Array Коллектив авторов - Калі цвіла чаромха (зборнік)

– Фу, – абразліва сказала Люська і зморшчылася. – Уся па тым хаме пайшла, не каб па мне!..

Галіна ледзь не самлела. У яе літаральна мову адняло. Жанчына баялася зірнуць на няшчаснае дзіця. Яна не ведала, што рабіць, як згасіць няёмкую сітуацыю. Чамусьці ёй здавалася, што пляменніца зараз заплача.

Аленка ж тузанула яе за рукаво і проста сказала:

– Пойдзем, цётка Галя! Ну яе, гэтую дурную!..

І першая рушыла ва ўнівермаг.

З таго часу дзяўчынка больш ніколі не ўспамінала пра маці, не шукала яе фотаздымкаў, не распытвала ні аб чым родных і знаёмых, а калі распытвалі яе, адмахвалася: «Ат!..» – і ад размовы проста ўхілялася.

Яна ва ўсім слухала сваю бабулю, любіла і шкадавала пітушчага бацьку, амаль поўнасцю вяла хатнюю гаспадарку і да таго ж у школе была лепшай вучаніцай. Алену на нашым завулку ўсе любілі і хвалілі. Пасля школы дзяўчына лёгка паступіла ў педінстытут, потым вярнулася працаваць у родную школу, удала выйшла замуж, нарадзіла сына… Усё ў яе жыцці было прыстойна, разумна, ясна, зразумела.

І вось раптам… Пісьмо ад маці-зязюлі! І паштовы перавод на досыць вялікую суму грошай, мусіць, каб дачка ўсе крыўды даравала. Спакусліва.

Хаця, пры чым тут грошы? Родная кроў усё ж такі… Пакліча? Ці на гэты раз ужо Аленчына прамаўчыць?..

…Прызнаюся, хацела на гэтым і скончыць апавяданне, маўляў, хай чытач сам паразважае: што будзе далей?.. Але, праўду кажучы, што на самай справе адбылося, ведаю.

Не прамаўчала родная кроў. Алена адгукнулася маці адразу ж і з вялікай радасцю, быццам і не было ў яе паўсіратлівага дзяцінства і той крыўднай сустрэчы ў Рызе… Стрымгалоў паляцела яна ў Пецярбург, куды састарэлую, але, як і раней, размаляваную, расфуфыраную Люську прывёз на машыне з Хельсінкі яе муж-фін, былы марак. Нарэшце маці і дачка абняліся… Нарэшце маці знайшла сваё дзіця…

Суседзі на завулку спачатку пачасалі языкі: «Во, за грошы нават здраду роднай маці даравала!.. Добра, што бедная Міроніха да гэтага часу не дажыла!..» На што Алена стрымана адказвала: «Роднай маці і без грошай усё даруеш. Толькі б яна была!»

Суседзі пагаварылі-пагаварылі і супакоіліся. Нават з Люськай, падчас яе прыездаў у райцэнтр, пачалі здароўкацца і размаўляць.

Кожны незнаёмы чалавек, бы непрачытаная кніга. І толькі адкрый гэтую кнігу на любой старонцы – паглыбішся ў найцікавейшы раман… …Бараўляны. Анкалагічны цэнтр. Аддзяленне, дзе ляжаць толькі жанчыны, бо тут лечаць тое, што ніколі не баліць у мужчын, – грудзі.

Палата на чатырох чалавек. Самай маладой, Віцы, дваццаць пяць, дзвюм кабетам, Ірыне і Яніне, за сорак, у кутку, далей ад вокнаў, чацвёртая пацыентка – амаль васьмідзесяцігадовая Данілаўна.

Данілаўна як бы выпадае з калектыву, аб’яднанага адной бядой, аднымі праблемамі, аднымі размовамі пра дактароў, працэдуры, лекі… Старая ніколі не ўдзельнічае ў гамонках, нічога не расказвае і пра сябе: то спіць, адвярнуўшыся да сцяны, то ляжыць цэлы дзень моўчкі, падклаўшы пад шчаку руку, уся ў сваіх думках і ўспамінах… Але жанчыны ведаюць, што яна адзінокая – ні дзяцей, ні ўнукаў. Салдацкая ўдава яшчэ з часоў вайны. Кажуць, быццам бы ёсць пляменнік, медык пры вялікай пасадзе, але ён пакуль што ніводнага разу яе не наведаў.

«Ну навошта ёй у такім узросце лячыцца?» – бяздумна ўсклікнула Віка на другі дзень пасля паступлення ў палату, правёўшы вачамі ў калідор Данілаўну. Для Вікі любы ўзрост што за сорак здаецца ўжо дрымучай старасцю. А тут – восемдзесят, і яна яшчэ жыць хоча!..

Ірына і Яніна пераглянуліся, але абедзве прамаўчалі. Жанчыны ўжо ведалі, што ў Вікі злаякасная пухліна і яе чакае ампутацыя грудзей, а зусім не «дробязная» аперацыя, як яна ім у першы дзень далажыла… Яны разумелі, якія выпрабаванні, якія пакуты чакаюць гэтае, на іх погляд, яшчэ наіўнае, жыццярадаснае дзяўчо і як яна пасля гэтых пакут прагна захоча жыць і пачне чапляцца за кожную новую надзею, за самую танюткую яе саломінку… Яны разумелі – самі праз гэта прайшлі.

Дзень у бальніцы перажыць няцяжка – абход, перавязкі, уколы, кропельніцы… Пасля абедзеннага сну сямейнікі і радня наведваюцца… А вось увечар, калі ў палаце патушаць святло, навальваюцца розныя цяжкія думкі: пра яшчэ несамастойных, неўладкаваных у жыцці дзяцей, пра поўных сіл нестарых мужоў, пра сябе, скалечаную хваробай, пра адвечнае «чаму ўсё гэта мне – за якія такія грахі?» і пра тое, што будзе… І, мусіць, гэтыя думкі зусім задавілі б, каб ім паддаваліся. Але жанчыны не паддаюцца! Толькі святло пагасне – яны за размову! А размовы ў жанчын, вядома, адны: пра мужчын, пра каханне, пра шчасце, пра здрады… Ужо ж і шчыруюць – і хто што ў кніжцы цікавага прачытаў, расказваюць, і сакрэты сябровак, суседак, калег адкрываюць, і ўласныя гісторыі кахання прыгадваюць…