Ніл Гілевіч - Паланэз Агінскага [Лірыка. Паэмы. 1996 – 2002]

Тады, як зямная канчалася цвердзь
I сцежка зрывалася ў прорву, у багну –
Я нечага іншага, большага прагнуў,
Сляпак, я не думаў пра гібель і смерць.

А гібель зусім недалёка была.
Як здань-невідзімка хадзіла па следу.
Куды ні падамся, прыйду ці прыеду –
Глядзела-сачыла за мной з-за вугла.

Я ж быў неабачны - не знаў засцярог,
Даверлівы быў я - не помніў пра злыдняў,
I мог бы зрабіцца ахвярай бяскрыўднай...
Ды быў нада мною, напэўнае, Бог.

Таму і дагэтуль на цвердзі стаю.
I рад, калі скажа мне поціск далоні:
«Трымайся, таварыш! На родным загоне
Яшчэ ты не скончыў работу сваю!..»

1996, чэрвень

Родная мова! Ты воч не расі!
Лёс твой - свабода.
Іменна та незалежнасць дасі
Духу народа.
Ты - чыя веліч, і моц, і краса
Толькі ўзыходзяць.
Ты - чыя слава наперадзе ўся,
У тысячагоддзях.

1997, травень

У дамавіне, ўсланай палатном,
Акаймаванай крэпам і мярэжкай,
Яна заснула непрабудным сном
З ледзь-ледзь прькметнай на губах усмешкай.

Яе надзіва маладжавы твар,
Без следу мук і без маршчынак жорсткіх,
Не страціўшы зямнога хараства,
Прыдбаў якойсьці іншай прыгажосці.

Высокае адкрытае чало
Красою вечнасці ўжо аддавала.
I нешта царственнае ў ёй было,
I штось ад Маці Боскай праступала.

Яе спакойны, чысты, як абраз,
Застыглы воблік, перад свечкай з цэрквы,
Як быццам гаварыў да ўсіх да нас;
«Не плачце!.. Гэта лепш, чым боль нясцерпны.

Вы знаеце, як я хацела жыць,
Каб радавацца вам - я вас любіла.
I каб у Бога літасць заслужыць –
Усё, што ўмела, для дабра рабіла.

Я дажывала дні свае з мальбой,
Каб лёс да вас быў болей літасцівы.
I не бяда, калі душы маёй
Аднойчы вы не клікнеце ў гасціны.

Я не пакрыўджуся... Далёка, там,
Дзе ўсё пад знакам вечнага прычасця,
Я буду думаць, што напэўна ж вам
Бог большай мераю адмераў шчасця».

1997, травень

Ну так, на Парнасе не дзіўнае штось –
I графаманы, і фальсіфікатары.
I блазны з пароды юродзівых ёсць.
I нават, шануючы вас, правакатары.

Усякіх хапае. Ды што - графаман
Ці блазен? Пашліце іх к чортавай матары –
I будуць грымець вам на ўсю глухамань
Бясспрэчныя таленты і... правакатары.

Па чым іх адрозніць - ці гэны, ці не?
Па рэху, што коціцца ўдаль з перакатамі.
Так ёсць і так будзе, дзе вечна ў цане
Даносчыкі, сышчыкі і правакатары.

1997, жнівень

О, як яны натхнялі,
Папоўзаўшы па вершах,
Паэтаў беларускіх
На вылет у прастор:
З акна або з балкона
Аношняга паверха –
На тратуар каменны
Ці на каменнн двор!..

1997, жнівень

Я глядзеў на краскі ў лузе майскім:
Як зырчаць яны ў густой траве!
I ў той вязі, што спляталі краскі,
Прачытаў я: Беларусь жыве!
I гукнуў ад радасці: браты!
Вось ён - сімвал нашай праваты!
I калі хто духам паў у скрусе –
Учытайся ў красак вязь на лузе!

Я глядзеу на белае каменне,
Што з раллі тырчала па зіме.
I з тых белых знакаў на імгненне
Словы ўзніклі: Беларусь жыве!
I гукнуў я з радасці: браты!
Вось ёк - сімвал нашай праваты!
I калі каго ўзяло сумненне –
Глянь пільней на белае каменне!

Я глядзеў на неба зорны купал,
На зіхоткі пыл у сіняве,
I па зорках у бліскучых купах
Прачытаў я: Беларусь жыве!
I гукнуў ад радасці: браты!
Вось ён - сімвал нашай праваты!
Божы знак! I калі з вас каторы
Траціць веру стаў - чытайце зоры!

1997, верасень

Даруй мне ўсё, што можаш дараваць,
А што не можаш - памалюся Богу,
Мо ён даруе, перш чым скіраваць
Маю душу ў апошнюю дарогу.
Мая душа... Якая толькі дрэнь
Не сілілася завалодаць ёю!
Каб у бязмоўны, безаблічны цень
Ператварыць. Каб не была маёю.
I, можа, так бы й сталася даўно,
Калі б не ты, мой ангел-выра тоўца.
Калі б не голас твой і не яно –
Табе адненькай ведамае слоўца.