Юры Станкевіч - П'яўка

Калі я гэта зраблю, то могуць вы-рашыць, што я састарэў, саслабеў ці ўвогуле звар’яцеў”.

Ён маўчаў, гледзячы паўз мяне ў нябачную кропку. Я з трывогай адзначыў, што позірк у яго не-чакана стаў зусім ашклянелы, а па твары нібы прабег цень. Раптам ён ускрыкнуў і пачаў марудна абвальвацца долу. У пакой адразу забеглі два ахоўнікі. Яны нерашуча глядзелі, як цела Касіуса сутаргава курчылася, а галава білася аб падлогу. Я ўжо ўсё зразумеў: гэта быў прыпадак падучай, і крыкнуў, каб яго трымалі за ногі, а сам ашчаперыў галаву, каб ён не нанёс сабе якога пашкоджання, і заціснуў яму ў зубы насоўку.

Цяпер я здагадваўся, чаму сцены і падлога былі тут засланыя дыванамі, а на стале не стаяла нічога са шкла.

Хіба не з’яўляецца падучая адным з незлічоных доказаў, раптам прамільгнула ў маёй галаве. Чаму нармальны стан чалавека нечакана, няхай на кароткі тэрмін — дзесяткі секунд, — пераўтвараецца ў нешта злавесна-загадкавае, чаму ні ён сам, ні людзі вакол яго не могуць пасля таго, як прыступ скончыўся, даць тлумачэнне? У якім свеце апынаўся за тыя секунды пакутнік?

Дый, ці пакутнікам ён быў у час гэтага кароткага збою? Кажуць, эпілептыкі спазнаюць у тыя імгненні пачуццё незвычайнага шчасця. Кароткая сувязь з Матрыцай?

Прыступ прайшоў хутка. Праз некалькі хвілін Касіус ачуняў. З рота ў яго яшчэ цякла пена, змешаная са слінай, твар быў сіні, але ў вачах з’явілася паразуменне.

Ён аддыхаўся і запатрабаваў вады і ручнік, пасля чаго з хвіліну сядзеў нерухома.

“Мне патрэбны правільныя людзі, — урэшце сказаў ён, — не педэрасты, а тыя, хто здолее тры-маць у паслушэнстве ўвесь гэты мясцовы хлам. Ёсць два варыянты. Першы: мне не хапае люд-зей. Вось толькі што ў Мегаполісе застрэлілі майго сваяка. Ідзі да мяне, хоць я і лічу цябе чала-векам Маркуса. Але ён прайграе — гэта пытанне часу, а ты, калі будзеш побач са мной, выйгра-еш. Другі: ты плаціш выкуп, бо так сярод нас прынята”.

Я нейкі час маўчаў, абдумваючы яго прапанову, а потым сказаў: “Што ты маеш на ўвазе пад словам “выкуп”, Касіус?” “Мяркую, нас задаволіць дзесяць тысяч крэдытак”.

“Сабака аднойчы выратаваў мяне, — праз паўзу адказаў я. —

Маё ж жыццё асабіста для мяне не мае цаны. Таму я не прымаю ні твой першы варыянт, ні другі. Прабач, Касіус”.

“Ну, банкуй як ведаеш. Ты сам выбраў горшае”.

Я падняўся з крэсла.

“І яшчэ, — дадаў ён з прыхаванай пагрозай, — ты пабачыў тут, як мяне круціла. Не раю крычаць пра гэта на вуліцах”.

“Не сумнявайся Касіус, — заспакоіў я яго. — Табе няма чаго саромецца. На тваю хваробу пакутавалі многія вялікія героі мінулага, якія літаральна скаланалі свет: Аляксандр Македонскі, Юлій Цэзар, Напалеон”.

Ён не заўважыў у маіх словах іроніі.

“Шкада, — сказаў ён, — што мы разыдземся ворагамі. Са свайго боку я магу зрабіць яшчэ толькі адну ўступку: даць табе на роздум... ну, скажам, тры дні. Гэта ўсё, што я ахвярую. Пасля трох сутак вось на гэтым стале павінен ляжаць “выкуп”.

Я кіўком галавы паказаў яму, што ўсё зразумеў, пасля чаго павярнуўся і пайшоў.

Ахоўнікі паспелі ўжо разабраць маю зброю, якая была ім у навіну, і на маіх вачах зноў спрытна сабралі яе і не без шкадобы вярнулі назад.

23.

Як я ўжо казаў раней, я ненавіджу мух і “людзей-ценяў”.

Дадам да гэтага і грамадскія святы. Гадоў пяць таму ў Мегаполісе святкавалася стагоддзе нейкай вайсковай перамогі, свята заняло некалькі дзён, на працягу якіх і днём, і ноччу аглушальна білі барабаны і ў неба запускаліся феерверкі, у турмах і лагерах былі аб’яўлены амністыі, а на вуліцы выліліся сотні тысяч людзей, няспынна патрабаваўшых алкагольных напояў і ўсялякіх забаўляльных відовішчаў.

Нешта падобнае адбывалася цяпер у Новым Эдэме — вядома ў меншых маштабах, але ў дас-таткова ўнушальных памерах.

На плошчу раней завезлі вялізную музычную гукаўстаноўку і з раніцы я адразу пачуў зазыўны грукат барабанаў, пасля чаго выйшаў на падворак. Па вуліцы ўжо цягнуліся ў бок цэнтра купкі па магчымасці святочна апранутых людзей, хоць былі сярод іх і звычайныя шлюмперы.

“Яны аб’явілі свята” — сказала Мойра.

“Пакінуць бы іх назаўсёды ў гэты радасны дзень”, — пажадаў я.

“Калі Ёхан Цынк сюды не прыездзе, а гэта так, то я — вольная. А можа, ён ужо бессмяротны?”

“Спадзяюся, ён едзе проста ў пекла. Але ў мяне тут, як ты ведаеш, застаецца адна даволі інфернальная справа: пазнаёміцца з “п’яўкай” і засняць гэты прыемны факт на камеру”.