Генрых Далідовіч: Жар кахання [Апавяданні пра жанчын]

Апавяданні пра жанчын

Падрыхтаванае на падставе: Генрых Далідовіч, Жар кахання: Апавяданні пра жанчын. — Мн.: Маст, літ., 1996. — 350 с.

ISBN 985-02-0003-0

Copyright © 2013 by Kamunikat.org

...как люблю я... и вас, «жены человеческие, сеть прельщения человеком»! Эта «сеть» нечто поистине неизъяснимое, божественное и дьявольское, и когда я пишу об этом, пытаюсь выразить его, меня упрекают в бесстыдстве, в низких побуждениях... Хорошо сказано в одной старинной книге: «Сочинитель имеет такое же полное право быть смелым в своих словесных изображениях любви и лиц ее, каковое во все времена предоставлено было в этом случае живописцам и ваятелям: только подлые души видят подлое даже в прекрасном...»

Мы непрыкметна падрасталі...

I прад высокаю красою,

Увесь зачараваны ёй,

Скланіўся я душой маёй,

Натхнёнай, радаснай такою.

A ў сэрцы хораша было,

Там запалілася цяпло...

Маладыя мае гады прыпалі на сярэдзіну трыццатых. Сказаць шчыра, я добра не ведаю, што гэта такое — юнацтва. Калі табе няма дзесяці? Альбо калі пятнаццаць? Васемнаццаць? Ці трыццаць? У сярэдзіне трыццатых гадоў мне перавальвала за дваццаць, быў я па-сялянску рослы i дужы, вучыўся на педагагічным факультэце універсітэта i ў адзін дзень ранняй i халоднай вясны...

Цяпер, калі мінулася столькі лет i зім, не магу пэўна сказаць, дзе першы раз убачыў яе. Можа, у бібліятэцы, можа, у студэнцкай залі ці ва універсітэцкім дворыку — хутчэй за ўсё мімаходзь бачыліся ўсюды. Але добра помню, як пачалося наша знаёмства: у той дзень мы, выпадковая кампанія, гуртам пашыбавалі на новы i вельмі папулярны фільм «Цырк». Калі пасля сеанса пакідалі кінатэатр, дык выйшла, што мне выпала ісці ў адну дарогу, як кажу, з крыху знаёмай высакаватай i танклявай дзяўчынай у новых чорных боціках, у шыкоўным чорным вясеннім паліто, пад чырвоным заліхвацкім берэцікам i такога ж колеру некалькі разоў абгорнутым вакол шыі i завязаным на грудзіне шалікам. Ёй, гараджанцы, трэба было ісці на цяперашнюю вуліцу Карла Маркса, а мне — далей, за рэчку, як цяпер жартуюць, за «андатравы пасёлак», дзе я займаў пакойчык у далёкага сваяка.

Трэба было штосьці гаварыць з маладою падарожніцай, i я, шмат не мудрагелячы, пачаў з таго, што прыйшло б на язык, бадай, кожнаму:

— Вам спадабаўся фільм?

— Очень, — адказала яна па-руску i вельмі ж хораша, меладычна. — Смотрю его уже третий раз.

Я ўсміхнуўся i ca здзіўленнем зірнуў на яе.

— Я еще несколько раз пойду смотреть эту картину. Ради Орловой, — патлумачыла дзяўчына. — Орлова — моя любимая актриса. После «Веселых ребят». Она — прелесть. Согласны?

Па яе роўнай постаці, лёгкай, крыху балетнай хадзе, па адмысловым захапленні i культурнай манеры я зразумеў: гэтая прыхільніца актрысы Арловай — дачка мінскіх інтэлігентаў, а то i высокапасадных службоўцаў. Ад яе проста выпраменьвалася паважнасць. На той час я не быў ужо вясковы лапаць (да слова, ішоў тады не ў змазаных дзёгцем ботах i прапахлым авечым потам кажушку, a быў у наваксаваных чаравіках, у паношаным, але ладным яшчэ палітоне гарадскога крою i нават пад капелюшом: я ж быў не проста студэнт-старшакурснік, а паэт, аўтар некалькіх нізак вершаў у самім «Полымі рэвалюцыі», выступаў на літаратурных вечарах, меў падзячныя воплескі i здароўкаўся за руку з многімі тагачаснымі слыннымі пісьменнікамі, нават разы два трапляў у госці да самога Купалы!), але ўсё ж вясковец ёсць вясковец. Я крыху сумеўся перад такой інтэлігентнай гараджанкай.

— Дык падабаецца вам Арлова? — даволі добра па-беларуску ўжо запытала незнаёмка, пераходзячы на тую мову, на якой найбольш гаварылі ў сталіцы.

— Падабаецца, — адказаў я i, канечне ж, не столькі таму, што вельмі захапляўся маладой кіназоркай, якая ўслаўляла нібы ўсіх савецкіх простых жанчын, колькі таму, каб патрапіць густу маёй нечаканай паненкі.

— Яна — агромністы талент, вялікая актрыса.

— Вы, мусіць, таксама марыце быць актрысай?

— Марыла, — уздыхнула яна. — Наступала ва ВПК, але не вытрымала іспыты. Буду выкладчыцай рускай мовы i літаратуры.

— Ці не лічыце вы настаўніцкую працу зусім нецікавай?

— Яна цікавая, але... Я марыла стаць актрысай кіно.

—Спакушаюць вялікая аўдыторыя, слава, кветкі, пырскі шампанскага ды натоўп закаханых прыхільнікаў?