Юры Станкевіч - П'яўка

Мойра калі-нікалі раіла мне, як зрабіць най-лепш. Пад канец справы я, увесь час памятаючы пра апошнія падзеі, папрасіў яе не адыходзіць ад мяне далёка і хутка рыхтавацца да ад’езду.

“Бачыш, — сказаў я ёй, — наша праца завершана, і далей заста-

вацца тут, у Эдэме, небяспечна. Дні праз два, максімум праз тры, мы адсюль знікнем, і ніхто нас не будзе шукаць у гэтым гное-

адстойніку, бо караюць цяпер тых, каго маюць перад вачыма, хто базабаронны і не паспеў “зашыфравацца”. На першы час грошы ў нас ёсць, а потым мы прададзім стужку пра ўпыра праз Сеціва.” “Ёй могуць не даць веры. Падумаюць, што гэта фальсіфікацыя: хіба такое магчыма?” “Ты ж бачыш, бездань зірнула на нас у адказ, і мне самому вусцішна.” “Але ж, калі ўпыр — усё-такі жывая істота, то чаму яго нельга было абудзіць?”

Раздумваў я нядоўга.

“Ва ўсёй вампіралогіі не адзначалася ні аднаго выпадку, каб упыр зноў станавіўся дзеяздольнай асобай, хіба што старажытная практыка зомбі на Гаіці сцвярджала нешта падобнае. Яго сон —

асаблівы від комы. Дарэчы, летаргічныя сны такога кшталту, якія працягваліся нават да дзесяці альбо дваццаці год, мелі ў нашых краях характар эпідэмій з інтэрвалам у паўстагоддзе. Як бачыш, у

Праграме здараюцца збоі.” “Не варта было яго забіваць.” “Забраць з сабой?” — спытаў я з іроніяй.

“Ну, можа яго стан варта было даследаваць навукоўцам.” “Успомні пра Публія Роса, — заўважыў я. — Цяпер ён у сутарэннях службы бяспекі і, калі вы-жыве, то не мінуе лагера.

Залішняя цікавасць можа каштаваць яму жыцця”.

Але мне лепш было не нагадваць пра акадэміка, пра якога я расказаў Мойры раней, бо яна адразу пераключылася на нядаўні арышт мастака Юліуса Гарматы і пастара Себасцьяна.

“Паслухай, Берташ, — спытала яна, — мы ж не кінем у бядзе нашых сяброў?”

Я знерухомеў, хоць і даўно чакаў гэтага пытання.

“Маркус займаецца іх вызваленнем. Нам жа, кажа ён, лепш з’ехаць, бо арыштуюць і нас”.

“А ты з ім размаўляў?” “Так”.

“І што?” “У яго дастаткова людзей. Ён плануе напад на этапе”.

“Мы не станем з’язджаць цяпер. Праўда, Берташ?”

Я маўчаў. Туга зноў нахлынула на мяне. Ідылія з жытлом на беразе якой рэчкі, мае спадзяванні пра душэўны спакой — усё зноў марна адыходзіла ў няўпэўненасць. Я праглынуў камяк у горле і праз паўзу адказаў: “Не станем, Мойра”.

На падворку і ў небе над ім згусцілася ноч. Ледзь бачныя пасмы дыму са звалак праплылі ў святле ад майго ліхтарыка, але я загасіў яго, памятаючы пра небяспеку. Россып зорак адразу ярка зазіхацеў нада мной і я нейкі час углядаўся ў іх, быццам спадзяваўся заўважыць нешта новае і непаўторнае. Раптам мне ўспомнілася казань пастара Себасцьяна і яго апеляцыя да Начальніка Сусвету. Няўжо ўсё гэта нада мной — сапраўды ўсяго толькі “люстэркавая зала, поўная ілюзій?” І што тады ўвесь наш свет? Сапраўды, хто мы, адкуль і куды рушым, як пытаецца ў сябе Юліус Гармата, а да яго пыталіся іншыя? Дакуль мы будзем задаваць сабе такія і падобныя пытанні: датуль, пакуль мы думаем? Але што такое нашыя думкі, увогуле розум? Гэта наш унутраны працэс, альбо знешні? Доказы няўмольна сведчаць, што наш мозг — звычайны камп’ютар, які атрымлівае загады звонку. Ад чаго, ці ад каго? — узнікае чарговае пытанне. Палічым — ну, прыкладам, ад Сонца. Ці з Месяца, як мяркуе апантаны Публій Рос. І калі нам раптам апынуцца за межамі Сонечнай сістэмы, мы ператворымся ў нішто, выключымся? Але, хіба ёсць рацыя ў тым, каб задаваць пытанні, на якія пакуль што няма адказу, і, цалкам верагодна, ніколі не будзе? Можа, якраз Маркус са сваёй мэтай, узор таго, як варта паводзіць сябе ў нашых варунках, а не забіваць сабе голаў недарэчнымі пытаннямі. А мая мэта таксама ўзор?

Я знайшоў на падворку вядро з вадой і вярнуўся ў дом.

“Я звязалася з Маркусам, — сказала мне Мойра, — ён будзе рады ўбачыць нас для размовы”.

Замест адказу я абняў яе. Дарэмна было кантраляваць далей падзеі з майго боку, і тым больш, уплываць на іх. Усё вырашыцца ў гэтыя два-тры дні. Што ж, няхай будзе, як будзе, падумаў я.

Маркус, папярэдне патэлефанаваўшы, прыйшоў да нас з

Мойрай позна ўвечары. З ім былі Анд-руш і незнаёмы мне малады метыс, высокі, моцны на выгляд, са шчарбатымі спераду зубамі, што было бачна, калі ён усміхаўся. Маркус сказаў, што гэта брат жанчыны па імені Вікторыя, якая з ім, Маркусам, жыве, і што яго завуць Людвік. Я спытаў, дзе зараз Васка Петкавіч, і Маркус патлумачыў: для акцыі той стараваты, і яму не варта рызыкаваць, а пяць чалавек — калі палічыць усіх нас — нават занадта для справы, на якую мы пойдзем праз суткі.