Уільям Шэкспір - Тры камедыі

Ну гавары ты першы. Ты мастак
На выдумкі.

Як бы не так! Ды ладна.
Вы цэліце ў настаўнікі,— не так?
У дом Баптысты? Так?

У дом — дакладна!
А ці змагу?

О не, сіньёр,— ніяк!
Ніяк, Лючэнц’ё, гэта — мара, сон...
Ну хто, скажыце, з нас сыграе ролю
Вінчэнц’ё сына ў Падуі, дзе ён
Жыве прыстойна, згодна з этыкетам,
Займаецца навукамі і ўволю
П’е з землякамі ўзапар восем дзён,
А на дзевяты сам дае банкеты,
Трымае дом, прымае шмат сяброў...

Даволі, Траньё! Basta! [5] Basta — хопіць! (італ.) План гатоў;
Я ўсё абдумаў. У ніводным доме
Мы не былі тут, нас ніхто не знае,
Хто Траньё, хто Лючэнц’ё — невядома:
Разумны змоўчыць, дурань не пазнае.
Ты, Траньё, станеш мной; ты — гаспадар;
Распараджайся домам і прыслугай,
А я — слуга: з Фларэнцыі шкаляр
Альбо настаўнік з Пізы. Ты, брат, слухай:
Так мае быць і будзе. А цяпер —
Здымай штаны!.. Не бойся, я жартую.
Вазьмі мой плашч; жвавей! Бяры прымер
Мой капялюш з пяром і белай тульяй.
Табе слугой Б’ёндэла мае быць,
Калі прыедзе, толькі мне патрэбна
Ў бязмозглы чарапок яго ўдаўбіць,
Што золата — маўчанне, слова ж — срэбра.

Яму-та не пашкодзіла б тужэй
Трымаць язык на прывязі, бо часта
Ён дастае ім да чужых вушэй,
А слых чужы на плёткі — вой вушасты!..
Дык што ж, сіньёр, калі ўжо ваш загад
Змяняцца ролямі, мы — вашы слугі.
Па просьбе бацькі вашага я рад
«Гадзіць, служыць сыночку» без аддухі.
Ён так прасіў, хоць і ў інакшым сэнсе,
I я — Лючэнц’ё, бо люблю Лючэнц’ё.

Будзь, Траньё, мной, бо і Лючэнц’ё — раб
Сваёй любві; ён ад любві марнее,
Ён у палоне ў Б’янкі; ён аслаб,
Ён плача; ён ад гора камянее.—
Вось ён — нягоднік!

Шэльма, дзе ты быў?

Хадзі сюды, трапло, і не жартуй,
Узваж абставіны суладна з часам:
Ратуе ён мяне, і ты ратуй.
Ў жыцці бывае ўсяк: то часам з квасам,
Парою ж і з вадою. Каб з вады
Сухім я выбраўся, ён апрануўся
Ў маё адзенне — і такой бяды! —
Я — Траньё, ён — Лючэнц’ё. Я схінуся
Адгэтуль зараз жа, бо нада мной
Вісіць бяда, як буду апазнаны.
Я тут у катавасіі адной
Парнуў нажом кагосьці, той ад раны
Памёр. Ты зразумеў?

Здаецца,— не.

Служы аддана Траньё. На мяне
Забудзься, я ўцяку. Слугуй і ведай:
Ён гаспадар твой, ён — твой цар і бог!

Пірог у зубы чорту: еш, абедай —
Няхай бы бог і мне так дапамог.

Каб мне і сапраўды такая ўдача,
Дык я тады запеў бы вам іначай;
Як той казаў, і слугі часам ласы
Паквапіцца на панскія прыпасы.—
Ты, чмут, запомні нашы ўсе дакоры:
Не для мяне старайся, для сіньёра;
Не совай носа у чужое проса
I не хварэй пляткарствам, як паносам.
Калі мы ўдвух з табою, твар у твар,
Я — Траньё, а пры людзях — гаспадар.

Я ў Падуі жыць доўга не змагу;
З Вероны я прыехаў, каб з сябрамі
Сустрэцца тут, і ў першую чаргу
З Гартэнз’ё, мілым другам. Я па браме,
Здаецца, пазнаю і дом Гартэнз’ё.—
Гэй, Грум’ё, стукні! Чуеш, дурань,— трэсні!