Барыс Пятровіч - Плошча. Гісторыя аднаго каханьня

Барыс Пятровіч

Плошча

Гісторыя аднаго каханьня

"Плошча" – расповед пра адное каханьне, якое здарылася ў Беларусі на пачатку ХХІ стагоддзя...

Жыцьцё па-за часам, альбо Сьлед стралы.

З “Дзёньніка” Аляксандра К.

“...І гэтая каша вакол – гэты хаос! – называецца жыцьцём?! Няўжо дзеля такое бязмэтнае мітусьні я і прыйшоў у гэты сьвет?..

Усё абрыдла. Абрыдла…

Не магу хадзіць па вуліцах гэтага гораду, не магу бачыць гэтых людзей, якім нічога ня трэба, абы толькі іх не чапалі, абы ціха...

Не магу глядзець тэлевізар. Асабліва апытаньні пра тое, як добра мы жывем. Не магу бачыць і чуць гэтага чалавека...

Але што я магу? І што мы можам увогуле?

Нічога... Хіба зьнікнуць па ягоным загадзе...

Божа, што я пішу? Ня дай Бог запісы гэтыя прачытае яшчэ нехта... Зьнішчыць іх, зьнішчыць, зьнішчыць зараз жа...

Маўчаць... маўчаць... маўчаць! “Молчи скрывайся и таи, и чувства, и мечты свои…” – вось дэвіз нашага часу. А можа, і дэвіз усіх часоў і народаў.

Дэвіз выжываньня.

…Божа мой! Я ж сам такі, як і іншыя…”

На даху шматпавярховіка сядзеў чалавек і глядзеў уніз, туды, дзе за туманам ці аблокамі павінна была быць зямля – дрэвы і асфальт, клумбы і сьцяжынкі, пасыпаныя бітай цэглай. Ён ведаў, што там гэта ёсьць, але ня бачыў нічога, апроч малочна-шызае пухнатае смугі, што жыла: рухалася, плыла, перакочвалася, распаўзалася, аднак не зьнікала. Чалавек залез сю­ды, каб скончыць жыцьцё самагубствам і прырода спрыяла таму: да глыбокіх дрэваў і клумбаў скочыць было б страшна, а ў блізкую бель – зусім не: як у ва­ду, з якой ёсьць надзея на вяртаньне, на ўсплыцьцё. “Гэта добра, калі ў любой сітуацыі застаецца надзея, нават калі сітуацыя безнадзейная, – думаў чалавек, апускаючы ногі ўніз і ўладкоўваючыся зручней на краі даху, – нездарма кажуць, што надзея памірае апошняй, дык няхай і для мяне яна памрэ разам са мною...”

З туману ці воблака вынырнула птушка – бусел. Адкуль тут, у горадзе, на вышыні дваццаць шостага паверху ўзяўся бусел? Што за знак? “Ніколі не зда­­вайся!” – згадаў чалавек малюнак у адной з га­зе­таў, на якім зашчэмленая дзюбай жаба лапкамі ашчаперыла шыю бусла. “Так, я – жаба... У дзюбе бусла... Але – лёгка сказаць: не здавайся!..” Са­магубцаў ня любяць ні ў адной з рэлігіяў, калі гэта са­магубства, а не асьлепленая верай прылюдная ах­вяра нейкаму боству. Самагубцаў хаваюць асобна на вясковых могілках – нават за могілкамі, за агароджай. І калі яго зараз нехта саштурхне наўмысна, каб ад­помсьціць за нейкі грэх, ці ён сасьлізьне з мокрага даху, сам не жадаючы таго, усё роўна яго палічаць за самагубцу...

Чалавек глядзеў уніз, і яго вабіла глыбіня пад на­­­­гамі, яму хацелася памацаць яе, паспрабаваць на до­тык, ён, падобна, на момант забыўся на мэту, з якою прыйшоў да краю гэтага даху, хоць у дадзеным вы­падку мэта і жаданьне супадалі цалкам. Чалавек ніколі ня бачыў, што бывае з тымі, хто скочыў з двац­цаць шостага паверху і “прызямліўся” на дрэва, клумбу, асфальт... але ён мог уявіць сабе скамечанае, уплюснутае, размазанае цела і раскінутыя ва ўсе ба­кі праменьні крыві, што ня вытрымала ціску і вы­рвалася вонкі. Асабліва яскрава ўявіў ён жменю выплюхнутых мазгоў на асфальце – сьлізкіх і брыд­­­­­кіх. Ён уяўляў сабе гэта некалі, чытаючы ў Харм­са пра бабулек, што па адной выкідваліся з вак­на... А цяпер ён глядзеў уніз, у туман, і бачыў, як прыкрываючы вусны рукою, каб не званітавала, да ягонага цела падыходзяць ці­каўныя жанчынкі і як плача бабулька з суседняга газетнага шапіку, што пазн а е ў ім свайго штодзённага пакупніка, пазн а е па вопратцы і асядзе на недалёкую лаўку, сьцяўшы рукамі грудзі, каб ня выскачыла сэр­ца... Набываючы газеты, ён заўважаў у ейных ва­чах зайздрасьць да ягонае маладосьці. Бабулька нібыта міжволі лічыла наперад, колькі засталося восеняў ёй і вёснаў яму. Бачна было, што яна добра пажыла на зямлі, ёй было пра што згадаць і пашкадаваць пра тое, што да яе ніколі ня вернецца, бо перайшло да такіх, як ён... Ён бы аддаў бабульцы сваю маладосьць, калі б ёю можна было падзяліцца, як сольлю, як хлебам, бо навошта яна яму цяпер...

З “Дзёньніка” Аляксандра К.

“Жыцьцё – рака між крутых берагоў. Чалавек – лодка, што плыве па гэтай рацэ. Бывае, лодка прыстае да берагу, бывае, разьбіваецца аб яго, але найчасьцей проста плыве па плыні... І амаль ніколі – супраць...