе вязалі касьнікі.