Леанід Дранько-Майсюк - Тут

Няхай цырк — гэта круг, няхай тэатр — квадрат, а вось музей — і круг і квадрат, а болей за ўсё — непадуладная геаметрыі плынь святла.

Святло рухалася, плыло, як човен у асацэ, з празрыстым акварэльным шамаценнем. Павольна зала пераплывала ў залу — японская ў кітайскую, іранская ў егіпецкую, інданезійская ў індыйскую... Твае ўражанні, як падлеткі, усчыналі паміж сабой бойку. На вачах утвараўся амаль дзядалаўскі лабірынт, у якім па-дзіцячы страшна было згубіцца.

Табе драпежна ўсміхаліся рытуальныя маскі жыхароў Акіяніі, а ўкамянелыя кавалачкі гліны з ацалелымі фрагментамі шумерскага клінапісу наводзілі на сумныя думкі пра немінучы распад матэрыі. Цябе душыла шалёнае буянне ўзораў на іранскіх дыванах і зусім не цешылі фрывольныя сюжэты з жыцця каралёў на французскіх габеленах. Макеты таіцянскіх буданоў, ці, дакладней — хацін, накрытых пальмавым лісцем, апавядалі пра апошнія дні Гагена. А можа, гэта былі не макеты, а сапраўдныя хаціны? Іх прывезлі сюды за тысячы кіламетраў. У гэта лёгка паверыць, калі побач гучыць гранітная нямецкая мова.

З рускай парцаляны на саксонскую грацыёзным ланцужком пераляталі японскія журавы — жывыя іерогліфы прыроды, несучы на тонкіх крылах спрадвеку далікатныя вішнёвыя пялёсткі.

Журавы праляцелі праз цябе, як праз воблака, і ты нават не варухнуўся. Вось тады ён і вырас — слуп каляровага пылу, і, напэўна, у тую самую хвіліну доктар Хамерштайн застаўся недзе ў суседняй зале...

Фундаментальныя паліцы музея! Вобразы, вобразы... Японскія, кітайскія, іранскія, егіпецкія... Свет напоўнены ўсходнімі матывамі! Арыенталізм — вечны донар еўрапейскага мастацтва.

Усход і побытава абжывае Еўропу. Магчыма, у гэты самы момант, у які ты аглядаеш вузенькую, як на старажытнарымскую калясніцу, Лансштрасэ, на другім канцы Заходняга Берліна, у Кройцбергу, нічога не ведаючы пра цябе, пра тваю Беларусь і беларускую мову, не прыпыняючыся каля кірхі, ідзе ў мячэць турчанка. На ёй — лёгкая блакітная хустка і доўгая ружовая спадніца, паўзверх якой накінуты чорны, амаль мужчынскі пінжак. Магчыма, яна замужам за немцам і яе дзеці размаўляюць на нямецка-турэцкім жаргоне...

Каляровы слуп рассыпаецца, але стомленыя вочы бачаць толькі ружовае. Усё астатняе здаецца чорным, нават поліэтылена-выя мяшкі апельсінавага колеру, што ляжаць пад дрэвамі і чакаюць смецяроў.

Раніцай з паўкруглага вакна евангелічнай акадэміі на Ванзее бачыў зеленаватае бярозавае голле, на якім яшчэ моцна трымалася пабітае лёгкімі васковымі плямкамі па-восеньску халоднае лісце.

Побач, як неразгорнутая цукерка, залацела вада Хафеля.

Па беразе ішла дзяўчына ў чорных панчошках — вярталася з начнога спаткання. Чорныя панчошкі — жалоба па каханню. Яно, каханне, ужо ніколі не будзе такім, якім толькі што было. Яно будзе іншым. але т а к і м, як у гэтую ноч,— ніколі!

На тым беразе ў лесе стралялі амерыканскія салдаты.

На тым беразе быў палігон, а на гэтым — спакой. Самая сярэдзіна восені. Па ўсім, нават па прыглушаных адлегласцю аўтаматных стрэлах, угадвалася, што гэта сапраўды сярэдзіна восені, што да карнавальнай пары нястрымнага ліставею яшчэ далёка. Рэдка які лісток адрываўся, на развітанне бліскаў свайму дрэву сіняватым агеньчыкам нябачнай свечкі і падаў на брукаваную, слізкую ад расы сцежку, на якую неяк бокам выкочвалася сытая вавёрка. Менавіта сытая. Інакш яе не назавеш. Пысачка — шакаладна задаволеная; бакі — як навітыя карункі, пад імі хаваліся ўсе чатыры лапкі, а хвост — тонкай кравецкай работы пышны шлейф, на які ні разу не наступілі гжэчныя велікасвецкія кавалеры.

Футра на вавёрцы ззяла, як сапраўдная дыядэма.

Не, гэта была зусім нелютэранская вавёрка. Яна выпадкова забегла ў Германію, з нейкай чыста каталіцкай краіны. Няцяжка здагадацца, што яе раскошнае футра зрабілася раскошным толькі таму, што яго няраз аблашчыла шыкоўная пампезнасць касцёлаў і патрыцыянскіх хвояў, якія раслі паблізу.

Што ёй рабіць, каля сціплых заходпебер-лінскіх кірхаў? Каля стрыманай на хараство архітэктуры? Гэтая вавёрка недарэчы тут, усё роўна як ампірны сфінкс у сялянскай хаце...

Пакуль вочы адпачываюць, ты прыслу-хоўваешся да сябе — твой двайнік вырастае з цябе, як дрэва, ператвараецца ў нябачнага ўпартага апанента. Ты не згаджаешся з ім, аспрэчваеш кожнае слова. Ты не згаджаешся з сабой. Няма ў жыцці такога імгнення, калі бывае з самім сабою абсалютная згода.

Двайнік прамаўляе: «Страсць узвышае чалавека...»