Алесь Разанаў: Вастрыё стралы

БЯЗМЕЖЖА

Палову жыцця падаюся ў свет, палову — варочаюся са свету,
палову жыцця пішу на дарозе свае імёны,
палову — закрэсліваю напісанае,
палову жыцця расту ад зямлі, палову — расту з зямлёю:
i ўсё менш ува мне мяне, i ўсё больш бязмежжа.

ПЯРЭЧАННЕ

Яшчэ здольны балець,
яшчэ здольны пакутаваць,
яшчэ здольны памерці,
я разбіваю душу i рукі аб камяні i сцены, якія мяне абступаюць.

Я парываюся з мінулага ў сёння, з бяспекі ў свабоду.

Але мы твая абарона,— пярэчаць мне камяні i сцены,— мы тваё вонкавае цела,
мы ратуем цябе ад спёкі i сцюжы, ад агню i вады, ад кулі i шаблі,

бо ты яшчэ не здольны не балець,
бо ты яшчэ не здольны не пакутаваць,
бо ты яшчэ не здольны не памерці.

НАВОБМАЦАК

Мы рухаемся навобмацак.
Калі настае дзень — мы заўважаем, што нам светла,
калі настае ноч — заўважаем, што цёмна,
калі адхіляемся з дарогі, калі забягаем наперад альбо калі адстаём — тады непазбежна вяртаемся на ранейшае месца.

Мы рухаемся з адной цяперашнасці ў другую i як сваю долю прымаем тое, што ёсць.

Наша дарога праходзіць праз нашы сэрцы,
кожны наш крок — гэта крок за небакрай,
i ў кожным нашым імгненні змяшчаецца ўвесь час.

ШЫЛЬДАЧКІ

На дрэвах — шыльдачкі.
На ix напісана, колькі якому дрэву гадоў, як яно называецца, якая яго таўшчыня i вышыня.

Людзі праходзяць міма дрэў, не заўважаючы ix, — яны чытаюць шыльдачкі...

A сведчанні дрэў так i застаюцца непачутыя,
a пісьмёны дрэў так i застаюцца непрачытаныя.

У КРУЗЕ

Свет бязмоўна дапытваецца ў мяне, куды я іду.

Але хіба я ведаю сваю канчатковую мэту? Я толькі спраўджваю тое, на што здатны, што вымагае ад мяне жыццё:

засмяглы — п'ю ваду,
галодны — ем хлеб,
зняможаны — адпачываю,
адпачыўшы, імкнуся наперад — i апынаюся на сваіх слядах.

Я ў крузе, дзе слова шукае Слова, а чалавек — Чалавека.

ПТАХ

Вялізны хцівы птах пагойдваецца нада мною. Я ведаю: ён чакае маёй загубы. Тады ён з галодным хрыплым крыкам апусціцца на маё цела i цвёрдай глюгай ударыць мне ў твар.

Я напінаю лук i выпускаю стралу. Страла, не даляцеўшы да птаха, падае долу. Я падбіраю яе i зноў прыладжваю да лука: зараз я паспрабую стрэліць вышэй...

Але на ранейшым месцы птаха ўжо не аказваецца. Нібы нешта надумаўшы, ён пералятае наперад — туды, куды іду я.

Бяскрайні стэп.
I мы двое: я i птах — мой пракаветны вораг.
Ён адзін суправаджае мяне на маёй жыццёвай дарозе.

Дый, урэшце, як бы я ведаў, куды мне ісці, калі б ён час ад часу не залятаў наперад?!.

ГАВОРКА САША

Мой аднагодак Гаворка Саша, задумаўшыся глыбока, сядзіць каля груды жалезнага лому, у жоўтай пожні:
кашуля расхрысталася на ім,
ля скроні кроў запяклася...

— Саша,— я клічу яго,— хадзем разам з усімі, з намі!..

А ён не адказвае анічога,
а ён застаецца на тым самым месцы,
а ён застаецца ў тым самым часе,
а ён застаецца на тым свеце,

дзівячыся на дарогу, па якой адыходзяць усё далей яго аднагодкі.

У СТАРОЙ ХАЦЕ

У той старой хаце з сябрынаю за сталом сядзіць невясёлы бацька:
што было есці — паелі,
што было піць — папілі,
a ўсё адно не хапіла.

У акно зазірае ясная восень.
Гудуць далёкія цягнікі.

Бацька дае мне грошы i кажа: «Ідзі i купі дзе-небудзь яды i пітва, a купіш — тады вяртайся...»

Я праходжу каля глыбокіх чыстых азёр, у якіх залацяцца ўрачыстыя дрэвы i цямнеюць аблокі,
саджуся ў імклівыя цягнікі,

але сёння вялікі выходны:
усё заняла сабою гэтая восень,
усё заняло сабою гэтае чараванне,
усё заняло сабою гэтае хараство,
усё заняў сабой тэты дзень,