Array Коллектив авторов - Ева ў пошуках Адама (зборнік)

Яшчэ са студэнцкіх «філалагічных» часоў ты (смешныя акуляры, пальцы ў чарніле, блакітныя гольфы) зразумела, што на свеце шчаслівых жанчын не бывае. Ты не знайшла іх ні ў адным літаратурным творы (а літаратура, як вядома, – люстэрка жыцця). Нейкая шматвекавая змова, закляцце яшчэ з пячорных часоў… Амаль кожная жанчына губляла свайго каханага: усе гэтыя старамодныя геніі-пісьменнікі выявіліся не надта арыгінальнымі…

Хіба што булгакаўская Маргарыта, якая не баялася лятаць, адправілася разам са сваім Майстрам у касмічны ўтульны свет – ёй, шчаслівай, выпаў рэдкі шанс… «Той, хто кахае, павінен раздзяліць долю таго, каго кахае…» Усё правільна…

Табе было трыццаць, калі ты напісала вялікі ліст Маргарыце, як звычайнай сяброўцы… Туды, у той далёкі свет, сатканы з бездані часу, з неабсяжнай прасторы, расквечанай зоркамі, у якія ператварыліся, можа, словы малітвы… Але гэты твой ліст нельга было аднесці на пошту і адправіць заказным ці спешным… Пра яго нават немагчыма было камусь расказваць, бо гэта выглядала б як прызнанне ў неадэкватнасці, шызафрэнія чыстай вады.

Яшчэ тады, у студэнцтве, ты настойліва шукала сястру сваю, для якой доля і каханне былі б не небам журбы, а лагоднай верасовай палянай на ўзлеску. Не халодным стэпам самоты, а цёплым прытулкам з коньмі, якія ляцелі б насустрач сонцу…

Ты заўжды помніла свой першы пацалунак. Табе падараваў яго вяснушкаваты аднакурснік, падстрыжаны пад бокс і з чубчыкам (праз два гады, калі ён стаў граць у інстытуцкім ВІА, ён адгадаваў валасы і зрабіў прычоску пад Ленана). Вы нахабна ўцяклі з лекцыі па стараславянскай мове, прыхапіўшы ў студэнцкім буфеце звычайнае «саўковае» сітро, дзве бутэлькі. Прыселі на лавачку ў прыпудраным асеннім аксамітавым пылам скверы з бюстам Элізы Ажэшкі. Сквер знаходзіўся на той самай вуліцы, дзе калісьці і жыла славутая пісьменніца, а сам інстытут – амаль насупраць яе дома. Калі яна хварэла, гараджане выклалі брукаванку саломаю, каб колы экіпажаў і стукат капытоў яе не трывожылі… Першы пацалунак – як прычасце. Нешта асаблівае. Здаровая, нічым не сапсаваная рамантычнасць юнацтва спадзявалася менавіта на гэта. Пацалунак выявіўся трошкі няўдалым, цалкам дзіцячым – са смакам ліманаду «Бураціна». Пазней, праз…наццаць гадоў, ты чамусьці ўспомніла яго, калі прачытала ў каляровым глянцавым часопісе для жанчын, што смак пацалунка мужчыны павінен аддаваць смакам моцнай тэкілы (у крайнім выпадку – каньяка «Шустаў») і дарагога тытуню… Не, «Бураціна» ўсё ж такі лепш, чым якаясь там тэкіла…

На перадапошнім курсе з’явіўся ён, сапраўдны герой. «Високий та стрункий, та й на бороді ямка». З расчыненых вокнаў студэнцкіх пакояў ліліся песні Сафіі Ратару – «Сизокрили птах» і «Червона рута». Куды б вы ні пайшлі, высокі, чысты голас спявачкі на такой дзівоснай цудоўнай мове суправаджаў вас. Гэтыя песні сталі амаль што гімнам вашага кахання. Ён патлумачыў табе, што рута – жоўтая карпацкая кветка. Па легендзе, у ноч на Івана Купалу яна становіцца чырвонай, і тая дзяўчына, якая знойдзе кветку, сустрэне свайго суджанага і будзе шчаслівай…

Потым ён павёз цябе ў сваё невялікае ўкраінскае сяло, якое называлася так дзіўна і нязвычна – «720-ы кіламетр»…

Вялікі калгасны яблыневы сад, яшчэ не ссечаны, не амярцвелы, увесь у цяжкіх ружовабокіх яблыках, сустрэў вас, калі вы сышлі з цягніка на тым 720-м кіламетры… Пад вокнамі дома, дзе жылі яго бацькі, плёскалася возера, раслі духмяныя кусты парэчак, цвілі аксаміткі… Вяселле было чыста ўкраінскім, у шатры з дахам (на выпадак нечаканых жнівеньскіх дажджоў). Галіны вінаграду цягнуліся да рук, да талерак з салатамі і наліснікамі… Усё сяло прыйшло паглядзець на маладую, якую ўкраінскі хлопец прывёз з беларускай зямлі (ты была падобная на жоўты дзьмухавец, бо перад паездкай на ўласнае вяселле, прагнучы быць прыгожай нарачонай, не зусім трапна пафарбавала валасы ў віленскай цырульні). Вясковыя музыкі гралі і спявалі «Марусю гарну», з вясельнага каравая ўзляталі ў неба шчаслівыя галубы… Твае беларускія сваякі прыехалі поўным складам: і бацькі, і маленькі брат, і шматлікія цёткі, і дзядзька Іван з баянам… Табе было трошкі няёмка сярод такога вялікага гурту незнаёмых людзей, а пад музыку скрыпак чамусь хацелася плакаць, сэрца сціскалася, і было трохі страшна… Усе наўкола размаўлялі на такой прыгожай, яшчэ мала знаёмай табе мове, але ж ён быў у цябе і вам не патрэбна было размаўляць…

Потым гэтая зямля стала для цябе сваёй, прыняла цябе за дачку… Ты навучылася бяліць мелам сцены і столь, мазаць грубку, закатваць на зіму абрыкосы і памідоры, варыць боршч… Пасадзіла каля ганку язмін і кусты півонь. Нарадзіла яму сына (шкада толькі, што напрыканцы ХХ стагоддзя жанчына, як і ў часы хрысціянства, нараджае дзіця ў пакутах, і гэта так несправядліва і неміласэрна! Доктар, нават самы высокакваліфікаваны спецыяліст, не можа ўратаваць ад пакут і болю… Пры гэтым, мабыць, матуля-прырода наўмысна так зрабіла, і, можа, гэта не так ужо і несправядліва). Першай жыццёвай гасцёўняй твайго сына стала белая пасляродавая палата з халоднай кафляй. Стэрыльна-абыякавая гасцёўня…