Аляксей Карпюк - Карані

Разбіраючы, мабыць, надта важную і надта тэрміновую праблему, усхваляваныя гракі ды грачыхі нагвалт нешта даводзілі адны адным, спрачаліся ды дзерліся на ўсё горла, ківаючы яшчэ і ў такт галовамі. Дзерліся — да хрыпаты і знемажэння:

Кр-р-р-ра-а! Кр-р-рра-а!..

Кар-р-рл! Ка-а-арл!..

Мабыць, інфармацыя, якой пры гэтым абменьваліся, была для іх надта абразлівая, бо іншыя ад абурэння дзюбамі, нагамі ламалі нават галінкі ды зноў аж захлыналіся злосцю:

Кр-р-р-ра-а! Кр-р-р-ра-а!.. Кар-р-р-рл! Кар-р-р-рл!..

На бліжэйшую магілку, ані крыху не баючыся людзей, упалі дзве элегантныя плісачкі і, балансіруючы, доўгімі хвосцікамі пачалі абмятаць стары чарназём з рэшткамі снежнай крупы — з аднаго боку, з другога, з трэцяга...

Але птушак ніхто не заўважаў.

У Лаўрэнавых нявестак на тварах малявалася стомленая палёгка — як пры развітанні на вакзале, калі поезд, дзякуй богу, нарэшце адыходзіць і вось-вось яго не стане. Прадаўшчыца парфумернага аддзела з універмага бяздзетная Галіна ўвогуле клопат мела невялікі. Эфектна напусціўшы з-пад шаляноўкі нашампуненыя, цяжкія кашта-навыя кудзеркі, што на сонцы адлівалі жывой бронзай, яна яшчэ выставіла далікатны твар і гладкі лоб, у якім, здавалася кожнаму, хто на яе тады глядзеў, маглі нараджацца толькі вельмі ўзнёслыя, высакародныя, разумныя думкі і ідэі, а чалавек гэты здольны рабіць адно шляхетныя ўчынкі, гаварыць толькі інтэлігентныя і прыемныя словы,— ды з роблена засмучаным тварам цярпліва чакала, калі цырымонія хаўтур нарэшце скончыцца і апынецца яна ў цёплым камфорце салона свайго лімузіна.

У гэты час Кіра, не падаючы і выгляду, бакавым зрокам пільна сачыла за дзецьмі.

Яе Ігар, бадзяга, каля воза паспеў ужо вымазаць аб буксу светлае футэрка ў шмаравідла, і маці зараз ламала галаву, чым бы яго пачысціць, калі вернецца дадому, чым стлуміць смурод нафты. Ці мо лепей узяць нажніцы ды запэцканыя валасінкі акуратна выстрыгчы і гэтае месца добра абліць адэкалонам? Трэба прыгледзецца да шубкі зблізку і тады ўжо вырашаць. Толькі ж невядома, што гэты вісус яшчэ выкіне тут да канца хаўтур,— мажліва, чысціць не стане чаго! I — от бяда, не пабяжыш пры такой сітуацыі да яго, на вачах народа не папрэш ад воза!..

Гэтым часам яе ўвішнага сына зацікавіла ўжо тонкая аксамітная скура рахманага гнядога, праз якую рэльефна прабівалася многа жылак — меншых і большых, бы на карце Паўднёвай Амерыкі — прытокі Амазонкі. Конь пад дубчыкам задрыгаў скурай, бытта зганяючы муху, і малы з радасным здзіўленнем закрычаў да сястры:

— Света, глядзі!

Тая з асуджэннем адводзіла вочы ўбок.

— Светка, хі-хі-хі-хі!

— Ну-у, Све-ета-а!..

Дзяўчынка шыкнула:

— Што робіш, фуліган?

— Хі-хі-хі-хі!

— Мамцы скажу!

— Хі-хі-хі-хі!

— От атрымаеш ад яе! I цябе за гэта не возьме на воз! Я паеду, а ты — не, ага!

— Мяне тата пасадзіць на коніка!

— Паба-ачым, паба-ачым!

— Ён абяца-аў!..

6

Нарэшце Лаўрэнаву дамавіну апусцілі на вяроўках паміж счарнелай ад вільгаці жончынай труной ды пясчанай сценкай. Кожны сыпануў па жменьцы зямлі. Мужчыны дружна хапілі лапаты і абедзве труны пачалі засыпаць. Тэкля толькі цяпер выскачыла з натоўпу і над магілай загаласіла:

У Тэклі гэта быў толькі ўступ. Лёгка адолеўшы яго, бабка цяпер загаласіла зычным голасам на ўсе могілкі:

Успомнілі раптам і іншыя бабы з маладзіцамі, што надарылася аказія вестку перадаць на той свет мацеры і бацьку, сыну і дачцэ, сваяку і сяброўцы, а Лаўрэн зробіць гэта сумленна і талкова, што вестку перадаць праз такога чалавека надта пачэсна. Залямантавалі і яны ды так зладжана адна за адной, бытта кіраваў імі невідочны дырыжор.

Прыбеглі заплаканыя Крапаковы хлапчукі. Кранутая кепскім прадчуваннем, Хвядора толькі глянула на ўнукаў ды паляцела дамоў, а ніхто гэта і не заўважыў.

Мужчыны ўпарта рабілі сваю справу. Засыпаўшы яму, каля Нінчынага крыжа ўкапалі ладную тумбачку з чырвонай зоркай і надпісам на бляшцы. Тады магілку абляпалі лапатамі ды старанна выгладзілі. На жоўты копчык акуратна паклалі з мірту жывыя вянкі і абвязаныя лентачкамі букеты кветак. Прыставілі да крыжа і тумбачкі з восем вянкоў металёвых — ад сыноў, ад нявестак і ўнукаў, ад калгаса, сельсавета і фермы. Затым пад сумную музыку Шапэна ней-кі час усе пастаялі з ненакрытымі галовамі і памаўчалі. Людзі думалі, як бы вырашаючы — разыходзіцца цяпер ці пасля.