Vilyam Şekspir - Sonetlər

Səndən ilham alıb yaradardım mən,

İndi ilham alır özgə şairlər,

Sığınıb kölgənə, deyib hüsnündən,

Bütün ürəkləri fəth eləyirlər.

Dilsizə dil verir sənin gözlərin,

Alim xəyalını ucaldır göyə.

Nur saçır qəlbinə elmsizlərin,

Gözəllik bəxş edir hər müdrikliyə.

Ən incə sənəti bürüyür tülə,

Ən gözəl nəğməyə bəzəkdir üzün.

Fəqət fəxr edirəm mən öz nəğməmlə,

Çünki yaradanı özünsən, özün.

Sənsən məharətim, sənindir hünər,

Məni ucaldırsan dahilər qədər.

Elə ki, sən mənə edirdin kömək,

Sözlərim dönürdü nura, şəfqətə.

İndi nəğmələrim közərir tək-tək,

Taqətsiz ilhamım düşüb möhnətə.

Mənim şerim hara, gül hüsnün hara,

Ən güclü qələmə layiqsən, düzü.

Hazır xəzinəsən hər sənətkara, —

Alır ay üzündən hər nurlu sözü.

O sənə verirsə ləyaqət, qürur,

Bunu rəftarından oğurlayır, bil.

Gözəllik üzündə qərar tutubdur,

Onu təkrar etmək bir hünər deyil.

Təşəkkür eyləmə, yaxşı bil bunu:

Özün ödəyirsən onun borcunu.

Biləndə ki, məndən qüdrətli şair

Həsr edir adına gözəl nəğmələr,

Məni susdurmaq üçün coşur, çağlayır,

Çaşqınlıq könlümə salır ilmələr.

Fəqət ləyaqətin bənzər ümmana,

Odur ki sönməyir ümid çırağım.

İstəyirəm gedib üzsün yan-yana

O böyük gəmiylə kiçik qayığım.

Keçib iftixarla fırtınalardan

O çatır ən uzaq, ən dərin yerə.

Sənin köməyinlə üzərək hər an

Mən də can atıram dərinliklərə.

Olsam bu yollarda qəzaya düçar,

Öz sevgim olacaq özümə məzar.

Görəsən, kim kimi dəfn edəcəkdir:

Sən məni, mən səni? — Bilmirəm bunu.

Ancaq bilirəm ki, hüsnün çiçəkdir,

Ona dəyə bilməz qışın çovğunu.

Sənin gözəlliyin dövran edəcək,

Beləcə dəyişməz qalacaq hər an.

Mənim surətimsə solub gedəcək,

Ondan qalmayacaq bir iz, bir nişan.

Şerlərim sənə heykəl olacaq,

Görəcəkdir gələn nəsillər səni.

Adın da, hüsnün də daim qalacaq,

Dəyişə bilərmi fəsillər səni?!

Köçüb yer üzündən nəğmələrə sən,

Hər vaxt dodaqlarda ömür edəcəksən.

Mənim ilhamımdan üz döndərib sən,

Unudub əvvəlki düz ilqarını,

Sevirsən hər şerə yaraşıq verən

Şairlərin inci misralarını.

Çatmır təriflərim ləyaqətinə,

Ağlın da gözəldir surətin qədər:

Odur ki, özünü salıb çətinə,

Gəzirsən ən qəşəng, təzə nəğmələr.

Təriflər, nəğmələr yenidən yeni,

Hərə gül hüsnünü bir cürə yozur.

Fəqət öz həqiqi gözəlliyini

Həmişə düz deyən bu dostun yazır.

Saralmış üzlərə lazımdır al rəng,

Lalə yanağına boya nə gərək?!

Yox zərə, zinətə bir ehtiyacın,

Sənə rəng nə gərək, düşünürəm mən,

Daha qiymətlidir gözəllik tacın

Bütün şairlərin şah əsərindən.

Dinib danışmıram, qalmışam məəttəl,

Qələm necə yazsın şan-şöhrətini?

Sən özün dünyada hamıdan gözəl

Açıb göstərirsən ləyaqətini.

Gel, gəl, sanma mənə susmağı nöqsan,

Susmaqla qalıram tənədən uzaq.

Çünki gül adına mədhiyyə yazan

Ləkələyir sənin hüsnünü ancaq.

Ah, iki şairdə o qüdrət hanı, —

Açsın bir gözündə olan mənanı?!

Təksən, yeganəsən, sənə, söylə bir,

Bundan yüksək tərif kim deyə bilər?

Bakir gözəlliyin özü səndədir,

Sənə səndən başqa yoxdur bərabər.

Zəifdən zəifdir, kasıbdan kasıb

Kim ki əsərinə verməyib şöhrət.

Sənin gül hüsnündən söz-söhbət açıb

Gətirər şerinə yeni təravət.

Səni təbiətən yarandığın tək

Kim köçürə bilsə öz yazısına,

Hər yerdə tanınıb şöhrətlənəcək,

Dünya heyran-heyran baxacaq ona.

Hüsnünə əlavə tərif deyən kəs

Duanı təhqirlə eyləyər əvəz.

Qızıl qələmiylə bütün şairlər

İlhamla vəsf edir səni, bilirəm.

Hüsnünə minlərlə tərif deyirlər,

Mənimsə ilhamım lal olur bu dəm.

Onların nəğməsi — füsunkar, qəşəng,

Mənim xəyallarım — hüdudsuz, dərin.

Təhsilsiz, savadsız bir ruhani tək

Dinləyib onları deyirəm: “amin”.

“Elədir”, “doğrudur” söyləsəm də mən,

Qəlbimdə dil açır bir hökmüranlıq.

Gözəldir, ucadır saysız tərifdən

Sevginlə yaranan dilsiz heyranlıq.

Onlara “sağ ol” de şerlər üçün,

Mənəsə — lal, dinməz fikirlər üçün.

Ah, onun nəğməsi bir gəmiydimi?

Sənət ümmanında məğrur göründü.

Başımda dəfn etdi sonsuz fikrimi,

Sanki, ana bətni məzara döndü.

Onun dostuydumu ruh verən ona,

İnci tək düzdürən hər bir nəğməni,

Qəlbimi, ruhumu salan tufana,

Dilimi bağlayıb mat qoyan məni?

Yox, yox, belə deyil, bu, ağla gəlməz;

Nə o, nə də onun dostunun ruhu

Qalib tək heç zaman öyünə bilməz,

Axı, susdurmayıb məni bir qorxu.

Baxışın nur saçıb onun üzünə,

Susub qərq olmuşam qəm dənizinə.

Əlvida! Nə etmək, ayınlıq biz,

Yəqin, dərk etmisən ləyaqətini.

Mənimçün bir sənsən hər şeydən əziz,

Silirsən qəlbimdən məhəbbətini.

Ülvi bir məhəbbət bəxş etdin mənə,

Söylə, buna layiq varmı xidmətim?

Onu verdiyin tək alırsan yenə,

Hanı saxlamağa bir ləyaqətim?!

Bu parlaq incini bəxş edən zaman

Məni öyrənəydin yaxından gərək.

İncinin qədrini nə bilər nadan?

İndi qaytarırsan tənbeh edərək.

Elə bil, yuxuda kral idim mən,

Oyandım, taxt-tacım getdi əlimdən.

Mənə etinasız olsan bir zaman,

Tutulsa günəşim, batsa ulduzum,

Mən özüm özümlə vuruşub hər an,

Sənin tərəfinə keçərəm, quzum.

Nöqsanım özümə yaxşı bəllidir,

Yazaram haqqımda böyük hekayət.

Gizli nəyim varsa, açaram bir-bir,

Sən məni itirib taparsan şöhrət.

Şənin, ləyaqətin artar ilbəil,

Ziyana düşsəm de, gəlmərəm dilə.

Yüksəlsən, ikiqat yüksələrəm, bil,

Mənim məhəbbətim belədir, belə.

Təki sən haqlı ol, mən düşüb dərdə,

Bütün yalanlara olaram pərdə.

Məni atırsansa, bir səbəb göstər,

Nə sübut axtarım, nə dəlil gəzim.

Desən ki, topalsan, hər axşam-səhər

Axsaya-axsaya qalım, əzizim.

Tapa bilmirsənsə bir günah, qüsur,

Mən necə haqq verim dönüklüyünə?

Xətrinə könlümü edərəm məcbur,

Sənə yad olaram, lənət o günə!

Yanaram hər zaman hicran odunda,

Təki şöhrətinə gəlməsin nöqsan.

Gəzməz dodağımda gözəl adın da,

Bir kəlmə kəsmərəm dostluğumuzdan.

Nifrət yağdıraram özümə hər dəm,

Sənə yad olanı sevə bilmərəm.

İndi at, dostunu atacaqsansa,

İndi at — sıxırkən ruhumu aləm.