Грахоўскі Сяргей - Ранні снег

— Значыць, некаму замінаю. Ка-му ж? Робіць ход канём: капае не туды, куды трэба, ідзе абходным манеўрам: няхай сельсавет, афіцыйны орган улады, «сігнал» падасць, а ён i тут убаку. Значыць, недзе жыве юда, дрыжыць за сваю шкуру, замеет сябе другога хоча падаткнуць. Разумеет, Міша?

— Я адразу ўсёк i тое ж самае Абрамаву сказаў.

— Выходзіць, трэба ехаць. I так заседзеўся не на сваім седале. Можа, там дзе яго знайду. A знайсці абавязаны! — Аляксей прайшоўся па хаце. Фенька, высунуўшы язычок, пісала слупкі лічбаў.

— Дзядзя Лёша, а ў мяне правільна выходзіць?

— О, дык ты малайчына! Ага, так, так, усё правільна.

— A ў цябе ўсё няправільна, Аляксей,— азваўся Усцігаў.

— Чаму?

— Відаць, у гарачай вадзе маленькага купалі ці на чаране нарадзіўся. Ты паедзеш, а што падумае Абрамаў? Уцёк, сляды замятае. Значыць, вінаваты. I мне вочы пачнуць пароць: «Усцігаў хаваў». Можа, даганяць пачнуць. А мне тут лыпай. Ты пацярпі: сельсавет пашле туды, у вашае міністэрства, а там адразу разбяруцца. I сам напішы, не лянуйся. А то два разы паслаў i лапкі склаў. Так што, братце, на мой дурны розум, астынь, падумай. А цяпер давай вячэраць. Паранька, што там у цябе?

З сянец убегла з даёнкаю Паранька.

— Калі нагаварыліся, садзіся, Алёшачка, садзіся. Толькі працаджу. I дранікі з раніцы ў печы прэюць, хоць на алеі, але смачныя. I смятанка ёсць.

— Эх, дзе наша не прападала! Давай дранікі... Саламонава галава ў цябе, Міша. Як па пісаным сячэш. Ло-о-гіка! Каму ж замінаю? Трэба ўспомніць.

Фенька пасунулася на ражок. Паранька загрымела засланкаю.

Ад рэзкага сухога ветру трымцела i дзынкала шыба, недзе ў сцюдзёнай цемрадзі захлынуўся сабачы брэх.

Высокае халоднае неба звісала над заінелаю аблямоўкаю тайгі. Ружовыя слупкі дыму стромка цягнуліся ўгору i раставалі ў вышыні. Снег іскрыўся россыпам мігатлівых зорачак i да слёз сляпіў вочы. Далёкія лясы, здавалася, адлітыя з паружавелага срэбра, застылі ў дзівосным зняменні. Кожная былка, кожны дубчык укрыліся бухматым зіхоткім інеем, рыпелі i наблісквалі каляіны, наслізганыя палазамі. Усё наваколле здавалася белаю іскрыстаю казкаю, ахутанаю цішынёю i сонцам.

Веры хацелася выскачыць на вуліцу, упасці ў пульхны снег, надыхацца колкай марознаю свежасцю. Пасля ўчарашняга вечара не хацелася думаць пра дробныя крыўды i складанасці быту, a калі будзе вельмі цяжка, прытуліцца да пляча дужага, разумнага i добрага чалавека. Яна ўсё часцей i часцей думала пра Аляксея, чакала сустрэчы з ім, адчувала патрэбу ў яго парадзе i падтрымцы. «Няўжо закахалася?» — спахоплівалася яна i суцяшала сябе: «Не, гэта ад адзіноты!»

Яна паспешліва напісала планы ўрокаў i работы драматычнага гуртка, склала кніжкі i пайшла ў дзіцячы дом. Зноў Аляксей... Іванавіч. Гэта ён параіў схадзіць да сваіх выхаванцаў, паглядзець, дзе i як яны жывуць.

Пад цубкімі ад марозу боцікамі пахруствала сцежка, сустракаліся людзі з пабеленымі інеем бровамі, стрэшкамі хустак i шапкамі. Усе далікатна віталіся. Часам жанкі пыталі: «Ну, як там мой сарвігалава?» Называлі прозвішча i клас, бедавалі, што няма калі налягаць на ўрокі: дома яшчэ чатыры раты, кароўка i парсючок. Усіх трэба накарміць i дагледзець. Ён жа большанькі. А сама на «фірме» ці на таку.

Вера толькі пасміхалася i ніколі не скардзілася на дзяцей, хоць часам i трэба было, a пахваліць ці скажа няпэўнае: «Нічога, так сабе». Яна адчувала, як дзеці цягнуцца да яе, вераць i паважаюць.

Дзіцячы дом етаяў на канцы сяла за высокім парканам. Чатыры вялікія будыніны пад шатровымі дахамі, з выразанымі карункамі маляваных налічнікаў былі не падобны на вясковыя хаты. Каля брамкі Веру сустрэла маленькая чорненькая дзяўчынка з рэдзенькаю грыўкаю, вострым носікам i разумнымі хітрымі вочкамі.

— Добры дзень. А я вас ведаю. Вы Сцёпкава настаўніца, Вера Рыгораўна. Вы да дырэктара ідзяце? — лепятала дзяўчынка.

— Да дырэктара. Як жа цябе завуць?

— Яніна. A ўсе завуць Аня. Васіль Сцяпанавіч у кабінеце. Ідзіце, не бойцеся. Ён у нас добры,— i ўзяла Веру за руку.— Я вас завяду.

— Дзякуй, Яня. Я не баюся.

— Мяне так толькі Сцёпка заве, як мама звала. Сцёпка ў вас вучыцца. Альхімовічы мы... Здалёку-здалёку, з-пад Баранавіч. Можа, чулі?

У акне паказаліся знаёмыя твары яе вучняў. З дзвярэй выбеглі распранутыя Аня Анікеева, Шура Іволіна i кінуліся, як да чаканай госці, заскакалі ад радасці, кожная запрашала ў сваю груду. Але Верыну руку моцна трымала Яня.

— Хадзем са мною. Я завяду да Сцёпкі,— i пацягнула за сабою.