Аляксей Карпюк - Белая Дама - Аповесці

У Садык-бея на пальцах сінела біруза і блішчэлі алмазы. Прыклаўшы бранзалеткі да шчакі, Садык-бей, бытта хлопчык, здзіўлена ўскрыкнуў і пагладзіў пульхнымі пальцамі:

— Гм, яны яшчэ цёплыя!

— Даруй мне, уладар, што я, нявартая тваіх шчодрых падарункаў, нагрэла іх сваім грэшным целам.

— Вай-вай, скромніца мая!

— Прыемна мне слухаць пахвалу тваю, уладар.

— Клянуся малаком маёй мацеры, зоранька мая брыльянтавая, іх неўзабаве атрымаеш зноў! Калі не знайду на базары што іншае, вартае цябе, абавязкова прынясу і аддам, і ты зноў надзенеш іх на анельскія ножкі!

— Веру, мой гаспадар.

— То вяртайся!

— Як загадаеш, гаспадар.

— Хачу, каб ты вярнулася!

— Я твая нявольніца. Што мой бясцэнны валадар скажа, тое і выканаю.

— Я ведаю. Ідзі!

— Падпарадкоўваюся. Толькі цяпер даў ёй спокуй.

Апошняе, што Кацярына бачыла пры тым развітанні, запомнілася, як яе нявенчаны заморскі мужанёк піхнуў нагой, абутай у зялёны тапак, яшчэ і адзяліў зверху бамбукавым кіёчкам па галаве крайняга кучаравага негра, на чыім плячы ляжаў дручок паланкіна, як чатыры маладыя і мускулістыя афрыканцы пакорна ды асцярожна, бытта цяжарную бабу альбо дзяжу з рашчыненым цестам, павалаклі каштоўную ношу, стараючыся крочыць у нагу, ісці роўна і прама.

Кацярына потым не раз меркавала, што магло атрымацца, калі б тады паддалася спакусе яшчэ на адзін сувоец кітайскага шоўку, ці новае галандскае люстэрка, альбо якія-небудзь егіпецкія парфумы ды пайшла за ім.

Божа, Мацер Прачыстая і Царыца Нябесная, як лёс чалавека часамі залежыць ад звычайнай выпадковасці!

А ў гэты час на судне...

Покуль яна праводзіла свайго Садык-бея на базар, боцман семярых самых здаровых і працалюбівых галернікаў адкаваў ад галер. Каб не перашкаджалі пры рабоце, свабодныя канцы ад нажных кайданаў загадаў Мустафа да пояса прывязаць сырамятнымі раменьчыкамі ды павёў мужчын вывалаківаць з трума на палубу скрыні з таварам.

Сышоўшы з трапа на судна, Кацярына выразна пачула, як Мустафа з галернікаў пакпіў:

— Во, гяўры, зараз сваімі бруднымі рукамі будзеце насіць тое самае багацце, з-за якога вядзеце з намі войны!

Галернікі прамаўчалі.

Боцману сказанага здалося мала:

— Надараецца вам якраз аказія патрымаць яго ў руках і зважыць! Насыцьце, насыцьце сваю прагу ўдосталь, бо мы, гяўры, ваюем за веру і славу!

Стэфан не вытрываў:

— Што ж, кожны ваюе за тое, чаго не мае, шаноўны наш уладар.

Палонныя ад такой дзерзасці замерлі.

Падкавыкі турак не зразумеў ці прыкінуўся, што не пачуў. Трымаючы на сабе таго самага пітона, яшчэ раз расталкаваў, што і куды несці ды ставіць, бліснуў сваімі страшнымі вачыскамі і ўпэўнена пакрочыў, паскрыпваючы няшчыльна пакладзенымі дошкамі насцілу. Мужчынам быў надта мажным, ды і гад на ім цягнуў пуды на паўтара.

— Ну і абсёк пан палкоўнік яго! — хтосьці прамовіў з захапленнем.

Стэфан, убачыўшы, што Кацярына гэта чула, хітра ёй падміргнуў. А сябры яго апусцілі галовы, чакаючы з пашанай, покуль пройдзе жонка Садык-бея.

У трум яна не спяшалася і зрабіла выгляд, што разглядвае лісты пальмы. У хвілёвай цішыні пачула, як за ёю нехта кінуў:

— Адвязалі цябе, і радуйся, дурню!

Рыцары падхапілі:

— Ага, бы той конь, што хваліўся другому: «Гаспадар мяне распрог і путае ўжо — значыць, на свабоду зараз выпусціць за плот».

— Спутаным.

— Пашчыпаць траўкі на выгане.

— I камароў пакарміць.

— Аж да раніцы.

— Ведаючы, што ў такім стане ўцякаць не будзеш.

— Вылез чорт з балота, пайшоў бы ў вёску на вяселле, ды папа з крыжам страшна!

Нехта ўздыхнуў:

— Мы заўсёды чагосьці баімся. Нашаму беларусу-бацвінніку спутанаму — не прывыкаць.

— На гэта мы здольныя — цярпець ды маўчаць!

— Замест таго каб узбрыкнуць.

— Ды з гаспадаром пацягацца.

— А карысці з такога цягання многа? Каза з ваўком цягаліся, адны капыты засталіся!

— Халера, хто нас толькі не путаў, хто па нас не ездзіў! I менавіта крывёю такіх дурняў Карона заўсёды ваенныя пажары пасылала гасіць.

— А парадку ў ёй не было і няма!

— Толькі ў той краіне дабро і лад, дзе клопаты аднолькавыя — у караля і яго падданых. А ў нас? Усё якраз наадварот.

— Гаспадара няма.

— I не хутка, мабыць, будзе.

Жылі яны далёка ад роднага краю, але пра тое, што тварылася ў ім, ведалі дакладна ад палонных і бранак, якіх увесь час прыбывала і прыбывала. Падзеі на Радзіме чамусьці за морам усіх палонных хвалявалі куды мацней. Не дзіва, што цяпер, маючы аказію, землякі пра іх горача загаварылі.