ГРУМ’Ё
Вось бачыце, сіньёр, ён вам выклаў усё, як на споведзі. Толькі дайце яму торбу дукатаў, і ён ажэніцца хоць з чортам рагатым, хоць з бервяном ці лялькай у акне; ажэніцца хоць з кабылай, што крумкачы дабілі, не паглядзіць, што ў яе было столькі хвароб, колькі і ў бярэмя б не згроб. Яму каб толькі грошы, а на вошы ён не паглядзіць.
ГАРТЭНЗ’Ё
Калі па шчырасці, не цырымонна,
Сказаць табе, Петруч’ё, дружа мой,
Дык на прыкмеце ёсць адна мадонна,
Ну копія прыгожасці самой.
Каб ёй, багатай, выхаванай, гордай,
Але з адной заганай — непакорнай,
Як наравісты конь, такой упартай,—
Я, божа барані, прадуў у карты
Усё, што маю, і мае сябры
Сказалі: вось засватай ды бяры
Яе са скарбам,— я б хутчэй тапіцца
Згадзіўся, чым з такою ажаніцца.
ПЕТРУЧ’Ё
Маўчы, Гартэнз’ё. Ты яшчэ не знаеш
Улады золата, цаны грашам.
Чыя яна, скажы маім вушам,
А там — хоць тарарам, пярун і гром:
Пайду, знайду і забяру сілком!
ГАРТЭНЗ’Ё
Яна дачка Баптысты Мінала,
Шаноўнага і знатнага сіньёра;
Зваць — Катарынай; летняя пчала
Не джаліць так ахвочых за мядком,
Як гэта пчолка джаліць язычком.
ПЕТРУЧ’Ё
Аб ёй не чуў, а бацьку добра знаў,
I мой нябожчык знаўся з ім няйначай.—
Гартэнз’ё, ты мне, дружа, сон прагнаў:
Я не засну, пакуль яе не ўбачу.
Дазволь жа пажадаць табе дабра
I развітацца — мне ісці пара,
А мо і ты пайсці са мной ахвочы?
ГРУМ’Ё
Няхай ідзе, куды сабе ён хоча. Прашу вас, сіньёр, не ўтрымлівайце. Паверце мне: калі б яна так добра ведала яго, як я, то, дальбог жа, адразу б раскусіла, што лаянкай яго не проймеш. Яна можа абліць яго знявагамі, як валацужнага сабаку памыямі, абклеіць мянушкамі, як тумбу афішамі — ён і вухам не павядзе. Але калі ўжо сам ён расшмаргне свой мех, дык і плаксівага разбярэ смех: не спыніцца, пакуль не высыпле ўсю сваю рыторыку. I, паміж намі, сіньёр: калі, божа барані, яна хоць малечка ў чым стане яму ўпоперак, дык ён залепіць ёй у «анфас» такую фігуру, што яе фігурка ўмомант сфігурыцца і выглядаць яна будзе, як сляпое кацянё. Вы яго яшчэ не ведаеце, сіньёр.
ГАРТЭНЗ’Ё
Чакай, Петруч’ё, я з табой пайду:
Баптыста ж у сваім халодным доме
Мне на тугу-згрызоту і бяду
Замкнуў маё каханне маладое,
Мой скарб бясцэнны — Б’янку. Да пары
Ён вырашыў трымаць яе ў запоры,
Бо лічыць, што язык яе сястры
Ёй можа прычыніць такое гора,
Так ачарніць і зганьбіць, абняславіць,
Што ўжо нішто не справіць, не паправіць.
Так ёй пакутаваць датуль, мой дружа,
Пакуль Катрына-чорт не знойдзе мужа.
ГРУМ’Ё
Катрына-чорт. Страшэнная абраза,
А незамужняй — горай у два разы!
ГАРТЭНЗ’Ё
Цяпер і ты паслугай за паслугу
Аддзякуй мне, Петруч’ё. Ў іхні дом
Ты прапануй мяне, як бы прыслугу:
Скажы, што чуў, нібыта мажардом
Патрэбны ім: пры гэтым дадасі,
Што я і ў музыцы не лыкам шыты:
Іграць — мастак. Галоўнае ж, прасі,
Прасі прыняць, наняць — і шыта-крыта;
Лічы, што я ўжо ў іх, ля мілай Б’янкі,
А там — бог бацька: пойдуць пагулянкі,
Сустрэчы, заляцанкі.
ГРУМ’Ё
( сам сабе ўбок )
Дзве цыганкі:
Ну, ці гэта не крутадухі? Палюбуйцеся на змову гэтых двух маладых, каб як найлепей абалваніць старых.
Уваходзяць пераапранутыя ГРЭМ'Ё і ЛЮЧЭНЦ'Ё са звязкай кніг .
Сіньёр, сіньёр, азірніцеся, хто да нас ідзе.
ГАРТЭНЗ’Ё
Ты, Грум’ё, не крычы. Ён — мой сабрат
Па рамяству. Петруч’ё, йдзі сюды.
ГРУМ’Ё
Амурчык, як агурчык — хоць куды!
Яны адыходзяць убок.
Што ж, вельмі добра. Гэту кіпу кніг
Я прагартаў: падбор іх адабраю.
Пабольш бы вам выданняў дарагіх,
У залатым цісненні. Я вам раю
Браць толькі тое, што трапляе ў цэль:
Любая кніга — толькі пра каханне,
I вы сачыце, каб само чытанне
Ёй дзень пры дні, нібы дакучны чмель,
Звінела ў вушы — як... замілаванне...
Вы зразумелі? Акрамя таго,
Што вам сіньёр Баптыста падаруе
За вашу працу, я вам са свайго
Куфэрачка таксама ахвярую.
Таблічкі, сшыткі трэба надушыць
Парфумамі з арабскага шафрана,
Бо тая, што вы будзеце вучыць,
Духмяней ружы, расквітнелай рана.
Скажыце, што вы будзеце чытаць?
ЛЮЧЭНЦ’Ё
Што б ні чытаў, усё будзе казаць
Вам на карысць, сіньёр, паверце слову,—
Не горш, чым гэта самі вы змаглі б,
А мо і лепш, дарма што і паловы
Я не разгрыз вучоных вашых глыб.
Читать дальше