Iwan Jefremow - Godzina Byka

— Zniszczona została wysepka inferna we wszechświecie, wybawione od niepotrzebnych udręk miliardy ludzi teraz i w przyszłości — odpowiedzieli zgodnie uczniowie.

Nauczyciel pokłonił się swoim dzieciom.

— Trudno o lepszą odpowiedź i jestem z niej bardzo zadowolony.

— Powinniśmy pojechać jeszcze raz na płaskowyż Rewat — powiedziała Iwetta. — Zobaczymy ich teraz jak żywych!

— Wkrótce zobaczycie żywych Tormansjan — oznajmił nauczyciel z uśmiechem. — Zgodnie z rekomendacją Maszyn Ogólnego Pożytku poleciał tam Gwiazdolot Prostego Promienia z planety Zielonego Słońca. Myślę, że już wylądował na planecie Tor-Mi-Oss.

Trzecia opowieść o dalekiej przyszłości po Mgławicy Andromedy i Sercu Węża , pojawiła się nieoczekiwanie dla mnie samego. Zacząłem pisać powieść historyczną i popularnonaukową pracę z dziedziny paleontologii, a jednak poświęciłem ponad trzy lata na napisanie powieści science fiction, która, choć nie była bezpośrednią kontynuacją poprzednich utworów, także opowiadała o drodze rozwoju społeczeństwa komunistycznego.

Godzina Byka powstała jako odpowiedź na coraz bardziej rozprzestrzeniającą się w naszej fantastyce naukowej (nie mówiąc o zagranicznej) tendencję, by ukazywać przyszłość w mrocznych barwach nadciągających katastrof, klęsk i głównie niemiłych niespodzianek. Podobne utwory, nazywane powieściami ostrzegawczymi lub antyutopiami, byłyby nawet niezbędne, gdyby wraz z wizjami nieszczęść ukazywały też, jak ich uniknąć lub w ostateczności, jak wyjść z groźnych pułapek, które gotuje ludzkości przyszłość.

Za drugi biegun antyutopii można uznać niemało utworów fantastycznonaukowych, od niewielkich opowiadań po obszerne powieści, w których szczęśliwa komunistyczna przyszłość osiągnięta została jakby sama z siebie, lecz ludzie z epoki wszechświatowego komunizmu zmagają się z nieomal gorszymi niedostatkami, niż my, ich niedoskonali przodkowie. Ich niezrównoważeni, niesympatyczni, gadatliwi i płasko ironiczni bohaterowie przypominają bardziej niedouczonych i źle wychowanych próżniaków naszych czasów.

Te dwa bieguny wizji przyszłości mają wspólne cechy, jakimi są nieznajomość praw dialektyki marksistowskiej historycznego rozwoju społeczeństw i niewiara w człowieka.

Chciałem przeciwstawić się moją powieścią tego rodzaju utworom i zrealizować tym samym trzy najważniejsze stwierdzenia W. I. Lenina, które dziwnym trafem umknęły uwagi twórcom modeli przyszłego życia na Ziemi.

Niewyobrażalna złożoność świata i materii, którą zaczynamy dopiero dostrzegać w drugiej połowie XX stulecia, a o której pisał już trzy ćwierci wieku temu, wymaga olbrzymiej pracy dla istotnych osiągnięć w ich poznawaniu.

Przejście do bezklasowego społeczeństwa komunistycznego i całkowite urzeczywistnienie marzenia marksistów o „przemianie konieczności w wolność” nie jest proste i wymaga od ludzi większego zdyscyplinowania oraz świadomej odpowiedzialności za każde działanie. I na koniec właśnie tutaj wypada wspomnieć radę, udzieloną przez W. I. Lenina twórcy fantastyki naukowej A. A. Bogdanowowi: ukazać rabunek naturalnych zasobów i niszczenie przyrody naszej planety przez gospodarkę kapitalistyczną.

W Godzinie Byka przedstawiłem planetę, na którą przesiedliła się grupa Ziemian. Powtarzają dzieje pionierskiego podboju Zachodu Ameryki, lecz na znacznie wyższym poziomie technicznym. Niewiarygodnie przyspieszony wzrost zasiedlenia i gospodarka kapitalistyczna doprowadziły do zniszczenia planety i masowej śmiertelności z głodu i chorób. Ustrój państwowy na podbitej planecie powinien być naturalnie oligarchiczny. Aby stworzyć model takiego państwa przeniosłem w przyszłość tendencje gangsterskiego faszyzującego monopolizmu rodzące się obecnie w Ameryce i niektórych innych krajach, próbujących zachować „wolność” przedsiębiorstwa kapitalistycznego na podstawie głęboko nacjonalistycznej.

To zrozumiałe, że nauka i technika odległej przyszłości, czy dziwne cywilizacje niezmiernie dalekich światów nie były celem mojej powieści. Mieszkańcy przyszłej Ziemi, wyrastający w wielowiekowym istnieniu wyższej komunistycznej formy życia, kontrast między nimi, a takimi samymi Ziemianami, lecz ukształtowanymi przez ucisk i tyranię ustroju oligarchicznego innej planety, oto główny cel i treść owej książki.

Jeśli udało się to w jakimś stopniu pokazać i dopomóc w ten sposób budowniczym przyszłości, naszej młodzieży, pójść dalej ku wszechstronnej doskonałości ludzi komunistycznego jutra, duchowej wielkości człowieka, moja praca nie została podjęta na próżno.

Sierpień 1968 r.