Дубавец Сяргей - Практыкаванні

Мне так заўсёды здавалася.

Я стаяў на варыльні i паліў у фортку. I думаў пра ўсю гэтую марную банальшчыну I самое думаць пра гэта ўяўлялася мне марнай банальшчынай i было брыдка. Ад цыгарэты ці ад думак, ці ад таго, што прачнуўся — не ведаю.

За вакном была бясснежная снежаньская раніца, пустое неба. З дзевятага паверха я выдыхаў у фортку тытунёвы дым, а з форткі, назад, сцюдзёна пахла карболкай. Унізе, на пустцы, звінелі будаўнічыя краны. Недзе збоку, на апошняй драўлянай сядзібе калолі свінтуса, i вецер насіў па мікрараёне ягоныя трубныя крыкі. Сам сабою перакочваўся па зямлі вялізны абрывак цэлафану

Я пазіраў на ўсё гэта без якіх-кольвечы жаданняў. А найбольш мне не хацелася паварочвацца назад. Там, у пакоі, ляжаў труп забітай мною Альбы.

Я ніколі не думаў пра яе дрэнна. Яе сціплая прыгажосць чаравала мяне. Але яна не магла, каб я нічога не даваў. А я не даваў.

Звечара мы размаўлялі. Сядзелі ў спальні, пачалі ўспамінаць.

Я любіў яе яшчэ са студэнцтва. I калі мяне выключылі з універа за тое, што з імем яе на транспаранце хадзіў па факультэцкім дворыку,— тады палюбіла мяне яна.

Альба любіла ахвяру. I калі я стамляўся, не зважала на гэта, не спагадала. Адно штурхала ў плечы дакорлівым позіркам: ты не любіш мяне!

У яе было шмат да мяне. I, здаецца, ані разу не кінула яна. Толькі яе. Што ж, усе яны разлічылі па-свойму: чым гэтак даваць-давацьдаваць, дык лепш не любіць нікога.

Божа! А яна ж i прасіла ўсяго толькі ўвагі! Але ўвагі ўвесь час, заўсёды, аж да знямогі, i зноў...

Я нешта пісаў, публікаваў i думаў толькі пра яе. А яна:

— Увагі!

Я маршаваў па кватэры i спяваў ей гімны. А яна:

— Увагі!

Я гатовы быў кінуцца ў пельку з крыкам: «За цябе!» А яна:

— Увагі!

Я аддаў усе i прадаў усе, кінуў справы, разгубіў сяброў... I тады зразумеў, што ей проста не хапае мяне. Ёй трэба дзесяткі, сотні, тысячы такіх, як я.

I я кінуўся заклікаць, агітаваць іншых. I мы ўжо маршавалі па пляцах шыхтамі з ейным імем на вуснах. «Альба-Альба-Альба»,— блукала па кварталах рэха. «Альба»,— крычалі стадыены. Нас разганялі i білі. А яна пазірала толькі на мяне i шаптала:

— Увагі!

Тады я забіў яе. Вунь яе цела, яе вочы — яна так i не прачнулася,— яе рукі i вусны, якія так i не мелі спатолі.

Альба, Альба. Я, бадай, так нічога й не зрабіў для цябе. Адно супакоіў тваю ненатольную прагу.

— Няхай вечны будзе твой спакой,— прашаптаў я, вяртаючыся ў спальню, дзе ляжаў труп.— Альба-Альба...

Яна расплюшчыла вочы, апранулася i з насмешкай сказала:

— К-казёл! Вечнае не памірае. Ты забіў самога сябе. Салют!

Праз адчыненыя дзверы кватэры я пачуў, як узвыў ліфт.

Я застаўся адзін, сядзеў, церучы мокрымі салёнымі пальцамі вочы, i выціскаў з сябе нейкія словы. Намагаўся сказаць «прабач», а яно вымаўлялася «прости». Я — «прабач», а яно — «прости». Намагаўся думаць пра незваротную страту, a ў галаве само круцілася: «Ты ничего не потерял! Подох для вечности, зато имеешь теперь нормальную земную жизнь. Не унижайся, она сама виновата...»

Я быў апошні, хто неяк цярпеў яе.

1986

ПРЫГОЖАЕ МЕСТА ГОМЕЛЬ

Гэта была адкрытая кавярня ў гарадскім парку, на высокім беразе шырокае ракі. За столікам сядзела непрывабная жанчына. Яна піла каву i пазірала ўніз, на раку, на птушак i на параходы. Рака блішчэла на сонцы, птушкі сноўдалі па небе, а параходы з гулам выбіраліся з чалавечага натоўпу, які віраваў на прыстані.

Жанчына чакала мужчыну. I ён прыйшоў. Ужо немалады, але сыты i па ўсім яшчэ дзейны мужчына. Як мог пяшчотна, ен сказаў:

— При-ве-тик!

— Ой, здравствуй...— ажывілася жанчына.— Здесь так хорошо. Жаль, что мне уже пора уезжать.

— Да, Гомель вообще красивый город. Этот Сож и этот парк...

— Может, ты хочешь кофе? — спыталася жанчына.

— Я уже заказал... Ты сегодня хорошо выглядишь. Я просто любуюсь тобой.

— Правда? — сарамліва ўсміхнулася жанчына.— Спасибо. Здесь действительно неплохо. Этот Сож и этот парк... Почти как тогда...

— Тогда... Теперь мы живем только воспоминаниями.— Ён накрыў яе руку сваёй.— По крайней мере я.

— Я тоже...

— Мне было хорошо с тобой...

— Мне и теперь... Но ты никогда не говорил, что любишь меня.

— О! — сумеўся мужчына.— Тогда эти слова казались ужасно банальными. А сейчас... Я люблю тебя...

Над столікам кружляла некалькі птушак. Адна з ix, мажная шэрая кірля, зляцела ўніз i асцярожна прайшлася па стальніцы. Схіліўшы набок галоўку, яна пазірала то на жанчыну, то на мужчыну, потым рэзкімі рухамі стала падбіраць дзюбкай крохі ад пірожнага, якое яшчэ да прыходу мужчыны з'ела жанчына.