Сяргей Егарэйчанка - Дэманы доктара Глінскага

Я падняўся ў праход, каб ён мог бесперашкодна сесці ў сваё крэсла, аднак мой спадарожнік чамусьці не спяшаўся скарыстацца маёй прапановай. З сумам паглядзеўшы на ілюмінатар, ён зноў расцягнуў на твары тую ж вінаватую ўсмешку, з якой заходзіў у самалёт, і звярнуўся да мяне.

– Я прашу прабачэння, магу я папрасіць вас памяняцца са мной месцамі? Разумееце, я вельмі баюся лятаць, і ад віду вышыні ў ілюмінатары мяне пачынае нудзіць. Не магу настойваць на сваёй просьбе, аднак буду вельмі ўдзячны вам, калі вас яна не абцяжарыць.

Спачатку я хацеў быў адказаць яму, што ў мяне тая ж праблема, аднак затым перадумаў. У рэшце рэшт, я бачыў людзей са значна больш цяжкай аэрофобіяй, чым у мяне самога, і месца было для мяне не прынцыповым пытаннем. У вакно я мог цалкам сабе не глядзець. З усмешкай кіўнуўшы галавой, я сеў у далёкае крэсла, у той час як мой спадарожнік прызямліўся побач і ў тую ж хвіліну зашпіліў рамяні.

– Вялікі вам дзякуй, вы моцна мне дапамаглі.

– Не варта. Магу зразумець вашу праблему.

– На самой справе? У вас нешта падобнае? Можа быць, мне не трэбабыло вас прасіць аб гэтай паслузе?

– Усё добра. Я таксама крыху баюся лятаць, але для мяне няма вялікай розніцы, у якім крэсле пераносіць палёт.

Араб усім сваім выглядам выказваў шкадаванне.

– Яшчэ не позна памяняцца. Мне вельмі няёмка, што я прымусіў вас перасесці.

– Мы ўжо на рулёжцы. Не будзем нерваваць сцюардэс. Мне сапраўды не прынцыпова месца ў салоне, таму вы ніколькі мяне не абцяжарылі.

– Што ж, у такім выпадку яшчэ раз дзякуй. Прабачце мне маю дапытлівасць, вы ляціце да Вены?

– Не, далей у мяне яшчэ адна перасадка, ужо дадому.

– У мяне таксама, – араб цяжка ўздыхнуў. – Чортавыя самалёты. Часам я зайздрошчу людзям, якія яшчэ пяцьдзясят-шэсцьдзясят гадоў таму падарожнічалі ў Амерыку на караблях.

– На караблях гайданка, таксама не самае прыемнае выпрабаванне.

– Не магу судзіць аб гэтым, я не пакутую на марскую хваробу. У самалёце мяне ванітуе не ад гайданкі, а ад адчування, што да паверхні матухны-зямлі трыццаць тысяч футаў пустаты. Пачынаеш адчуваць уласную нікчэмнасць і бездапаможнасць. А я, ведаеце, не люблю адчуваць сябе нікчэмным – выдаткі тэмпераменту.

Я ўсміхнуўся.

– Але ж вам ніхто не забараняе і сёння перасоўвацца праз акіян па моры.

– Мой дарагі сябар, мы жывём у свеце, які не церпіць ні дня прамаруджвання. Морам можна плыць у Штаты ў сваё задавальненне, калі ты нікуды не спяшаешся. Страціць больш за тыдзень проста таму, што баішся лятаць, недаравальна для чалавека, якому трэба вырашаць неадкладныя пытанні.

Гаваркі араб пачынаў мне падабацца.

– Адкуль вы?

– Катар. Дазвольце прадставіцца, Тамім Гор.

Я паціснуў працягнутую руку.

– Якуб Глінскі.

– Вы паляк? – Гор ажывіўся. – Мне шмат даводзілася працаваць з палякамі.

– Вымушаны расчараваць. Я беларус. Мой дзед быў паляк, мяне назвалі ў яго гонар.

– Беларус? У вашай краіне, на жаль, бываць не даводзілася.

– Гэта звычайная гісторыя. Многія замежнікі ў падарожжах па Усходняй Еўропе не бываюць далей за Варшаву. А калі і бываюць, то накіроўваюцца наўпрост у Маскву. Гэта сумны факт для нас. Але мне прыемна, што вы хаця б не пытаецеся, у якой частцы Расіі знаходзіцца мясцовасць, адкуль я родам.

– Ну што вы. Я даволі нядрэнна арыентуюся ў мапе свету. Хоць падазраю, што ваша іронія заснавана на горкім вопыце.

– Мабыць, так.

Самалёт спыніўся на ўзлётнай паласе. Гор глыбока ўздыхнуў.

– Прашу мне прабачыць. Я вымушаны перарваць нашу размову. На ўзлёце мне заўжды становіцца млосна.

– Хацеў сказаць вам тое самае.

– Мяне суцяшае, што я знайшоў душу, якая мяне разумее. Яшчэ раз дзякуй вам за тое, што ласкава пагадзіліся выручыць мяне.

Гор адкінуўся на спінку крэсла і заплюшчыў вочы.

Рухавікі зараўлі, і мяне ўціснула ў сядзенне. Мімаходам я падумаў пра тое, якой вар’яцкі магутнай павінна быць цяга, здольная адарваць шырокафюзеляжны самалёт ад зямлі і не даць яму абрынуцца ўніз. Потым думкі зніклі, я прымушаў сябе павольна і глыбока ўдыхаць, супакойваючы шалёны грукат сэрца.

Разбег, здавалася, доўжыўся цэлую вечнасць, а затым з’явілася тое самае ненавіснае мной пачуццё: яшчэ не бязважкасць, але ўжо адсутнасць чагосьці надзвычай неабходнага для камфортнага існавання. 767–ы цягнула ўверх быццам на нябачных тросах, гэтае напружанне я фізічна адчуваў кожнай клетачкай цела, і ўва мне не засталося нічога, акрамя жывёльнага страху перад магчымым абрывам гэтых тросаў ад нечалавечага нацяжэння.