Генрых Далідовіч - На новы парог

Ён нічога не адказаў. Не паспеў: раптоўна адчыніліся дзверы настаўніцкай. Яны абое, як падлеткі, адскочылі адно ад аднаго, азірнуліся: сюды ішоў Акаловіч.

— Прабачце,— збянтэжыўся ён. Стаў у парозе. Высокі, нейкі за апошні час пасталелы, памякчэлы,— Гэта праўда, Павел Мікалаевіч?

— Што? — усміхнуўся ён.

— Што вас здымаюць з пасады? Выключаюць?.. Пераводзяць у іншую школу радавым настаўнікам?

— Адно праўда,— наўмысна строга сказаў Васілец,— што і вы, Аляксей Іванавіч, і Ларыса Іванаўна павінны быць цяпер на ўроку, а вы абое тут чамусьці, парушаеце працоўную дысцыпліну...

— Павел Мікалаевіч,— Акаловіч падышоў, прыклаў руку да грудзіны.— Кажуць, Сліж пусціў чутку, што я напісаў на вас ананімку, што праз мяне для вас будзе такое пакаранне... І цяпер каторыя стараюцца са мной не сутыкацца, не размаўляюць... Але гэта паклёп. Я нічога на вас не пісаў... Я не мог гэта зрабіць, хоць часамі... ну, даваў вам заўвагі...

— Не хвалюйцеся так і не выбівайцеся з раўнавагі,— спакайней прамовіў Васілец.— Не зважайце на ўсякія непрыемныя чуткі. Іх хтосьці наўмысна распускае. Яны ж не пражывуць доўга, Хутка лопнуць, як мыльныя бурбалкі... Ваша спакойная праца — найлепшая мне падтрымка...

Ларыса першая, а за ёю і Акаловіч падаліся з пакоя.

Камісія — а з ёю і Лілія Іосіфаўна, Сліж, гаспадарнік, Васілец — сабраліся ў кабінеце. Ужо ўвечар, калі нізка апусцілася чырвонае халоднае сонца.

За дырэктарскі стол зноў сеў Дубкоў. Цягавіты яшчэ дзед. Цэлы дзень быў на нагах, тлуміў галаву, корпаўся ўсюды і, колькі ні клікалі і Рыжоў, і Васілец, не пайшоў у сталоўку палуднаваць. Грыз толькі свой цукар і піў — шклянку за шклянкаю — ваду з графіна.

— Падрахуем сваю работу,— сказаў ён цяпер.— Мы ўважліва праверылі ананімку. І ўбачылі: у ёй выдумка, паклёп. Як ні цяжка, але трэба прызнацца: відаць, і ў вашым дружным і добрым гурце ёсць паганец, нядобразычлівец. Што ж, у сям'і не без вырадку, як кажуць... Першы пункт ананімкі. «Недысцыплінаванасць» Паўла Мікалаевіча. Пісьмовыя дакументы, вусныя і пісьмовыя паказанні настаўнікаў супярэчаць гэтаму, даказваюць: Васілец — вельмі дысцыплінаваны чалавек. Другі пункт,— гаварыў і перабіраў паперы ў папцы,— «захоп» Васільцом лепшай кватэры ў настаўніцкім доме. Па-першае, мы паглядзелі ўсе кватэры і ўбачылі: Васільцова кватэра не самая лепшая, такая ж кватэра, да слова, і ў таварыша Сліжа. Па-другое, усе члены мясцкома пісьмова пацвердзілі, што кватэры дзялілі толькі члены мясцкома, Васілец на гэтай дзяльбе не быў. Праўда, чамусьці старшыня мясцкома, таварыш Сліж, і да сённяшняга дня яшчэ не аформіў пратакола таго паседжання. Маўляў, забыўся. Я думаю: таварыш Кірыковіч так гэтага не пакіне без увагі, прыме нейкія меры, каб не было такой абыякавасці ў рабоце старшыні мясцкома таварыша Сліжа...

— Прымем, абавязкова прымем...— прамовіў Кірыновіч і апаліў Сліжа гнеўным позіркам.— Гэта ж абураючы факт!

— Трэці пункт,— Дубкоў узяў цэлую кіпку папер, змацаваных сашчэпкаю.— «Крадзеж» школьнай маёмасці. Вось копіі актаў, ведамасцей, накладных. З іх відаць: школьныя вёдры, саўкі, рыдлёўкі, сякеры, мётлы — усё, што нібы прысвоіў Васілец, на месцы. Нічога не ўкрадзена, не паламана. Праўда, некаторыя мяккія мяцёлкі, саўкі стаяць у кладоўцы без ужытку. Тэхнічкі, як мы ўбачылі, лічаць: мяккімі мяцёлкамі цяжка падмятаць вялікі двор. Дык яны самі зрабілі добрыя венікі з бярозы, а таксама па іх просьбах тутэйшы каваль зрабіў ім трывалыя жалезныя саўкі. А грамадзянін ананімшчык палічыў, што тыя мяккія мяцёлкі, пластмасавыя саўкі прысвоіў сабе дырэктар школы...— паклаў налева кіпку папер. Потым нічога не ўзяў і не падняў галавы.— Чацвёрты пункт: «каханне» Васільца з Маяю Сцяпанаўнай, «выкарыстанне службовага становішча ў гэтых мэтах». Нічым гэты факт не пацвярджаецца... Ніхто нічога не ведае, не бачыў... Пяты пункт: «няўважлівасць» Васільца да лёсаў падначаленых, «здзек» з маладога настаўніка Акаловіча. Ніхто — і сам Акаловіч — таксама не пацвярджае і гэтага. Наадварот, усе кажуць зусім іншае... Вось іхнія паказанні... Вось і ўсё па пяці пунктах. Такім чынам, ананімка фальшывая...

— А шосты пункт? — падаў голас Сліж.

Дубкоў рэзка падняў галаву, зірнуў на Сліжа строга і неяк стомлена, нібы не верачы ў толькі што пачутае. Зірнулі нібы са здзіўленнем Рыжоў і Кірыновіч.

— Адкуль вы, таварыш Сліж, ведаеце, што ёсць яшчэ і шосты пункт? — ціха запытаў Дубкоў, падпёр кулакамі падбародак і напусціў бровы на вочы.

— Ну...— збянтэжыўся, азірнуўся туды-сюды Сліж.— Вы ж гаварылі... Ну, што шэсць пунктаў у пісьме... у ананімцы...