Әхәт Гаффар - Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 4

Трагедиядә, асылда, лирик башлангыч өстенлек итә. Бу тамашачыны бөтен вакыйганың фаҗигаи чишелешенә әзерли, аның үзгә рухын билгели. Җир кызы Агазия шулай сурәтләнә. Наилә Гәрәева һәм Алсу Гайнуллина бу образны җылылык, нечкә хисләр җирлегендә хәл итә. Шуңа күрә Прометей белән Агазия күренешен Р. Таҗетдинов белән Н. Гәрәева балеттагы шикелле хәрәкәтчән җиңеллектә, гаять рухланып уйныйлар, һәм шуның белән алар спектакльнең иң матур, иң камил урыннары буларак күңелдә калалар да. Кеше матурлыгы, кеше горурлыгы, кеше даһилыгы Наилә Гәрәева белән Алсу Гайнуллина уенында гүзәл, кабатланмас бер ягы белән ачыла.

РСФСРның атказанган артисткасы Шәхсәнәм Әсфәндиярова белән артистка Фирдәвес Әхтәмова, ТАССРның атказанган артисткасы Гөлсем Исәнгулова, ТАССРның халык артисты Һидаят Солтанов, артист Роберт Әбүлмәмбәтов һәм башкаларның уенына характерларны эчке яктан җентекләп тикшереп, спектакль идеясен тирәнтен аңлап уйнау хас. Шулай ук режиссёрның халык күренешләрендә уйнаган артистлар алдына куйган таләбе, идеясе һәм аның тормышка ашуы үзенчәлекле. Яшь аллалар ролендә чыгыш ясаган Г. Шәрәфиев, Р. Галиәкбәров, С. Мифтахов, мойралар ролендә уйнаган ТАССРның халык артисткасы Г. Камалова, ТАССРның атказанган артисткалары А. Харисова, Р. Әхмәрова, шулай ук халык күренешләрендә истә калырлык, кыска-кыска мизгелләрдә дә портрет-образлар иҗат иткән Р. Шамкаев, Г. Җамалиева, ТАССРның халык артисты Г. Фәтхуллин, ТАССРның атказанган артисты Н. Әюпов, артист И. Хайруллинның иҗатлары ихтирамга лаек.

Билгеле, спектакльдә ахырынача хәл ителеп җителмәгән кебек тоелган урыннар, детальләр дә бар. Ләкин аларның кайберләре драматургия материалы (мәсәлән, беренче бүлекнең беркадәр таркаулыгы), кайберләре режиссёр бурычы, кайберләре тамашачының кабул итү үзенчәлекләренә бәйле. Костюмнар бик тәэсирле, әсәр рухына туры килә. Алай да, аларны әсәрдә сөйләнелгән ил җирлегенә тагын да якынлаштырырга мөмкин. Шулай ук спектакльнең алдагы эшләнеше дәверендә драматургия материалының татар теле ягыннан да кабат-кабат каралырга кирәклеген искәртәсе килә.

Трагедиянең академия театрында куелуы башкорт һәм татар сәнгате арасындагы үзара элемтә, үзара баетышу тарихына нәүбәттәге бер сәхифә булып язылыр. Ә М. Гафури исемендәге Башкорт дәүләт театрының баш режиссёры Лек Вәлиевнең бу спектакльне килеп куюы әлеге элемтәне яңартып җибәрүе белән бик истәлекле буларак кабул ителә.

Җәлил һәм анык көрәштәшләре халкыбыз аңында шулкадәр дә тере икән ки, без аларны хәтта үлемнәренә дә кул чабып озата алабыз икән. Моңа Галиәсгар Камал исемендәге Татар дәүләт академия театрының «Моңлы бер җыр» дигән спектакле дәлил. Үз улларының үлеменә сокланган һәм аларны үлемсезлеккә алкышлап озаткан халык бәхетле, шуңа күрә үзе дә үлемсез инде ул.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

Тупланмамда аның яшел белән язылган кулъязмасы саклана. «Наҗарга» дип аталган. Аннары ул бу шигырен багышламасыз гына киңәйтеп язган. Искәрмәсе бар: «Татарник – Л. Толстойның «Хаҗиморат» романында (повестенда. – Ә. Г.) чаялык, чыдамлык мисалы итеп алынган үсемлек». Татарник, безнеңчә, каты билчән инде. Энәләре кактусныкы ише. Җәйдән көзгәчә чәчәк ата. Ә чәчәге мәк башы хәтле, төсе кәсәдәге кучкыл кандай. Иелеп иснәсәң, француз хушбуйлары аның татлы, нәфис исенә җитәме соң? Ул – ат көтүе таптап үтсә дә тураеп баса алу каһарманлыгына ия үсемлек.