Vilyam Şekspir - Sonetlər

İngilis dilindən tərcümə edəni Sabir Mustafa

Vilyam Şekspir. Seçilmiş əsərləri. İki cilddə. II cild. “Öndər nəşriyyat”, Bakı, 2004, 304 səh.

Gözəllik hifz edir öz surətini,

Gülüm, gözəlliklə həyat qoşadır.

Solan çiçəklərin təravətini

Qönçə çiçəklərin hüsnü yaşadır.

Fəqət sən vurulub öz gül hüsnünə,

Onu xərcləyirsən boş yerə, əbəs.

Ən qəddar düşmənsən özün özünə,

Varını yoxluqla edirsən əvəz.

Bu gün dünyamızın zinəti sənsən,

Bahar müjdəsisən, qönçəsən artıq.

Özündə özünü dustaq edirsən,

Nədir bu simiclik, bu israfçılıq?

Rəhm elə dünyaya, gözəlliyi, gəl,

Özünlə məzara aparma, gözəl.

Qocalıq üstünə hücum edəndə

Vaxt da gül üzündə qazacaq səngər.

Gözəlliyin tül tək solub gedəndə

Canından hürküb diksinəcəklər.

Deyəcəklər: hanı büllur xəzinən —

Keçmiş gözəlliyin, zavallı insan? —

O, sönmüş gözümdə gizlənib, desən,

Özün öz sözündən utanacaqsan.

Gül tək balaları göstərib bir-bir,

İftixarla desən: bu gözəl gənclər

Mənim gəncliyimdir, gözəlliyimdir.

Deməli, döyüşdə sənindir zəfər.

Soyumuş qanın da qaynayıb onda

Çağlar övladının damarlarında.

Güzgüdür göstərən sənə hüsnünü,

Gözəllik ömürlük qalırmı məgər?!

Əgər yaratmasan ömür güzgünü,

Qadınlar da səndən küsər, inciyər.

Hansı gül əsirgər öz gülşənini,

İstəməz sən onda əkəsən çiçək?!

Bəlkə, təkəbbürün qoymayır səni,

Bəlkə, düşündürmür səni gələcək?!

Ömür güzgüsüsən öz anan üçün,

Ona baharından bir yadigarsan.

Belə bir güzgüdə özün də bir gün

Ötən gəncliyinə baxar, baxarsan.

Vaxtını qayğısız keçirsən, yəqin,

Öləndə özünlə ölər surətin.

Ey israfçı gözəl, ömrü anmayıb

Dağıtma mirası, düşün sonunu.

Gözəllik heç kimə bağışlanmayıb,

Təbiət insana borc verir onu.

Ey sevimli xəsis, bu xəzinəni

Veriblər, verəsən başqasına sən.

Qayğısız sələmçi, bu dəfinəni

Paylayıb, bəs sələm almırsan nədən?

Qazancdan, gəlirdən durursan gendə,

Hər an aldadırsan özünü özün.

Ölüm yatağında, tale önündə

Nə cavab verərsən bu günah üçün?

Yerində bir varis qalmasa əgər,

Bu sərvət səninlə məhv olub gedər.

Böyük ustalıqla yaradır zaman

Könlü ovsunlayan sehirli səhnə.

O öz köhlənini saxlamır bir an,

Nə varsa, tapdayır, dağıdır yenə.

Vahiməli qışa çevirir yayı,

Qorxudan qalmayır ağacda yarpaq.

Şaxta yatağında dondurur çayı,

Ölü tək kəfənə bürünür torpaq.

Gülün rayihəsi dönüb əsirə

Şüşə qəfəslərdə yaşayır fəqət.

Əgər qalmasaydı bu xoş xatirə,

Gözəllik məhv olub gedərdi, əlbət.

Güllər itirsə də qışda çətirini,

Saxlayır yenə də gözəl ətrini.

Qışın ağır əli ömrün yazmı

Borana, çovğuna çevirməmiş sən 8

Havayı soldurma gül murazını,

Çalış ki, ətirlə dolsun piyalən.

Sevgini borc verdin, sələmini al,

Övlad sələmidir pak məhəbbətin.

O bir səadətdir, ey gözəl camal,

Çox al ki, çox olsun gücün, qüdrətin.

On dəfə əks etsən özünü əgər,

Nəslin də on dəfə artırsa səni,

De, ölüm hüsnünə nə edə bilər?

Varisin qoruyar bu xəzinəni.

Ölümə sən qalib gələrsən, inan,

Gözəlliyin ölməz heç vaxt, heç zaman.

Od qızı qaldırıb odlu başını,

Qızıl beşiyindən durar hər səhər.

Yer üzü görəndə qəlb sirdaşını

Ona məhəbbətlə səcdə eyləyər.

Bu məşəl günorta çatar zirvəyə

— Yaşar gəncliyinin xoş dəmlərini.

Hamı heyran-heyran boylanıb göyə,

Öpər baxışıyla qədəmlərini.

Elə ki görünər yorğun, ixtiyar

Enər qəmli-qəmli öz yatağına,

Əvvəl məftun-məftun səcdə qılanlar

İndi arxasını çevirər ona.

Yerində övladın qalmasa əgər,

Səndən də beləcə üz döndərərlər.

Sən də musiqisən, musiqini bəs

Neçin dinləyirsən qəmlə, kədərlə?

Gözəllik gözələ qüssə gətirməz,

Neçin odlanırsan düşüncələrlə?

Dolub ürəyinə sıxıntı, qəhər,

Varlığım qovrulur möhnət içində.

Gözəl musiqidə birləşən səslər

Yoxsa boğur seni dəhşət içində.

Simlər doğmalaşıb munisləşərək,

Bir pərdə üstündə tutubdur qərar.

Xoşbəxt ata, ana, məsud övlad tək

Eyni bir nəğməni oxuyur onlar.

Bu sözsüz nəğməni duyan ürəkdir:

Tənha keçən həyat ölüm deməkdir.

Qorxursan yarının dul qalmağından,

Seçmirsən özünə könül sirdaşı.

Səni cavan ikən məhv etsə zaman,

Dünya dul qadın tək tökər göz yaşı.

Hicran şərbətini vaxtsız içənlər

Baxıb övladına, tapar təsəlli…

Səndən bir nişanə qalmasa əgər,

Tökər gözlərindən dünya qəm seli.

Bədxərcin dövləti getməyir bada,

Yerini dəyişib qalır hər zaman.

Hədər sərf olunsa əgər dünyada,

Qalmaz gözəllikdən bir iz, bir nişan.

Özünə xəyanət eyləyən bir kəs

Başqa birisini heç vədə sevməz.

Açıb ürəyini demirsən mənə:

Gəncliyin boş keçir, eyib deyilmi?

Çoxları məhəbbət bəsləyir sənə…

Aydındır, sevmirsən, demək, heç kimi.

Düşmən tək məhv edib hər ötən anı,

Nə üçün özünə ziyan edirsən?

Sənə miras qalmış gözəl binanı

Uçurub, dağıdıb, viran edirsən.

Sən hökmünü dəyiş, mən də rəyimi,

Silinsin könlündən nifrət, ədavət.

Qəlbin gözəl olsun zahirin kimi,

Əzizim, özünə eylə mərhəmət.

Yarat surətini, qalsın hər vədə,

Gülsün gözəlliyin gələcəkdə də.

Gül kimi solsan da, öz övladının

Üzündə kül kimi açılacaqsan.

İtməz bir zərrəsi gənclik odunun,

Gözlərdə nur olub saçılacaqsan.

Budur gözəlliyin, əqlin qanunu,

Bunsuz hökm edərdi süstlük, qocalıq.

Bəşər həyatının çatardı sonu,

Dünya altmış ildən çəkməzdi artıq.

Təbiət kimə ki verməyib nemət,

Səhradır, qurusun dərd-möhnət ilə.

Sənə verilib ki bu qədər sərvət,

Onu qaytarasan səxavət ilə.

Gözəllik möhürüsən sən təbiətin,

Əks olun, əbədi qalsın surətin.

Ömürdən saatlar ötdükcə bir-bir

Al gündüz əriyir zülmət gecədə.

Bənövşədən qalmır təravət, ətir,

Qara saç gümüşə dönür necə də!

Bürküdən sürünü qoruyan qovaq

Tökür yarpağını boranda, qarda.

Yamyaşıl zəmilər saralıb bir vaxt,

Dərz olub daşınır arabalarda.

Çiçəklər də solub gedir çəməndən,

Yerində açılır təzə qönçələr.