Дубавец Сяргей - Практыкаванні

I тады ўсе шчыльна злучылі рукі са свечкамі, i на хвіліну пляц асвяціўся яркім полымем. I тады ўсе ўбачылі, што Курыны Конь старанна ацірае са сваіх вуснаў памаду.

— Бачыце, кароткага святла дастаткова, каб адразу выкрыць хлусню,— сказаў Пробашч.

— Ты маеш рацыю,— зашумелі тоўстыя цёткі.— Мы зараз пойдзем дадому i прывядзем усіх сваіх дзяцей са свечкамі.

Тоўстыя цеткі заўсёды верылі Пробашчу i толькі адзін год верылі Курынаму Каню.

— Але што мы зробім з Курыным Канём? — спытаўся хлопчык Андэграўнд. Яму зусім не хацелася расправы, ён толькі пашкадаваў гэтага мажнога дзядзьку, які хлусіць.

— Ён больш не можа быць мужонам,— сказаў Дзівак.

А Курыны Конь вінавата заўсміхаўся:

— Гэта праўда. Калі мужон правінаваціўся, тады на сходзе мужонаў з яго здымаюць вопратку i судзяць звычайным судом... Калі вы не пагоніце мяне, я пайду з вамі.

Тым часам вярнуліся цёткі з дзецьмі, i стала яшчэ святлей.

— Хадзем да Палаца,— сказаў Пробашч, i ўсе рушылі за ім.

Па дарозе простых месцічаў рабілася ўсе больш i больш, многія неслі ў руках паходні. I ахоўнікі не маглі спыніць людзей, a толькі баязліва разбягаліся ў цемру.

Перад самым Палацам людзі ўбачылі цэлую армію ахоўнікаўафіцэраў, якія жмурыліся ад яркага святла i сарамліва сцягвалі з сябе панчошныя паясы i станікі, выкалупвалі з валасоў папілёткі.

I тады людзі ўвайшлі ў Палац. Але ў браме іхнія свечкі i паходні задзьмуў скавыш. Ізноў стала цемна.

— Тут свечкі ды паходні нам не дапамогуць,— сказаў Пробашч.— Цяпер нам можа дапамагчы толькі сонца. Курыны Конь, ты ведаеш дарогу ў лёхі?

— Ведаю, але... Ці варта паказваць яе? — зноў завагаўся Курыны Конь.— Калі мы дастанем сонца, яно можа спапяліць усіх нас альбо яго самога можа задзьмуць скавыш. Альбо здарыцца так, што, здабыўшы ўладу, мы пераб'емся паміж сабой. Ці адбудзецца яшчэ якая-небудзь прыкрасць...

— Я ведаю шлях! — азваўся Дзівак.

— Але мы развучыліся верыць табе,— зашумелі тоўстыя Цёткі.

— Што ж,— разважыў Пробашч.— Спяшацца нам няма куды. Тут сто хадоў, а нас сто чалавек. Дык няхай кожны сам абірае свой шлях.

I людзі разышліся па Палацы.

Цеткі заходзілі ў пакоі i, убачыўшы там апошніх мужонаў у жаночай бялізне, густа чырванелі ад сораму. Дзівак стаяў перад сцяною i дзівіўся: «Добра памятаю, што тут былі дзверы!» Дзеці разглядалі ярка асветленыя мармуровыя залы, у якіх пазвоньвалі шклінкамі крышталёвыя жырандолі. А Курыны Конь, азіраючыся па баках, ціхенька клікаў: «Шабок! Дзе ты, Шабок!»

Гэта быў самы важны момант у тваім жыцці, стары. Ты ўжо змірыўся з лесам, але яшчэ верыў, што ўсё павернецца да лепшага, i людзі не знойдуць сонца, у якім схаваны сакрэт твае смерці.

Першы знайшоў сонца хлопчык Андэграўнд. Ён увайшоў у люстэркавую залу i ўбачыў там паміж шатняў i скрыняў з парфумай галоўнага мужона. Шабок круціўся перад люстэркам, а на грудзях у яго вісеў ордэн мужонаў — такі бліскучы i яркі, што хлопчык на хвіліну заплюшчыў вочы.

Напалоханы Шабок пачаў выцягваць з-пад сукенкі гумовыя цыцкі i спехам расшпільваць панчошны пас. Ён разяўляў рот, каб нешта сказаць хлопчыку, але мужоны не ўмеюць размаўляць з дзецьмі. Ці, можа, я памыляюся, стары?

Зачараваны Андэграўнд ужо не зводзіў вачэй з бліскучага ордэна i толькі дакрануўся да яго рукой, як ордэн адарваўся ад грудзей спалоханага Шабка i празрыстай светлай бурбалкай паплыў у паветры. Ён праскочыў у дзверы, падняўся з лёхаў, з калідораў, з Палаца, узляцеў у неба i асвятліў увесь-увесь горад.

Але гэта яшчэ не канец, стары... Шкада, ты не паспеў пачуць самага галоўнага.

Людзі выбеглі следам за сонцам i пабачылі страшную карціну. Увесь іхні горад ляжаў у руінах, паміж якіх вытыркаліся шэрыя лядашчыя хаты. Замест дрэваў паўз вуліцы тырчалі гнілыя пні, паўсюль узвышаліся вялізныя кучы смецця, рачулка абмялела, i вада яе несла вясёлкавыя разводы. Наўкола былі раскіданыя спадніцы, станікі, папілёткі, балонікі з-пад дэзадаранту. А пасярод усяго гэтага стаяў недабудаваны палац, больш падобны да непрыступнага замка.

Людзі сцяліся ў жаху, а Курыны Конь роспачна сказаў:

— Вось бачыце! A папярэджваў! Я ж вас папярэджваў.

1989

АЛЬБА

Я яшчэ спаў. Прысніў сябе дужага i здаровага, расправіў у ложку плечы i — от, д'ябал! — прагнаў сон. Прачнуўся. А можа, папросту так прынята пачынаць апавяданні — тым, што персанаж прачнуўся?.. Разумею, што банальна, што гэткая дурацкая прэамбула вымагае навярзці зараз усяго-ўсяго перш, чым пяройдзеш да справы. Але ж i дзень мае такую самую прэамбулу. Кожны дзень усё пачынаецца спачатку. За год — 365 разоў усё спачатку... А яшчэ мне вельмі не падабаецца, калі аўтар пачынае распавядаць вам не пра нешта, а пра тое, як ён распавядае. Бо ён гэта робіць ад няздатнасці распавесці так, як яно было.