Алесь Разанаў: Гліна. Камень. Жалеза.

Першай.

37

Збочваем:

З бальшакоў
На патайныя сцежкі,
Каб забароненае забрала
У нас нямогласць,
А даравала моц.

Гліну,

Якая адольваецца,
Мяняем
На гліну,
Якая паволі,
Але няўхільна,
Адольвае нас.

38

Накрэслiваю на глiне
Знакi,
Узоры,
Вобразы —
I яны
З яе выпаўзаюць,
З яе вылятаюць,
З яе выходзяць,
Яе пакідаючы,
I пачынаюць
Адно за адным паляваць.

Калі сустракаюся з імі
У наваколлі,
Яны пужаюцца,
Уцякаюць,
Злуюць,

Быццам яны
Насампраўдзе жывыя,
Быццам яны
Насампраўдзе —

Я н ы.

39

Змена,
Што ўсё перайначвае,
А сама
Застаецца нязменнай.

Сабранае траціцца,
I рэчаіснасць
Разгортваецца ў здагадку,
Каб адшукацца
З таго боку слоў.

Вяртаюся ў заўтра,
Дзе гліна значыць
Болей,
Чым постаці
Уздоўж перыметру
Сцен.

40

Штодня сустракаемся
I штодня
Марым аб нейкай iншай —
Тут немагчымай —
Сустрэчы.

Дрэвы
Нас памятаюць,
А гліна
Вядзе да свайго небакраю,
Дзе Бог
Не будзе адрознівацца
Ад чалавека

I жыццё —
Ад жыцця.

41

У глыбіні — пласты,

А тут,
На паверхні,
Звініць сцюдзёны ручай
I вецер
Вагае галіны дрэў,
I прастора
Не мае мяжы...

Але апынаецца паступова
Тое, што мучыць і радуе,
Вабіць і засмучае,
Ў мінулым,

I апынаецца ўсё бліжэй
Чалавек ля гліны.

42

Нібы ўбіваюцца ўглыб
Апоры,
Калі будуецца дом,
З глыбiнi
Праступаюць задумы,
Каб неўзабаве
Звязацца ў цэласны тэкст,

Як глiна.

Прысутнічаеш незаўважна
У кожнай развазе,
А заўважаешся —
I прастора
Страчвае рыштаванні:

К у д ы і а д к у л ь.

43

Прыклейваешся да чаравікаў,
Да рук,
Да слоў,

I як бы далёка
Хто ні заходзіў,
Не дазваляеш яму
Адысці назусім
I зрабіцца
Староннім,
Чужым,
Абыякавым да мясціны,
Табою асвечанай.

Нават
Не думаючы пра цябе,
Табе прысягаюць людзі,
Што будуць памятаць пра цябе
Да скону.

44

Моцай,
Якую ўкладаем у рэчы,
Каб імі валодаць,
Рэчы
Трымаюць нас.

Мiж сабой
Згаджаемся,
Узгадняемся,
I вiтаем
Адно аднаго пры сустрэчы.

Але глыбіня
Ад нас адступаецца
I закрываецца
Тоўшчай паверхні.

I толькі гліна —
Каб мы не згубілі сябе дарэшты —
Свеціцца,

Як ліхтар.

45

Знаходзіць сама ў сабе
Безліч рэчаў,
Але самую сябе
Губляе.

Згадвае мноства імёнаў,
Якія даюцца ўсяму,
Што ўзнікае,
Але сваё забывае.

Калі настае —
Мінае,
Калі становіцца нечым —
Перастае быць

Н і ч ы м.

I тады
У рыбін і птушак
Выпытвае шлях
Дадому.

46

Прысутнае вабіць
Вока
I вокам засвойваецца:

Адлегласць
Мiж тым, што знадворку,
I тым,
Што ўнутры.

Прамень
Напружанага спасціжэння
Прыцягвае і адпускае
Прадмет —

I прадмет
Пачынае распазнаваць
Адлегласць,
А ў ёй
Прысутную гліну.

47

Збан зберагае,
Што маецца ў ім,
I, што маецца ў ім,
Спаражняе.

Нібыта завязь у плод —
Няўзнак
Будучыня перайшла
У мінулае:
Ува што
Пярэйдзе мінулае?

Тут нас ужо няма,

Але ўжо
Праявілася гліна.

48

Што ні здараецца з намі,
Здараецца як бы не з намі —
А з некім.

Спяваюць раніцай птушкі
I дрэвы
Шапочуць лістотаю,
I бялее
Так блiзка,
Але к у д ы нам ужо
Немагчыма патрапiць,

Глiна.

Нас перайначвае вынік,
Аднак заўсёды
Мы застаёмся прысутнічаць
Некім ці нечым
Побач з мінулым,
Якое было

Ц я п е р.