Ніл Гілевіч - Паланэз Агінскага [Лірыка. Паэмы. 1996 – 2002]

1997, верасень

Вось яно, тое,
Чаго мне так моцна —
Я толькі цяпер зразумеў —
Нехапала:
Дотыку дробных,
Калюча-гаючых дажджынак
да сэрца...
У міг акрыяла!

1997, верасень

Як лісце жоўтае, без подыху
Вятрынкі, капае дадолу, -
Так дні мае злятаюць поціху –
З гасцей вяртаюцца дадому.

Ах, да чаго ж, зямелька волглая,
Былі кароткія гасціны!
Як бы й зусім, як бы I ўвогуле
Не быў, не жыў, не меў Айчыны.

1997, верасень

Што, сябры, ужо пра волю песні
Пець нялюба вам? Што - не чуваць?
Ах, да шкодных недзе іх аднеслі?
Ах, ужо няможна іх спяваць?

О, тады, канешна!.. Не спявайце.
Правільна! Тут ясна й прастаку.
Ну, а дзеля хлеба — падвывайце!
Падвывайце чорнаму ваўку!

1997, верасень

Не бядуйце, настаўнікі мілыя,
Што з праграм і падручнікаў школьных
Песні-думы паэта праўдзівыя
Выдзяўбаюць, як шкоднікаў шкодных.

Выдзяўбаюць з той самай нянавісцю,
Як калісь, на крывавым прадвесні,
Каршуны, што віселі тут навіссю,
Выдзяўбалі Купалавы песні.

Выдзяўбаюць!.. А хто ж бо заступіцца?
Хто падымецца? Хто абароніць?
Белы зайчык пад кусцікам туліцца.
Звон на вежы знямелай не звоніць.

Звон не звоніць... Ды хоць і панылыя
Па калдобінах цягнуцца будні –
Не бядуйце, настаўнікі мілыя:
Шчырым песням не згінуць ад блудні.

З тых праграм, што ваююць, як ратнікі,
За свабоду — ніякім дэкрэтам
Іх не зняць! Калі нават сцярвятнікі
Заўтра выдзеўбуць сэрца паэта.

1997, кастрычнік

Гэтай скрухі мне ўжо не пазбыцца.
I не трэба, міласна прашу,
На зыходзе дня, пад зараніцай,
Усыпляць мне чарамі душу.

Я да дна свой келіх выпіць мушу.
Мне не страшны ўжо ні яд, ні нож.
I калі, нібы кіта на сушу,
Лёс на волю выкіне, — ну што ж!

Адмаўчуся хоць... Бо ў паняверцы
Я не ўмеў разумна памаўчаць.
Разрываючы на часткі сэрца,
Одум горкі ходзіць па начах.

Для чаго, дзеля якой хімеры
Нёс я крыж усцяж фальшывых вех?
Ашуканы, здраджаны, схварэлы,
Як закладнік, дажываю век.

Гэтай скрухі мне ўжо не пазбыцца.
I не треба, міласна прашу,
На зыходзе дня, пад зараніцай,
Усыпляць мне чарамі душу.

1997, верасень

Навошта Радзіма паэту,
Адбітая ў кроплі расы?
Ён - вольны вандроўнік сусвету.
Ён - вечны шукальнік красы.

Яго неспатольная мара
Не знае ні меж, ні пуцця.
Ён - вольных парываў ахвяра,
Ён - вечных блуканняў дзіця.

Ён ласкай не толькі планету,
А й космас увесь апаўе.
Навошта ж Радзіма паэту?
Каб косці ў ёй скласці свае.

1997, лістапад

Не стала маці, да якое нёс
Душу збалелую - паспавядацца.
Не стала бацькі, што прымаў да слёз
Прапашчы лёс зямлі і гаспадарства.

Не стала брата, што дарадцам быў,
Калі ўзнікала клопатнае штосьці.
Не стала і сястры, з якой любіў
Успомніць песні нашай маладосці.

Не стала ўжо і бальшыні сяброў, -
Каб пасядзець за чаркай і яшчэ раз
Адчуць, што хіжы век нас не развёў
I што нам шлях не засланіла шэрасць.

Не стала ўжо, прашу мне дараваць,
I закаханага ў жыццё паэта,
Што так любіў над вершам шчыраваць,
Як Усявышні над стварэннем света!

Таго паэта ўжо мяма. Няма!
А сноўдае сярод руін былога
Яго двайнік. Не сільцеся дарма
Пазнаць у ім свайго братка старога.

1997, снежань

Гасподзь! Чаму й завошта
Ты мне даеш «адстаўку»
I так караеш жорстка —
На дзён маіх астатку?

Чаму мне не даеш ты
Патрэбнай сілы-моцы,
Каб выбавіць дарэшты
Душу з грызот бясконцых?

Чаму дазволіў д'яблу,
Замест дабра з любоўю,
Нянавісць і няпраўду
Прыставіць к узгалоўю?

Чаму ў такім рэжыме
Ты гоніш дні і ночы?
Як жыць, як жыць, скажы мне,
Пад грузам гэткай ношы?