Барыс Пятровіч - Сон між пачвар

Хаваючыся за дрэвамі, Юрась і Уладзя падышлі бліжэй. Гаманілі хлопцы і Гэля гучна, не тоячыся. Гэля — па-беларуску, а хлопцы — «трасянкаю».

- А пачаму ты так разхаварываеш? — запытваўся русы прыгажун, ладна скроены, але не высокі, і раіў: — Хавары, як усе мы...

- А вы што ж — не разумееце? — здзекліва спытала Гэля.

- Панімаем, но...

- Ніякіх «но», — адрэзала Гэля,— мова нашая ніколькі не горшая за іншыя...

Такой «сведамасці» Юрась ад яе не чакаў і, замёршы ў здзіўленні, выслухаў ледзь не лекцыю, што прачытала Гэля хлопцам пра пры-гажосць беларускае мовы, нават Багушэвічавы словы працытавала... I перайшла да слаўнай, як яна сказала, гісторыі Беларусі. «Вось табе і на,— думаў Юрась,— такое і ўва сне не ўбачыш: іншапланецянка агітуе беларусаў роднаю моваю размаўляць...» Наконт незямносці Гэлі ён то сумняваўся, то не. Бо зноў адчуў, як неймавер-наю сілаю яго пацягнула да яе... Каб хоць побач пабыць, прытуліцца, апякчыся... Гэля, пэўна, «уключыла» свае чары. Ен бачыў, як няпроста размаўляць з Гэляю і хлопцам. Асабліва русавалосаму, якога, па ўсім заўважна, яна абрала сваім чарговым каханкам.

I вось развязка.

- Пойдзем да нас у намёт,— прапанавала Гэля русавалосаму,— у мяне ёсць рэч адна Караткевіча. Пакажу. Яе прачытаць павінен кожны беларус.

Хлопец адразу ж пайшоў за ёю. Юрась і Уладзя правялі яго і Гэлю позіркамі да самага намёта. Уладзя ўважліва сачыў за кожным рухам, крокам Гэлі, і калі яна ўслед за русавалосым схавалася ў намёце, сплюнуў і прашаптаў ціха Юрасю:

- Тожа мне: іншапланецянку знайшоў... Звычайная самадайка, якія ў Мінску пад кожным гатэлем пасуцца. Толькі тыя за грошы, а гэтая за інтарэс... Адпачывае... Глядзі, каб заразу якую не падхапілі... Цьфу!.. Шэсць пальцаў прыдумаў, перапонкі, маланка... Бач, як па-беларуску шпарыць, гісторыя ад зубоў адлятае. Эрудзітка... Цьфу!

Уладзю было лягчэй. Ен не бачыў тых пальцаў, яго імі не штурхалі. Але — Юрась засумняваўся зноў — можа, й сапраўды Уладзя мае рацыю. Можа, й сапраўды Гэля прафесарская дачушка, якая пагуляць не суп-раць... Надта ж натуральнымі былі яе паводзіны. I ўчора, і сёння. I гэтая агітацыя за мову, і веданне гісторыі... Самыя розныя і супярэчлівыя думкі кружлялі зараз у галаве ў Юрася. Рассекчы ягоныя сумлівы і меркаван-ні магла толькі новая сустрэча з Гэляю. Аднак ён выра-шыў, што шукаць яе ні ў якім разе не пойдзе. Навошта... Каб упэўніцца, што яна звычайная самадайка?.. Ці, Юрась усміхнуўся, хай сабе — іншапланетная, міжпланетная ці сусветная самадайка. Якая, урэшце, розніца.

Хлопцы йшлі да намёта. Напрасткі. Яны даволі добра арыентаваліся ў гэтым лесе. Ен быў ім ужо не чужы. I, мажліва, таму, адчуваючы іх голад, падкінуў ім на шляху палянку чырвоную ад суніцаў. Хлопцы прыпалі да ягадаў. Збіралі іх, цэлымі жменямі засыпалі ў рот. I з асалодаю жавалі...

I потым, калі ў лёгкай дрымоце хлопцы ляжалі ў намёце, стаялі ў іхніх вачах буйныя, пераспелыя суніцы... Юрась збіраў і збіраў духмяныя ягады і цёк па пальцах іх салодкі сок, чырваніў і сініў рукі... Раптам падалося яму, што нехта за імі назірае. Юрась павярнуўся. На процілеглым баку палянкі, уся асветленая сонцам, у сваім, ужо звыклым уборы стаяла Гэля.

- Дзень добры, хлапчукі,— як ні ў чым не бывала, весела прывіталася яна і плаўна правяла рукою па паветры, як па вадзе,— што, прагаладаліся?

Юрась і Уладзя нехаця падняліся, нібы адарвалі іх ад найважнейшае справы.

— Ну што вы насупіліся? Мо пакрыўдзіліся?

- Нешта хутка ты справілася,— сказаў Уладзя,— ці мо чытво не той сістэмы аказалася?

- Ты пра што?.. А-а, разумею: вы былі на беразе. Дык там сястрычка мая забаўлялася. Мы з ёю блізняты,— Гэля падышла бліжэй,— а я вас шукала. Мы ж дамовіліся ўчора, што яшчэ сустрэнемся.

- Абое-рабое,— буркнуў Уладзя і апусціўся да ягадаў: увесь абыякавасць і пагарда. Юрась, быццам просячы прабачэння за сябра, адкрыта зірнуў у вочы Гэлі, не вытрымаў ейнага яснага позірку, апусціў галаву і ледзь не закрычаў: з лёгкіх, аголеных спераду басаножкаў, тырчэлі пальцы. Іх было па шэсць.

Юрась штурхануў Уладзю. Той адразу здагадаўся — чаму; глянуў на Гэліны ногі і асеў. Гэля назірала за ўсім і ўсміхнулася па-добраму. Гэтак проста і зразумела.

- Так-так, хлопцы... Не здзіўляйцеся. Гэта не галюцынацыя. Так і ёсць...— памаўчала,— бачыце, я ніколькі не таюся. Бо ўсё ведаю. Я ведаю, што Юрась разгледзеў мае ногі і ногі маці, што вы ноч амаль не спалі і многае перадумалі. Ведаю вашыя прыгоды,— Гэля ледзь заўважна, аднымі вуснамі, усміхнулася,— ведаю і меркаванні. Нам не складана чытаць вашыя думкі... Нават на адлегласці. Я не магу пакінуць вас вось так: сам-на-сам са сваімі думкамі, ад якіх галава кругам ідзе. Зрэшты, магу, але не хачу, хоць і цяжка мне будзе растлумачыць дома, чаму я гэта зрабіла... Але мне вельмі хацелася яшчэ раз пабачыцца з вамі. Таму і вярнула вас на палянку...