Vilyam Şekspir: Sonetlər

Yelena mat qoymuş qədim dünyanı,

Sən onun bugünkü, yeni rəsmisən.

Hər xoşbəxt varlıqda olubsan təkrar,

Hər zinət əks edir hüsnünü yalnız.

Səndən gözəlliyi əxz edib bahar,

Səndən səxavəti öyrənib payız.

Bir qəşəng kölgəndir hər gözəl surət,

Öz sadiq qəlbinlə nadirsən fəqət.

Gül hüsnün daha da görünür qəşəng,

Çünki vəfan bəzər onun ruhunu.

Qızılgül açılıb olsa da rəng-rəng,

Zinəti ətridir, kim bilmir bumu?

Vardır itburnunda ən gözəl boya,

Sanki yaranıbdır qızılgüllə tən.

Tikandan asılıb rəqs edir, guya,

Yayın mehi ilə çıxıb qönçədən.

Onun gözəlliyi — öz ləyaqəti,

Bir azdan məhv olur faydasız, hədər.

Qızılgülün belə deyil xilqəti,

Soldumu, çevrilib ətirə dönər.

Zaman solduranda gül surətini,

Şerlərim saxlar sədaqətini.

Şahların surəti — mərmər heykəllər

Dözümdə şerimə bərabər olmaz.

Nəğməmdə qalarsan daim təzə-tər,

Daşlar toza dönər, tozdan ayrılmaz.

Döyüşlər dağıdar abidələri,

Qalmaz saraylardan bir iz, yadigar.

Hərbin alov saçan qanlı xəncəri

Sənin surətindən uzaq dolanar.

Ölümün gözünə dik baxa-baxa

Hər cür ədavəti keçib aşarsan,

Gələn nəsillərlə gedib sabaha

Bu dünya durduqca sən də yaşarsan.

Ta qiyamət günü çatana qədər

Mənim şerlərim seni hifz edər.

İştah ki korşaldı artıq yeməklə,

Aclıq itiləyər onu almaz tək.

Mənim məhəbbətim, alış ürəklə,

Alovlan həsrətlə itilənərək.

Gözlərin baxmaqdan bu gün doydumu,

Sabah da gözlərin qoyma qapana.

Öz gözəl ömrünü, zərif ruhunu

Əbədi mürgüylə yetirmə sona.

İndi qoşa gəzən sevdalı gənclər

Yenə bu sahildə görüşən zaman

Dəniz tül geyinər, hər dalğası zər,

Qoy belə dənizə bənzəsin hicran.

Lap qışa oxşasın, çoxsa cəfası,

Yayda daha gözəl olar səfası.

Mən sənin qulunam ömrüm uzunu,

Qarşında baş əymək ləyaqətimdir.

Sənin hər əmrini, hər bir arzunu

Yerinə yetirmək səadətimdir.

Dəhşətsə hicranın dərdi, qubarı,

Sənə nə haqqım var bir söz deyim mən.

Tükənməz, üzücü, ağır anları

Cürətim çatmır ki, lənətləyim mən.

Qısqanclıq oduyla alışır sinəm.

Haradasan, yanında indi kimlər var?

Bədbəxt bir qul kimi fikirləşirəm:

Xoşbəxtdir səninlə birgə olanlar.

Eşqindən od tutub yanır pərvanə,

Neyləsən, haqq sanır onu divanə.

Qulunam, çəkərəm hər iztirabı.

Allah eləməsin, cəsarət edim,

Səninlə aparım saat hesabı,

Asudə vaxtına nəzarət edim.

Qoy məni məhv etsin dərd, qüssə, aləm,

Mənim haqqım yoxdur söz deyim sənə.

Məhbusam, sənin tək azad deyiləm,

Mütiyəm, hər tənən qəbuldur mənə.

Haraya meylin var, uğur olsun, get,

Sənindir ixtiyar, sənindir fərman.

Fikrindən, qəlbindən nə keçirsə et,

Özün öz səhvini bağışlayarsan.

Sən qovuş arzuna: ya yaxşı, ya pis;

Mən əzab içində gözləyim səssiz.

Əgər yaranmırsa heç nə yenidən,

Daim dövr edirsə əvvəl olanlar,

Yenilik naminə dərd çəkək nədən?

Keçmiş nəsilləri edirik təkrar.

Günün beş yüz dəfə dövr etməsini

Gətir xəyalına, bir yetir nəzər,

Sözlə əks olunmuş qədim əksini

Qədim kitablarda tap, mənə göstər.

Söyləyim: o vaxt ki kamil insanlar

Nə deyə bilərdi bu gül hüsnünə.

Bizmi irəliyik, yoxsa ki onlar,

Yoxsa dəyişməmiş cahanda heç nə.

Əvvəlki dahilər, hiss edir ürək,

Vurublar misə də qızıldan bəzək.

Sahilə şütüyən dalğalar kimi,

Ötüşür sürətlə ömürdən anlar.

Tez-tez əvəz edib biri-birini,

Sona çatmaq üçün yarışır onlar.

Aypara can atır bədirlənməyə,

Aləmə nur saçır bütövlənəndə.

Kölgələr təzədən alır dövrəyə,

Kölgələr təzədən salır kəməndə.

Qəşəng çiçəkləri soyunub yelə,

Qəşəng alınlarda yer əkir zaman.

Gözəlliyə qənim kəsilir elə,

Dəryazı heç kimə verməyir aman.

Bir mənim şerimə toxuna bilməz,

Surətin nəğməmdə yaşayar, ölməz.

Sənin hökmünləmi gözəl surətin

Gecələr yuxumu əlimdən alır?

Başımın üstündə dayanıb mətin,

Göz qapaqlarımı kəməndə salır?

Sənin pak ruhunmu uçub yanıma

Bütün işlərimə nəzarət edir?

Dönüb qısqanclıqdan yanar bir şama,

Tapıb qüsurumu, məzəmmət edir?

Ah, sənin sevgində bu qüdrət hanı,

Gəlib əhvalımdan tuta bir soraq?!

Mənim öz sevgimdir çəkən cəzanı,

Gedib keşiyində dayanır oyaq.

Yuxum uzaq olar gözümdən, bilsən,

Necə ki sən mənə yaxın deyilsən.

Xudbinlik gözümə pərdə çəkərək

Ruhuma, qanıma hakim olubdur.

Bu dərdə tapılmır bir çarə, kömək,

Bu dərd ürəyimə rişə salıbdır.

Elə sanıram ki, mənim üzümdən

Qəşəng üz tapılmaz heç bir insanda.

Görkəmdə, qamətdə yeganəyəm mən,

Hamıdan yüksəyəm, təkəm cahanda.

Güzgü həqiqəti göstərir mənə,

Görürəm üzümü tutub qırışlar.

Düşüncəm deyişib dönür tərsinə,

Xudbinlik bəladır — amansız, qəddar.

Yox, yox, öyünməyim deyildir əbəs;

Özümü səninlə etmişəm əvəz.

Zamanın zülmündən ilk məhəbbətim

Mənim tək üzülüb düşəndə yorğun,

Halına acıyar görərsə hər kim,

Qırışlar üzünü bürüyər onun.

Çevrilər gecəyə nurlu səhəri,

Çatar həyatının yarğanına, ah,

Daha cəlb eləməz fikri, nəzəri,

İndi gözəllikdə olsa da Allah.

Qəddar qocalığın dəryazı kəskin,

Necə əlac tapım həmin günə mən?

Gəlib biçər onun ömrünü, yəqin,

Silməz surətini xatirələrdən.

Bu qara misralar daima çağlar,

Onun gül hüsnünü yamyaşıl saxlar.

Öz ağır əlini çəkib varlığa,

Dövrün zinətini məhv edir zaman;

Uça qalaları qatır torpağa,

Dağılır min illik neçə xaniman.

Yeriyib sahili tutur ümman da,

Torpaq da zəbt edir göy dənizləri.

Döyüşlər, vuruşlar gedir hər yanda,

Biri itirsə də, qazanır biri.

Baxıram aləmin dəyişməsinə,

Görürəm həyatın aqibətini.

Sanki solan hər gül söyləyir mənə:

Zaman bir gün alar məhəbbətini.

Bu dərddən göynəyir köksümdə ürək,

Ölümdən ağırdır səni itirmək.

Tunc, qranit, torpaq, hüdudsuz dəniz

Ömrü başa vurur vaxt yetən kimi.

Sənin gözəlliyin — gül qədər aciz,

Zaman qarşısında dura bilərmi?

Qaya da yarılır parçalanaraq,

Bir nişan qalmayır qızmar kürədən.

Zərif gözəlliyi necə qurtaraq

Bu çətin, çıxılmaz mühasirədən?

Harada bir yer tapaq, saxlayaq necə

Zamanın dürrünü zamandan xəlvət?

De, kim üstün gələr belə bir gücə,