Юры Станкевіч - П'яўка

“Андруш”.

“І вы, Берташ. І вы, Мойра”.

Нішто ў наваколлі не нагадвала нам якіх незвычайных падзей: у цемры на звалках там-сям дыміліся вогнішчы, рытмічна грукалі барабаны, зрэдку ўдалечыні раз-пораз гучалі чыесьці пранізлівыя крыкі, а потым сціхалі — усё было, як заўсёды ў апошні час, хіба толькі зрэдку на-сустрач траплялі купкі ўзброеных дэфармантак і адурманеных наркатой крымінальнікаў — звычайна з трох, чатырох чалавек, сярод якіх, як правіла, прысутнічала і жанчына — апошніх ніхто не чапаў, іх адразу пабольшала ў сувязі з чарговай амністыяй, і мы, як параіў раней Маркус, па магчымасці, імкнуліся цяпер збольшага ўсіх абмінаць.

Джыпа на падворку не было. У нашым часовым жытле, куды я асцярожна пракраўся, пакінуўшы Мойру за дзвярыма, у святле надалонніка я ўбачыў сляды наведвання чужынцаў. Паліцы былі перакуленыя, шафа расчынена, у шуфлядах шукалі, але ўсё быццам спехам і неістотна. Трымаючы напагатове “берэту”, я выйшаў вонкі і папрасіў Мойру пачакаць, а сам ціха, прыціскаючыся да сцен, скіраваў праз двор да акна Беніты і пагрукаў у яго.

Праз паўхвіліны за шклом я пабачыў ускудлачаную Беніту і асвятліў свой твар, каб яна не спа-лохалася. Акно расчынілася.

“Прывет, Бенітачка, — сказаў я, — ты, можа, ведаеш, хто заходзіў да мяне ўдзень?”

Яна нерашуча памарудзіла, пэўна, з цяжкасцю пралічвала сваёй няўдалай галавой магчымыя наступствы.

“Гарбузагаловыя. Я нават пабаялася выходзіць за дзверы. Яны скралі вашу машыну”.

“Гэта быў Гвіда? Ты разгледзела іх твары?” Яна зноў завагалася.

“Ну-жа, Беніта!” — прыспешыў я яе.

“Так. Толькі я вам нічога не казала, інакш яны пагражалі адрэзаць мне грудзі, падсмажыць і з’есці на маіх вачах”.

На мой погляд, яна і не падазравала, як гэтая пагроза ў любы час магла спраўдзіцца. Значыць, зноў Гвіда. Спачатку ён забівае майго сабаку, а потым прыходзіць, каб забіць мяне самога, і неаднойчы, бо ранейшая сутычка ў начы, як я цяпер не сумняваўся, таксама была з яго ўдзелам. Яго, ні на чым не заснаваная, жывёльная нянавісць да мяне нават уражвала: пэўна, як своеасаблівы сэнсітыў, што часам уласціва прыматам, ён нешта прадчуваў. Хутчэй за ўсё, як я раней і меркаваў, высвятлялася тое, што нам двум тут не жыць побач, бо камусьці трэба будзе, так бы мовіць, сысці ў нябыт.

Я таропка падзякаваў Беніце і мусіў заспяшацца назад, але з-за яе спіны раптам вырасла муж-чынская постаць, і я па характэрным тхарыным тварыку пазнаў Жана. Быццам паддобрваючыся да мяне, ён пачаў паведамляць апошнія навіны. Дваццаць першы барак сёння блакавалі ўзброеныя бабы, — расказваў ён, — і іх прыбывае ўсё больш. Яны нікога не пускаюць у той ра-ён, але я ўсё-такі хацеў пабачыць Тодара.

“Што з таго?” — ахалодзіў я апавядальніка, але апошнія яго словы прымусілі мяне спыніцца і даслухаць.

“Ноч была хмарная, без адзінай зоркі на небе, не бачыў я на ім і месяца, — расказваў Жан, — а мне закарцела схадзіць да Тодара, бо той быў мне вінен грошы. Але не ў іх, урэшце, справа, так, дробязь, хутчэй за ўсё мне хацелася пагаварыць пра тое-сёе: у іх жа там, у бараку, пачалося”.

“Пачалося што?” — перапыніў я.

“Допыты. Кажуць, іх праводзіць нейкі палкоўнік. Многія яго пазналі, бо на свяце той стаяў на трыбуне. Такі, у бліскучых шнурах і пагонах.” “Аксельбантах?”

“Вось-вось. Спачатку ён прыйшоў у барак адзін, так-так, не здзіўляйцеся. І апрануты проста. Такі гаваркі, размаўляў то з адным, то з другім. А потым усе яны знікалі. Ноччу прыходзілі людзі і іх забіралі.” “Так. І што?” “Дык вось, Тодара не было. Я пагрукаў яму ў акно, але мне доўга ніхто не адчыняў. Толькі, калі я стаў гаварыць, што гэта я, Жан, акно ўрэшце адчыніла старая і сказала, каб я ішоў адсюль, і хутчэй. Яна пазнала мяне. Я, вядома, спытаў, што здарылася з Тодарам, і яна расказала.” “Цікава, цікава, — падахвоціў я Жана. — Ну і далей.” “Тодар усяго баяўся, як і астатнія. Пасля таго, як да іх пачаў прыходзіць прывід — у іх усіх паз’язджаў дах. Ледзь што —

усчыналі крык, уцякалі, зачыняліся ў пакоях. Дык вось, якраз перад тым, як з’явіліся гэтыя сучкі з аўтаматамі, Тодар выйшаў увечары на падворак: можа па ваду, а можа проста так, ці па патрэбе, і ўбачыў, як за ім крадзецца нейкая постаць. Ён і кінуў у яе самаробную бомбу. Тая выбухнула і прывід пачаў гарэць.” “Вось як? — здзівіўся я. — І што далей?” “Аказалася, што гэта быў не прывід, а жывы чалавек. А дакладней — віжун. Ён цікаваў той ноччу за баракам.” “А потым?” “Потым была разборка. Прыехалі людзі палкоўніка, схапілі