Алесь Разанаў: Гліна. Камень. Жалеза.

49

Не намагаешся спрасавацца
У крамянёвую моц
Ці рассыпацца ў пыл...

Мудрацы
Табе давяраюць
Свае развагі —

Не для таго,
Каб з імі
Застацца ў вяках,
А каб высветліць праз вякі,
Дзе думка
Распазнавала праўду,
А дзе памылялася...

Доўжышся, як жыццё,
Нікому не прыналежная,
I ўсё роўна

Усім свая.

50

Не хочаш
Дужаю быць
I не можаш слабою.

Ты не пярэчыш Богу,
А свет
Табе не пярэчыць.
На шалях
Унутранай раўнавагi
Узважваеш Паражнечу
I Паўнату
I нікому
Не прызнаешся, чаму
Не пераважвае шаля
Шалі.

51

Паставай,
Якой аб’яўляюся т у т,
Шукаю сябе самога...

Ці месца,
Каб спраўдзіцца?..

Гліна
Тлумачыць пісьмёны
Забытых стагоддзяў,

А я і м а ё
Засвойваюць сінтаксіс
Паразумення.

Нямое,
Нікім не адмененае,
Змаганне
Паміж паверхняй
I глыбінёй.

52

Нашча:

Рыхтуешся да пары,
Калі сэнс табе скажа:
«Збудзься!..»

Страшыць
I кліча адначасова
Нязнанае прызначэнне.

Штораз
Ахвяруеш сабой —
I гэтак
Наноў заваёўваеш
Свет.

53

Сведчыш пра цэласнасць,
Да якой
Нічога нельга дадаць
I адняць ад якой
Гэтаксама нічога нельга.

А мы
Разумеем паглядам
I думаем дотыкам
I адкладаем на потым сябе,
Каб зноў
Бясконцае мноства разоў

Вяртацца.

54

Творыцца паступова
У целе гліны
Цела быцця,
А ў ім,
Калі яно створыцца,—
Цела думкі,
А ў ім,
Як яго сарцавіна,—
Цела святла:

Драбіна,
Якая вядзе
Да Бога.

Пільнуеш свой час
I сама
Няўзнак адымаешся,

Але ўсё роўна
Заўсёднай апораю

Застаешся.

55

Тоесны
Нечаму іншаму,
Чым таму,
Кім існую,
Ад рэчаў
Скіроўваюся да гліны —

Жывы,
Але мёртвы,
Да мёртвай,
Але жывой.

I болей нікога няма
I нічога няма:

Адно перад тым
Як сустрэцца —
Р о с т а н ь,
Адно перад тым
Як расстацца —
С у с т р э ч а.

56

Перамагаеш
Без перамогі,
Дзейнічаеш
Без учынку,
Жывеш
Без жыцця.

Паміж назоўнікам і дзеясловам
Сутонішся ў спраўджаным
I світаеш
У тым, што спрабуе
Стацца сабой,—

Часціна
Iнакшай мовы,
Што не засвойваецца,

Як назоўнiк
I як дзеяслоў.

57

Паклікала —
Але не назвалася.

Уначы,
У цьмянай размове
З нераспазнаным,
Я ўпэўніўся,
Што не памру,
А памяняюся месцам
З нераспазнаным.
I стаў чакаць,
Калі развіднее,
А развіднела —
Убачыў мёртвую гліну

I прачытаў уголас
Яе імя.

58

Калі дакранаюся да яе,
Яна
Нешта інакшае ўжо,
Чым гліна.

Усё,
Што збылося,—
Знікла.
I што не збылося —
Знікла.

Няма ні жывых,
Ні мёртвых,
Ні пераможаных,
Ні пераможцаў.

I толькі страла
У нерухомай пространі гліны
Ляцiць
З пачатку ў канец.

1994

1

Шукаем:
Я — камень,
А камень — мяне.

Я —
На сваёй паверхнi,
Ён —
У сваёй глыбiнi.

Так проста
Было б аб’явiць:
«Ты тут!..» —
I адчуць
Шурпатую глыбу,
Намацаную рукамi.

Але не гэтак
Адшукваецца чалавек,
I камень
Адшукваецца не гэтак.

2

Мусiм з табою лiчыцца,
Але не ведаем,
Як.

Уводзiм цябе
У абсягi свайго жыцця,
А жыць па-твойму
Не ўмеем.

Чакаем,
Што ты загаворыш,
Аднак
Самi змаўкаем.

Падзея —
Якой не можам
Прыняць,

Падзея —
Якой не можам
Аспрэчыць.

3

Усёю моцай
Iстоты сваёй
Засяроджваешся на тым,
Што маеш
Iстотай сваёй.