Анатоль Астапенка - Паслухайце нацыяналіста

Падрыхтаванае на падставе: Астапенка Анатоль, Паслухайце нацыяналіста, — Vilnius: Raštijos Draugija, 2000. — 176 с.

Copyright © 2015 by Kamunikat.org

Нельга пераацаніць той вялікі ўклад, што ўнеслі беларускія дэмакраты ў гістарычнае жыццё народа. Глыбока ўражаныя тым прыніжэннем, у якім знаходзілася іх родная Беларусь, яны ўжо ў пачатку нашага стагоддзя распачалі самаадданую дзейнасць з мэтай нацыянальнага абуджэння беларусаў. Пашыраючы шэрагі сваіх паплечнікаў, асабліва дзякуючы выданню газеты “Наша ніва”, якая стала сапраўднай школай выхавання народа, нацыянал–дэмакраты змаглі вырасці ў магутную кагорту адраджэнцаў. Яны і ўзялі ў свае рукі справу адраджэння дзяржаўнасці Беларусі. У выніку адбылося абвяшчэнне БНР. Пасля, праўда, з’явілася і бальшавіцкая БССР. У 20-я гады нацыянал-дэмакраты былі галоўнай сілай у беларусізацыі ўсіх бакоў нашага жыцця: эканомікі, культуры, асветы. Можна ўявіць тую пачварную шкоду, якая была нанесена нашаму народу ў выніку сталінскага тэрору ў 30-я гады. Абвінавачанне ў нацдэмаўшчыне было самым страшэнным супроць тых, хто ў той ці іншай меры ўдзельнічаў у нацыянальнай адбудове Беларусі. А трагічным вынікам гэтага стала вынішчэнне беларускай інтэлігенцыі, што прывяло ў далейшым да заняпаду ўсёй нацыі.

Адсюль зразумела, наколькі важнай і адначасова цяжкай уяўляецца справа нацыянальнага адраджэння Беларусі. Але і ў самыя змрочныя ў нашага народа не знікла вера ў сваё духоўнае адраджэнне, у свою будучыню. У яго асяроддзі заўсёды знахо-дзіліся людзі, якія былі яго сцяганосцамі і якія ўскладалі на сябе найбольшы цяжар барацьбы за лепшую долю Радзімы. У шэрагу гэтых людзей і аўтар гэтай кнігі – навуковец, кандыдат фізіка-матэматычных навук Анатоль Астапенка. Менавіта ён з самага пачатку нашага адраджэння стаў актыўным яго ўдзельнікам і арганізатарам, найперш праявіўшы сябе як адраджэнец і прадаўжальнік справы беларускіх нацыянал-дэмакратаў. Анатоль Астапенка адзін з арганізатараў Нацыянальна-дэмакратычнай партыі Беларусі (НДПБ), а ў далейшым заняў у ёй найбольш радыкальную пазіцыю.

Сваю навуковую і грамадскую дзейнасць А.Астапенка спалучае з актыўнай публіцыстычнай працай, змяшчаючы ў друку праблемныя артыкулы і інтэрв’ю. Яны складаюць значную частку гэтай кнігі. Нават яе назва “Паслухайце нацыяналіста” невыпадковая. Сапраўды, тут зацікаўлены чытач з першых вуснаў аднаго з тых сапраўдных патрыётаў, якіх наменклатурная хеўра шальмавала нацыяналістамі, пачуе аб тым, як у пачатку 90-х гадоў пачала складвацца грамадская атмасфера, спрыяльная для нашага нацыянальнага абуджэння.

У кнізе чытач знойдзе жывыя сведчанні аб стварэнні НДПБ і далейшым шляху яе дзейнасці, аб тых перашкодах, якія чыніліся нацыянальнай адбудове антыпатрыятычнымі сіламі.

Улічваючы, што пачварнае таталітарнае ўладаранне камуністычнай партыі ў нашай і іншых дзяржавах суправаджалася безліччу злачынстваў, у выніку якіх загінулі мільёны бязвінных людзей, аўтар слушна ставіць пытанне пб правядзенні Суду над камунізмам накшталт Нюрнбергскага працэсу над фашызмам.

Нельга не пагадзіцца з аўтарам і з яго поглядамі на ролю Царквы ў жыцці народа, у яго палітычным развіцці. Бяручы пад увагу, што 80 % насельніцтва Беларусі складаюць праваслаўныя, А.Астапенка справядліва ставіць пытанне аб неабходнасці аўтакефаліі Беларускай праваслаўнай царквы, г.зн. аб выхадзе яе з пад улады маскоўскай метраполіі, што вядома, садзейнічала б і ўмацаванню суверэнітэта Беларусі.

Беларускі нацыянал-дэмакратычны рух не быў ізаляваным ад краін блізкага замежжа, аб чым сведчаць і іх форумы, на якіх прысутнічаў А.Астапенка і са зместам работы якіх ён знаёміць чытача.

Да каштоўных якасцей кнігі трэба аднесці і тое, што яна ілюстравана дакументальнымі матэрыяламі, а гэта яшчэ больш павялічвае навуковую вартасць працы.

Мікола Ермаловіч

"Почему именно я?” – спрашивает себя каждый в толпе. “ –Я один ничего не сделаю”. И все они пропали. “Если не я, то кто?” – спрашивает себя человек прижатый к стенке. И спасает всех..

Па адукацыі я фізік-тэарэтык. Абараніў кандыдацкую дысертацыю ў галіне вельмі цікавай, фундаментальнай навукі – фізікі элементарных часцінак. Цяпер выкладаю інфарматыку. Вядома, чытач будзе здзіўлены – якая ж тут сувязь паміж праблемамі нацыяналізму, беларускага нацыянальнага адраджэння і дэмакратыі, якой прысвечана гэтая кніга.