Леанід Дранько-Майсюк - Пра тое, як я... [13 несур'ёзных апавяданняў]

Кампазітар юны (мы яго бачылі) стаяў за дзвярыма. Белы стаяў, як матылёк майскі. I ўсё за галаву кучаравую трымаўся.

Дырыжора маладога за дзвярыма не было.

Лёгка здагадацца, што начальнік высокі не хацеў развітвацца з дзвюма кватэрамі. Сапраўды, як гэта можна,— неяк так адразу ды з дзвюма. Не па-нашаму гэта. Не па-савецку.

Лепшы кампазітар беларускі даводзіў, што гэта ўсё якраз па-нашаму і што дзеля гэтых дзвюх кватэр ён спецыяльна з берагоў Масквы прыехаў, прапусціў у Савеце Вярхоўным нейкае паседжанне важнае.

Начальнік высокі тым часам інтэлігентна выбачаўся: тра-та-та, гэта ўсё цудоўна, але ж яму зараз трэба на паседжанне таксама важнае, часу вольнага на бяседу ён зусім не мае, хоць музыку й любіць...

У адказ яму ляцела шляхетнае: вы, таварыш начальнік высокі, са сваімі хлопцамі партыйнымі ўжо семдзесят тры гады засядаеце, а музыкі таленавітыя тым часам без кватэраў ходзяць...

Гаворка па далечгуку відавочна рытмы ваяўнічыя набывала,— хвілінаю зусім у presto пераходзіда.

Кампазітар юны, маючы слых бездакорны, кожны раз на presto ў кабінет заскокваў. Баяўся. Ува мне і ў паэту рускамоўным канкурэнтаў бачыў. А раптам і мы па кватэру?

Трэба думаць, што далей начальнік высокі вучыў дэпутата народнага: дзве кватэры адразу ніхто ў СССР не просіць, трэба адну прасіць.

Лепшы кампазітар беларускі імгненна кансенснуў: добра, давайце адну кватэру сёння, другую — заўтра!

Бедны начальнік высокі, толькі й падумаў я, разважаючы моўчкі пра пераклад будучы.

Тут Лепшы кампазітар беларускі не ў далечгук прамовіў,— у мяне спытаўся:

— Вы адсюль ці знекуль?

— Адсюль,— адказваю.

Кампазітар юны, дзверы прачыніўшы, трагічна зашаптаў з парога, што і ён адсюль, а не з краю чужога. Зашаптаў і яшчэ больш збялеў. Не ведаў матылёк белы, што я перакладаць прыйшоў на мову беларускую верш з рыфмамі мужчынскімі...

Галоп тэлефонны між тым працягваўся.

Начальніку высокаму з пакоя гэтага горача гаварылася: у вас, начальнікаў высокіх, кватэры па сем пакояў, большыя, чым уся плошча Палаца музычнага...

А начальнік высокі, уздыхаючы, гаварыў аб рынку ды ініцыятыве эканамічнай і зноў бажыўся, што надта ж музыку любіць...

Нарэшце Лепшаму кампазітару беларускаму ўсю гэту паэзію слухаць набрыдзела, развітаўся ён з начальнікам высокім, пажадаў яму здароўя добрага.

Пажадаў яму здароўя добрага і, было відаць,— на паласу творчую настроіўся.

Я нагамі сагнутымі варухнуў, перакладаць падрыхтаваўся. I паэт рускамоўны па верш свой песенны палез...

Ды зноў няўпраўка.

Парторг Палаца Музыкі натыкаецца, вачамі заклапочанымі глядзіць.

— Паслухай, парторг,— адразу ж прамовіў да яго Лепшы кампазітар беларускі,— ты ў ЦК хадзіў?

— Хадзіў,— прызнаўся парторг.

— За каго прасіў?

— За дырыжора маладога.

— А за кампазітара юнага забыўся?

— Забыўся...

— Я так і знаў!

— За дваіх адразу ніхто не просіць,— запярэчыў парторг.

— Паслухай, парторг, ты прасіў за дырыжора маладога, што прыпёрся да нас аднекуль, а кампазітар юны адсюль. Наш — кампазітар юны! Ты разумееш, пра што я?

— Дырыжор малады — прафесіянал выдатны,—адбіваўся парторг,— яму кватэра патрэбна. Кватэра!

— Кватэра — гэта капітал, парторг! Б'юся аб заклад, што твой дырыжор малады са свістам нас абстукае, кватэру ўхапіўшы. I года ў ёй не пажыве, як выскрабе на яе дамок з пальмаю пад акном. Пакіне ён балота нашае, парторг! Не верыш? Стаўлю на ўсе твае ганарары інвалютныя!

Пашкадаваў парторг свае ганарары інвалютныя і, не раздумваючы надта, за парог памёўся.

Лепшы кампазітар беларускі яшчэ больш уважліва на мяне паглядзеў і зноў-такі тое ж пытанне падсунуў:

— Вы адсюль ці знекуль?

— Адсюль,— адказаў я з гонарам.

— А я столькі ў сваім жыцці падтрымліваў тых, што знекуль, валацугам усякім памагаў, рабіў іх народнымі артыстамі, кватэру адну за адной выбіваў. А яны... А вы не па кватэру?

Тут узняўся велічна мой калега рускамоўны і растлумачыў:

— Гэта наш паэт нацыянальны, які перакладаць нас будзе!

Лепшы кампазітар беларускі ўзрадаваўся, што я не па кватэру.

— Поэт — это личность!—сказаў ён па-руску. А кампазітару юнаму між тым надакучыла чакаць, дзверы ён штурхануў рашуча:

— Як там з кватэраю маёй?

— Віцёк, пашанцавала табе. Добра, што кватэру ты просіш, а не машыну пральную. Кватэра будзе. Заўтра!

Кампазітар юны калыхнуўся сюды-туды і на падлогу пачаў валіцца. Ад шчасця зусім непрытомны стаў.

Мы з паэтам рускамоўным падхапілі яго, каля сябе прыладзілі.