Галіна Каржанеўская - Не можа быць

І язык твой а-да-мрэць.

ВОЖЫК (Вавёрцы).

Дай зірнуць. Пісьмо аддай!

ЗАЯЦ.

Марна сілы не губляй –

Наш не дасць. Пісаў і дзед.

Помніш ліст пра сельсавет?

Што туды няздара ўлез,

І ўжо могілкі – як лес,

Паваляліся платы…

ВАВЁРКА.

Быццам сам пабачыў ты.

ЗАЯЦ.

Я збіраўся, ды не змог.

Я збіраўся! Бачыць Бог!

ВОЖЫК.

Бог-то бачыць, не сляпы ён…

Толькі мы падчас такія,

Што і ў пекла не ўзялі б,

Каб не план…

ВАВЁРКА.

Вазьмі лепш грыб. (Падае.)

Не абедаўшы сядзіш…

ЗАЯЦ.

Дагуляць хачу я. Кыш!

Зазірае Сарока.

САРОКА.

На лятучку роўна ў тры. (Пайшла.)

ЗАЯЦ.

З ёй да трох не гавары…

ЛІСА (Зайцу).

Што, прадуў, мой дарагі?

ВАВЁРКА (пра Сароку).

У яе бой-фрэнд другі.

ЛІСА.

А дзе спонсар абяцаны?

ВОЖЫК.

Ў кут падаткамі загнаны.

ЛІСА.

Каб не выбіў шэф з бюджэту…

ЗАЯЦ.

Шэф магёць.

ВОЖЫК (Зайцу). А песня спета!

Мат табе! (Вавёрцы.) Ну дай грыбок,

Я галодны быцам воўк!

Вавёрка падае сушаны грыб.

Скора зноў камандзіроўка:

Рана ўстань, вакзал, сталоўка…

ВАВЁРКА.

Ездзі, покуль малады.

ЛІСА (задуменна).

Маладосць… Гады, гады!..

Помню, лёгкай на пад’ём

Я была, і дзень за днём

Па калгасах калясіла.

Ўсё было: імпэт і сіла…

ВОЖЫК.

І кураціну, вядома,

Валакла зусюль дадому.

ЛІСА.

Затупіш ты, брат, калючкі,

Аб мяне…

ВАВЁРКА.

Ён проста злючка,

Ты да сэрца не бяры.

САРОКА (з дзвярэй). На лятучку, спадары!

Важна ідзе Мядзведзь, звяры рассаджваюцца вакол стала, побач з шэфам – Сарока.

МЯДЗВЕДЗЬ. Дажыліся!

(Грукае папкай аб стол.)

ЗАЯЦ (сабе). Ну дзялы!

МЯДЗВЕДЗЬ (абурана).

Не садзяцца за сталы!

Калі гэткі клопат наш,

То як вырасце тыраж?

Зрэжу прэмію, зарплату!

ВОЖЫК (Зайцу, ціха).

А мяне, відаць, за краты…

САРОКА.

Дысцыпліна – проста жах!

ВАВЁРКА.

Радыяцыя ў грыбах!

МЯДЗВЕДЗЬ.

Што? Я трохі не дачуў…

Як дагодзіш чытачу,

Калі шахматы ды кава

І стаіць на месцы справа?!

(Абводзіць усіх грозным паглядам.)

За работу, лайдакі!

ВОЖЫК (ціха). Наваяем на вякі.

МЯДЗВЕДЗЬ. Што?

ВОЖЫК.

Я гэта… проста так.

МЯДЗВЕДЗЬ.

Адбрахацца ты мастак,

Ведаю… (Лісе.) А вас прашу…

ЛІСА (убок).

Можа, сёння саграшу.

Ліса засталася ў кабінеце шэфа, адтуль даносіцца яе залівісты смех. Усе вяртаюцца на свае месцы. Сарока з паперамі кудысь пабегла.

Вавёрка разбірае пошту.

ВАВЁРКА.

Што нам пішуць?

ВОЖЫК.

Зноў пра дровы?

ВАВЁРКА.

Не, закрылі клуб чарговы…

А яшчэ злучылі – клас! –

Птушкафабрыку й калгас!

Замалёўкі… Абразкі…

Надрукуем моякі.

А паэтаў – як смяцця!..

ВОЖЫК.

Уцякаюць ад жыцця

Ў мары ўласныя, у мроі…

ВАВЁРКА.

Ты ды я, ды мы з табою,

Тры бярозкі, два кусты –

Ўся тэматыка. Кранты.

ЗАЯЦ.

Нам бы крытыка у штат…

ВАВЁРКА.

Каб здурнеў ад вершанят?

ВОЖЫК.

Ой, газета, глас народа…

ВАВЁРКА. Памаўчаў бы. Што за мода!

ЗАЯЦ.

Лесапілкі у бары…

ВОЖЫК.

Сумна штосьці, спадары…

(Абразок паводле “Казак жыцця” Якуба Коласа)

Дзейнічаюць:

ДЗЕД АНІСІМ

УНУЧКА

1-ы ХЛОПЕЦ

2-і ХЛОПЕЦ

ВЯСНА

ВЯДУЧЫ

ВЯДУЧЫ. Калі вы скажаце, што гэта не праўда, а байка, дык я запытаюся: а дзе тая мяжа, што аддзяляе праўду ад выдумкі? І ці не бывае так, што выдумка ходзіць за праўду, а чыстую праўду лічаць выдумкай? А калі так, то прашу слухаць уважна.

Дзед Анісім на прызбе ў старым, латаным-пералатаным кажусе. За яго спіной – такая ж старая, перакошаная хата. Ціўкаюць птушкі, лезуць калівы з глебы – вясна ў разгары.

ВЯДУЧЫ. Хто ведаў дзеда Анісіма, той ведаў і яго паношаны кажух. Ніколі ён з ім не расставаўся – ні летам, ні зімою. Такі ўжо быў звычай у старога Анісіма. Мужыкі жартавалі з гэтага кажуха, дзеці дзівіліся, тыцкалі пальцамі, а дзед і вухам не вёў.

ДЗЕД (сабе). Зноў мой кажух падраўся. Цікава, а якога ён быў колеру? Ці то белага, ці то чырвонага? Сам не памятаю. Зашыю адну дзірку – у другім месцы разлазіцца. А сонца прыпякае, халера... (Зняў шапку.)

Ідзе У н у ч к а.

УНУЧКА. Дзядуля, табе мама аладак прыслала. (Падае міску.)

ДЗЕД. Прыслала, то добра. Пастаў. (Унучка ставіць міску на прызбу.)

УНУЧКА. Мама сказала цябе накарміць і ў хаце падмесці.

ДЗЕД. А? Куды адвесці?

УНУЧКА. Дзедка, ты добра чуеш, ой добра! Дзе твая мятла?

ДЗЕД. Мая мятла з дому сышла, мой савок збег у лясок.