Аляксей Карпюк - Белая Дама - Аповесці

Ноч для судна прайшла спакойна, только дабра не пры-несла. Рыцары тады і пачулі сярод начы прывабныя песні тых самых сірэн. Але скочыў да іх у мора толькі індурскі Грышко Багдановіч — янычары, прыкаваныя да вёсел, бачылі тое скаканне дакладна.

Яшчэ янычары гарадзенцаў дружна папярэдзілі — сірэны вабілі недарэмна, і калі ўцекачы зараз жа не павернуць назад, быць вялікай бядзе.

Так яно і атрымалася — лічыць Кацярына. А яны, дурні, не паверылі. Хітрыя туркі, маўляў, ашукваюць, бо аб свае шкуры дбаюць.

Пад вечар другога дня аднекуль з'явіліся рваныя хмары і мокры вецер, на моры ўзняліся валы, а судна пад вагой цяжкіх удараў хваль стала трэсціся, бы лупінка.

— Так, так, надвор'е не мёд — чарцям у такі час толькі на-раджацца! — як мага спакайней, каб яго каманда не паніка-вала, сказаў Стэфан.

I загадаў спусціць ветразі. Іх сяк-так звярнулі, але на здзіўленне, гэта не дапамагло. Гарадзенцаў усё роўна пачало гойдаць. Яшчэ і кідала ды ставіла судна грудзьмі супроць хваль, то кармой, але і гэта яшчэ была не бяда.

Неўзабаве стала іх паварочваць да хваль то адным бокам, то другім. Судна ўжо кідала, бы бездапаможнае карыта. Вадзяныя глыбы з цяжкім грукатам разбіваліся аб барты, і людзей абдавала салёнымі пырскамі, збіваючы з ног.

Нечакана перад імі штосьці паказалася. Бытта на Ніле паказаліся мокрыя спіны бегемотаў ды перагарадзілі ім дарогу. А гэта былі вялізныя, аблізаныя хвалямі валуны. Судна ляцела проста на іх, бытта цягнулі яго туды вяроўкамі.

Рыцары насцярожыліся.

Ад першага ўдару на судне ўсё перамяшалася і ўзнікла неразбярыха. Закаваныя янычары маглі вызваліцца ад вёсел і бунтароў перарэзаць. Таму ўсіх вольных Стэфан папёр на палубу, загадаўшы добра ўзброіцца. Падбадзёрыў:

— Трымацца там, панове! I памятайце, на моры і пры такіх умовах нават яшчэ ваююць ды атрымліваюць перамогу, ад нас жа патрабуецца толькі — утрымацца на плаве!

Але неўзабаве і гэтых людзей давялося вярнуць, каб адусюль выліваць ваду.

Ото ж была работа! Хто вычэрпваў яе вёдрамі, хто бочачкай, хто выліваў шаломам ці міскай, а рыцар Гуз Мікалай вычэрпваў нават ботам.

Старанні былі надарэмныя.

Да ўсяго наляцелі нізкія дажджавыя хмары. Узнялася ўжо віхура, а рэзкія і пякучыя зігзагі вогністых маланак густа ўспаролі ўсё неба. Як узвар'яцеўшы, бура гэтак стагнала і раўла, што не стала чуваць і вадзяных валоў. Гарадзенцаў толькі сляпілі бліскавіцы ды па тварах іх секлі вострыя кроплі.

Кацярына яшчэ ніколі не чула, ніколі не бачыла, каб аж так білі перуны ды мільгалі да рэзі ў вачах маланкі. Яна добра ведала — малашса ў час буры страляе зусім не ў чалавека, а ў нячысціка, які ў той момант за цябе хаваецца, але ж колькі трапляе так памылкова ў людзей, бо і Пярун — тая самая нячыстая сіла, толькі пасланая Богам, смаліць не надта разбіраючыся.

Тады магнітная гара і пацягнула судна на скалы.

Калі іхнюю чаропку хвалі загойдалі і яна затрашчала, бы скарлупіна ад арэха пад коламі, з Кацярыны так пачало рваць, што яна думала — нутро выверне.

— Багародзіца Дзева Марыя, Царыца Нябесная, не дай мне загінуць, ты ж сама бачыла, колькі я выцерпела, сына выглядаючы! — ускрыкнула яна, упала на калені ды пачала абяцаць Усявышняму, калі застанецца пасля гэтага пякельнага землятрусу жывой-здаровай, абавязкова павесіць на ікону Прачыстай Нявесце ў гарадзенскім кляштары сярзбранае сэрца. Самае вялікае, якое толысі знойдзе ў майстроў.

I Мацер Божая над ёю бытта бы і праўда неўзабаве злітавалася. Бо калі заматалася хусткамі з галавой, каб нічога не чуць, не бачыць і ні пра што не ведаць, нават забылася на дошках у якойсьці цягучай дрымоце. Мабыць, ад перапалоху.

Апамяталася чамусьці ў каюце Садык-бея, хоць сама ў яе — ведала напэўна — не заходзіла. Але галавы ламаць над загадкай не было калі.

Прачнулася там ад страшэннага трэску, скрыгату, мітусні ды якогасьці злоснага сыку ашалелых вадзяных вадападаў скрозь шчыліны ў сценках і падлозе, шыпення пены і адразу зразумела — навісла новая бяда над імі.

Не паспела нават выскачыць на палубу, як судна раптоўна развалілася, бытта склеенае з гнілых ражноў. Дошкі аселі, пад ёй разышліся. Кацярына некуды правалілася. Плюхнула хваля, забіла дых, засціла вочы, і яна апынулася ў вадзяной купелі.

Пасля буры

Як яна потым хапілася за бервяно ды яшчэ ўспаўзла нават на нейкі плыт і адкуль той плыт перад ёй узяўся, сказаць потым не магла, але хацелася верыць — з-за яе малітваў да святой Багародзіцы плыт той падагнала ў час, учапіцца надавуміла і спрыту дадала Прачыстая Дзева Марыя.