Барыс Пятровіч - Плошча. Гісторыя аднаго каханьня

Мы разам ішлі з клуба, селі на лаўку, доўга ца­лаваліся, потым, не дамаўляючыся, пайшлі ў тую самую пуню... Але... ня ведаю чаму, у нас, скажу праўду – у мяне, нічога не атрымалася... Нічога. І дасюль я… Аднак, пра гэта – пазьней, потым!

Пазьней. Як-небудзь напішу – дапішу… Пазь­ней…”

Кавярня, у якой “заўсёды ёсьць вольныя столікі”, аказалася звычайнай сталоўкаю (хоць і называлася “Кафе” – з вялікай літары) і столікі ў ёй пустыя і са­праўды былі, бо людзі тут не заседжваліся: куплялі, як у сталоўцы, на паднос, першае, другое і кампот на трэцяе, зьядалі і сыходзілі.

Яны таксама сталі ў чаргу з адным на двух пад­носам, ён набыў па соку і па булачцы (больш нічога не хацелася) і селі ў самы далёкі куток. Калі плаціў грошы, заўважыў, што Маша перазірнулася з касіркаю – як са знаёмай, але пытаць нічога ня стаў.

Размова ў гэтай забягайлаўцы не вязалася, яму было няёмка, увесь час здавалася, што тая касірка зыркае ў іх бок і нібыта выганяе: засядзеліся, вы­зваліце мейсца іншым. Сок выпіўся, булка не жава­лася і ён сказаў:

“Мо пойдзем, нешта мне тут не падабаецца...” – і між­волі зірнуў у бок касіркі.

Марыйка здагадалася, ўсьміхнулася:

“Гэта Таня – мая былая аднакласьніца... Таму нам можна тут пасядзець і пабольш...”

Стала крыху лягчэй, але настрой ужо быў са­пса­ва­ны. Калі ў першы вечар ён лятаў вакол яе бы го­луб каля галубкі, стараўся спадабацца, то зараз сядзеў нахохліўшыся, як верабей па страхой узімку. І таму ініцыятыву зноў ўзяла яна, згадаўшы, пэўна, дзе яны ўпершыню пабачыліся:

“Ты даўно пішаш?”

“З дзяцінства...”

“Ха-а… – яна пасьміхнулася, пэўна, нешта згадаў­шы, – а дзе друкаваўся?”

“Практычна нідзе... Не хачу сьпяшацца...”

“Пачытаеш сваё?”

“Тут і цяпер?”

“Так. Пачытай.”

Ён зразумеў, што размову трэба пераводзіць на нешта іншае: не хапала яшчэ тут чытаць свае вер­шы. Узахлёб: ха-ха! Яны сядзелі насупраць адно аднаго, твар у твар, ён даверліва ўзяў яе рукі ў свае і сказаў:

“Давай усё ж пойдзем адсюль...”

Яе зьдзівіў гэты ягоны рух, але і спадабаўся. Рукі яна не вызваліла, а зірнула ў вочы і пагадзілася. Яму падалося, што ў гэты момант між імі адбылося ней­кае паразуменьне: нібыта іскра праскочыла паміж “плюсам” і “мінусам” ці “мінусам” і “плюсам” (хлоп­цам і дзяўчынаю, жанчынаю і мужчынам) і пачалі яны прыцягвацца адно да аднога... “Магніт спрацаваў: пачалося каханьне?” – падумаў ён – з надзеяй і боязьзю. Дзіўна, але ён не перажываў яшчэ такога пачуцьця ў жыцьці. Пэўна, затармазіўся ў разьвіцьці і тое, што да кагосьці прыходзіць у трынаццаць ці чатырнаццаць, як да Рамэа і Джульеты, да яго пасту­калася толькі цяпер… У задуменьні ён выйшаў нат не кіўнуўшы сяброўцы Марыйкі і не зьвярнуўшы ўвагі на яе разгублены погляд.

Дождж скончыўся, на вуліцы было сьвежа і чыста, а галоўнае – цёпла. Такое надвор’е яму падабалася, ён “адагрэўся”, зноў стаў самім сабою, але чамусьці спахмурнела Маша, страціла сваю актыўнасьць, зра­білася такой, якою была на тым паседжаньні і яму спадабалася. Ён падумаў, што яны нібыта спалучаныя сасуды: калі ў яго добрага настрою прыбаўляецца, дадаецца – у яе адымаецца, і надварот. Добра гэта ці кепска? Ён ня ведаў. Але чым болей гаварыў, чым больш настойлівым рабіўся, тым болей сумавала яна, хавалася ў сябе, адказвала адным словам: “Ага”, альбо “Не”.

Ён так і не зразумеў, што здарылася, адкуль, ад ча­го адбылася ў яе такая рэзкая перамена. Давёў да дому, заўважыў, як яна міжволі зірнула на вокны на сваім паверху (чацьвёртым, пры­кінуў ён).

“Сьвятло ў кватэры не гарыць, бацькі не прыеха­лі...” – сказала: ці то запрасіла да сябе, ці то не.

“У цябе браты і сёстры ёсьць?”

“Ёсьць, старэйшы брат, цяпер ён у Чэхіі...”

“Вучыцца?”

”Не, эміграваў, папрасіў прытулку”

“О...”

“Потым раскажу...”

Ён здагадаўся, што магло быць з ейным старэй­­шым братам, чаму той зьехаў: сям’я беларускамоўная, яны з Машай ад пачатку, не дамаўляючыся, размаўлялі толькі па-беларуску (і вершы на “мове” чыталі на па­седжаньні), значыць, хутчэй за ўсё, апазіцыянер, і зьехаў вымушана пасьля нейкіх мітынгаў ці злоўле­ны на “графіці” – за надпісы “Далоў дыктатуру!” ці яшчэ што далоў альбо “Жыве Беларусь!”, як часта цяпер бывала...

“Ты, можа, таксама зьбіраешся?”

“Хто яго ведае – брат не зьбіраўся, а зьехаў.”

“Сумна без яго?”

“Як сказаць? Нязвыкла… Між намі адзін год розь­ніцы – усё жыцьцё разам.”

“Хочаш, я пайду да цябе?”

“Не, не... ня трэба...”