Андрэй Левус - Нацыяналізм у сьвеце - Даведнік. Часткі 1-2

Андрэй Левус

Пасьля паразы Японіі ў ІІ Сусьветнай вайне нацыяналістычны рух апынуўся ў даволі цяжкім становішчы. Усе праварадыкальныя арганізацыі былі забароненыя акупацыйнай уладай. Адраджэньню нацыяналістычных асяродкаў паспрыяў пачатак вайны ў Карэі ў 1950 годзе. Тады ж быў створаны паліцэйскі корпус — аснова будучых сілаў самаабароны. Увосень 1951 г. у Японіі налічвалася ўжо 266 нацыяналістычных аб’яднаньняў.

Бурлівую дзейнасьць разгарнулі нацыяналісты ў 1960 г., калі пераглядаўся япона-амэрыканскі “дагавор бясьпекі”. У гэты час павялічылася колькасьць нападаў на дзеячоў дэма-лібэральных сіл, пагромы левацкіх арганізацый, падпалы памяшканьняў прадажных СМІ.

У 1970 г. пісьменьнік-традыцыяналіст Юкіё Місіма на чале сваіх пабрацімаў з Таварыства Шчыта зрабіў спробу вайсковага перавароту. Пасьля няўдачы выступу ён скончыў жыцьцё самагубствам, выканаўшы рытуал харакіры. Асоба Юкіё Місімы заслугоўвае асобнага, дэталёвага апавяданьня.

Сацыяльную базу нацыяналістычных арганізацый складаюць прадстаўнікі сярэдняе клясы работніцтва, вайскоўцы ды студэнты.

Да найбольш уплывовых нацыяналістычных арганізацый належаць Усеяпонскае Рада патрыятычных арганізацый, Таварыства вывучэньня поглядаў моладзі, Аб’яднаная Нарада патрыятычных таварыстваў Вялікай Японіі, у г. Фукуока створаны Штаб Рады народнага руху раёну, а ў г. Нагоя — Рада патрыятычных арганізацый раёну Цюбу.

Больш дыталёва спынімся на некалькіх з узгаданых арганізацый. Усеяпонская Рада патрыятычных арганізацый заснавана ў 1959 годзе. Аб’ядноўвае каля 300 нацыяналістычных фармаваньняў. Мэта Рады — “абарона гістарычных традыцый у Японіі, дасягненьне міру й свабоды для японскага народу, барацьба з палітычным бязладдзем у Японіі ды спробамі зруйнаваць Японію звонку”. Рада выдае часопіс “Усеяпонскі патрыятызм” і газэту “Стварэньне”.

Таварыства вывучэньня поглядаў моладзі створана ў 1960 г. Аб’ядноўвае 28 арганізацый нацыянальнай арыентацыі. Мэта: “адмена канстытуцыі, навязанай акупацыйнай уладай, стварэньне незалежнай канстытуцыі”, выступае за павялічэньне японскіх узброеных сілаў, актыўна патрабуе вяртаньня паўночных тэрыторый. Друкаваны ворган — “Ідэялёгія моладзі”.

У нацыяналістычным руху існуюць дзве асноўныя ідэялягічныя плыні: “чыстага япанізму” (або “чыстых правых”) ды “сацыял-нацыяналізму” (або “нэанацыяналізму”, “новых правых”).

Аснову ідэялёгіі чыстага япанізму” складаюць культ імпэратара, пакланеньне продкам, ідэалізацыя японскага сямейнага ўкладу, ідэя адраджэньня самурайскага руху. Да гэтай плыні належаць: Вялікая Японская Школа, Міжнародная Ліга барацьбы з камунізмам, Усеагульны народны саюз і інш. Вялікая Японская Школа, адноўленая ў 1954 г., выступае з лёзунгам “аднаўленьне эпохі Сёгова” ды імкнецца ператварыць храм ваяроў Ясукуні ў “дзяржаўную сьвятыню”. Выдае газэту “Фудзі”. Міжнародная Ліга барацьбы з камунізмам заснавана ў 1968 г. Чальцы Лігі выступаюць супраць актывістаў левацкіх дэструктыўных прафсуполак і чырвоных партый, арганізоўваюць антыкамуністычныя мітынгі ды іншыя акцыі. Згаданыя групоўкі называюць сабе “ідэйнымі” й у асноўным вядуць агітацыйна-прапагандовую работу.

Арганізацыі, якія належаць да плыні “новых правых” аддаюць перавагу непасрэднаму “прамому дзеяньню”. Уласна, яны арганізуюць радыкальныя акцыі супраць сваіх праціўнікаў. Левая частка гэтых груповак — былыя сацыялісты, якія зьмянілі свае памылковыя перакананьні. Адсуль спэцыфіка ідэялёгіі: “новыя правыя” выступаюць за замену клясавай барацьбы клясавым супрацоўніцтвам і прапагандуюць ідэю стварэньня “сацыялістычнай”, “народнай” дзяржавы з улікам японскай нацыянальнай ідэнтычнасьці. Гэта можа выклікаць зьдзіўленьне некаторых чытачоў, аднак японскі нацыянальны “сацыялізм” — гэта хутчэй рэакцыя на засільле капіталізму, які ў сваёй сутнасьці ёсьць антынацыянальным і антытрадыцыяналісцкім.“Новыя правыя” выступаюць супраць старога пакаленьня патрыётаў, лічачы іх калябарантамі й баязліўцамі. Яны заклікаюць да зьнішчэньня існуючай палітычнай, эканамічнай і сацыяльнай сыстэмы ды ўсталяваньня ўлады імпэратара. “Новыя нацыяналісты” ставяць мэту вышэй за сродкі.

Ачольваюць рух “новых правых” Прамысловая Партыя Вялікай Японіі, Партыя Згоды, Рада Новай Японіі. Прамысловая Партыя Вялікай Японіі створана ў 1954 г. Яна прынцыпова ня ўдзельнічае ў выбарчым працэсе. Мэта партыі: “поўная незалежнасьць Японіі ды абарона самабытнасьці й еднасьці Азіі”, перагляд канстытуцыі, ўзмацненьне ўэброеных сіл, вяртаньне паўночных тэрыторый. Друкаваны ворган — “Весьці Прамысловай Партыі”.