Array Коллектив авторов - Ева ў пошуках Адама (зборнік)

Разлучыцца – як памерці. Але і сіл быць разам таксама не было. Яшчэ Оскар Уайльд казаў, што каханне – вечная гільяціна для дваіх: заўжды забіваеш таго, каго кахаеш.

Чаму кроў кахання, што цячэ па венах, заўжды змешваецца з крывёй нянавісці?

«рамонкавым світанкам зноў насніўся пакіну боль мінулым нашым дням і што з таго што мы ўжо разышліся і што з таго што не сустрэцца нам»

Ты казала яму: калі я нарэшце памру, табе не будзе так страшна жыць за тое, што ты зрабіў са мной.

А што ты зрабіла з ім? Ты кідала ў твар абразлівыя словы, сукенкі, шалі (гэта ўжо ў дарожную валізу). Званіла свайму добраму знаёмаму, і ён прыязджаў па цябе на бэжавай «аўдзі» і пакорна чакаў каля пад’езда. Ты грукала дзвярыма… З выклікам сядала ў машыну, ад’язджала за два кварталы, хапала мабільнік гаспадара машыны і званіла яму. Ён крычаў: «Вяртайся!» І ты вярталася назад… у сваё пекла. У сваё хворае каханне… Гаспадар машыны смяяўся і казаў, што мужчыне не варта кахаць паэтак і што злаваць жанчын страшна небяспечна. І пра тое, што там, дзе двое, заўжды дзве віны…

Нарэшце вы разлучыліся. Расслаіліся. Раз’ядналіся… Разляцеліся… А ў твой дом сталі прылятаць і гняздзіцца ў ім безгалосыя птушкі. Пажывуць-пажывуць не спяваючы і ляцяць далей.

Табе было з імі нецікава: яны лёгка прыручаліся, елі зярняткі з далоні, і ў іх не было сваіх песень, нават міфічных, не было аркестраў і гушчарных сцежак. Сэрца тваё спала, як пасля доўгай хваробы. Ты цыравала сэрца латачкамі-надзеямі. І яно набіралася сіл. Каб кінуцца пад новае каханне, як пад цягнік, які чарговы раз расплюшчыць… І чаму, навошта яно, сэрца, заўсёды разбіваецца аб новае каханне? Аб мужчыну… Аб непаразуменне… Можа, ужо хопіць? Хіба ж можна так – вякамі?.. А каму было лягчэй?..

Рудавалосай Ганне Яраслаўне, каралеве Францыі, якая павінна была да самай смерці насіць белае адзенне на знак жалобы па памерлым мужы – каралі Анры І?.. «Русінку» не вельмі любілі ў Францыі – за красу, за незалежнасць, за якуюсь незразумелую тугу ў вачах. Куртуазныя французы прымалі гэтую незалежнасць і верасковую тугу ў вачах за нейкі незразумелы і беспадстаўны славянскі гонар («А чым там, уласна, ганарыцца?» – абураліся яны).

Яна была ганарлівай і недаступнай каралевай. А ў сапраўднасці – звычайнай слабай жанчынай, чужой сярод чужых. Аж пакуль не з’явіўся Рауль – першы магнат Францыі, які пасадзіў «русінку», каралеву ў жалобе, наперадзе сябе на каня і павёз, як звычайную пастушку, у сталіцу свайго графства. Праз год яна падаравала яму сына.

А што рабілася навокал! Жонка Рауля паехала аж у Рым, да самога Папы… Усе асуджалі іх, цкавалі, як зайцоў на каралеўскім паляванні…

Яны перажылі гэта ўсё і пражылі разам да самай смерці Рауля… А потым Ганна Яраслаўна вярнулася ў Парыж да сына Філіпа і памерла там…

А што магла адчуваць Соф’я Гальшанская, якая стала ў шаснаццаць гадоў чацвёртай жонкай польскага караля Ягайлы і апынулася ў цэнтры незразумелых ёй інтрыг? Увесь свет адвярнуўся ад юнай чужынкі, якую прывезлі з далёкіх зямель і зрабілі каралевай. Ніхто не падаў ёй рукі, і толькі адзін-адзіны малады рыцар Генрык заступіўся за яе гонар і на дыбе паўтараў, як малітву, як клятву павагі да жанчыны: «Каралева не здраджвала каралю». Словы гэтыя сталі бессмяротнымі, а ўчынак Генрыка ўвайшоў у гісторыю вялікіх рыцарскіх учынкаў.

Кожнае каханне па-свойму трагічнае і цудоўнае. У ім усё: радасць чакання, шчасце сустрэч, боль расстанняў. І – неразуменне адно аднаго. І безвыходнасць. І фатальнасць, калі доля быццам гуляе ў хованкі з тваім шчасцем…

Для ўкраінкі Марусі Чурай яе каханне закончылася найтрагічней, найстрашней – здрадай самага жаданага чалавека, яго смерцю, абвінавачваннем у гэтым яе, турмой, судом, яе смерцю… Грыц стаяў абедзвюма нагамі на зямлі і не мог зразумець Марусю, якая лятала ў сваім небе, жыла ў свеце свайго кахання і творчасці. Кахаць яе было, пэўна, няпроста. Яна была для яго як нерасшыфраваныя пісьмёны. Дзяўчына, якая нарадзілася для песні, жыла з вялікай прагай да жыцця і творчасці, так і засталася самотнай сярод іншых і без таго, каго кахала… Нават тады, у далёкім XVII стагоддзі, здрада каханай была звыклай, прыроднай, зразумелай справай для ўсіх. Яна, як і ў нашы часы, не асуджаецца амаль нікім. Гэта ж здрада не краіне, а каханай!.. Прыкра, шкада і няправільна…

І табе няважна, ці сапраўды яна жыла там, у той часавай прасторы, ці рэальная яна гістарычная асоба, ці проста дзяўчына з легенды… Сугалоссе часоў і доляў людскіх, пазачасавасць вечных каштоўнасцей. Такіх як годнасць, любоў, уваскрэсенне душ, збавенне ад зямнога тлену і ўменне жыць сярод зорак. Але там, у гэтай сумнай аповесці, быў яшчэ адзін мужчына. Не Грыц, а Іван Іскра. Які абараняў яе і ратаваў. Двое блізкіх па сваёй сутнасці людзей, народжаных адзін для адно, фатальна раздзелены, і ім ніколі не суджана быць шчаслівымі ўдваіх…