Рэй Брэдбэры - Апавяданні ў перакладзе Валерыі Далевіч

Стыў Ральфс нахіліў бытэльку.

- Гэнры, чатыры гады – доўгі тэрмін…

- Не спрачаюся. Але гэта нішто ў параўнаньні зь вечнасьцю. Вечнасьць – вось сапраўдная камэдыя.

- Няўжо Ты сур’ёзна разьлічваў, што Цябе будуць забаўляць вечна?

- Чаму б і не? З Эвелінай сумаваць не прыходзілася. Мяняла сукенкі, калі я пажадаю, па два-тры разы на дзень. Не прапускала ніводнае кніжнае крамы, купляла для мяне апошнія навінкі, чытала ўголас добрую старую клясыку, сама выбірала мне гальштукі, нават чысьціла чаравікі – а як эмансіпіраваныя сяброўкі зьдзекаваліся з-за гэтага! Карацей кажучы, расьпесьціла мяне. Не хаваю: жадаю, каб і надалей дбала пра мяне.

- Так не бывае, Гэнры.

Паразважаўшы, Гэнры Гросбак змрочна кіўнуў і зрабіў пару глыткоў.

- Няхай, Ты мае рацыю. Але гэта яшчэ ня самая вялікая непрыемнасьць.

- Што яшчэ?

- Яна ўсьцешылася. Раней плакала днём і ноччу: за сьняданкам – абавязкова, потым па два разы да абеда, потым перад вячэрай. Кладзецца спаць, вымкне сьвятло – і зноўку румзае.

- Безь Цябе Ёй было самотна, Гэнры.

- А зараз туга зьнікла?

- Як кажуць, час лякуе старыя раны.

- Не, прабач, я не прасіў лекаваць гэтыя раны. Мне ўсё падабалася. Хай бы ўволю рыдала на сьвітанку, потым – можна ўпаўсілы – гадзіне а пятай, і яшчэ надосталь – бліжэй да ночы. Толькі сёньня і гэтае дробязі не дачакаешся. На мяне не зьвяртае ўвагі.

- Гэта можна параўнаць зь мядовым месяцам. Ён жа ў Вас з Эвелінай таксама скончыўся ў належны тэрмін.

- Не кажы. Іскрынкі ўспыхвалі ўсе сорак гадоў.

- Але Ты разумееш, аб чым я кажу?

- Мядовы месяц скончыўся. Жыцьцё скончана. Тое, што засталося – ужо не для мяне. – Тут Гэнры Гросбак ахінуўся. Ён раптам паставіў шклянку. – Пачакай, ці не ўблытаны тут хтосьці іншы?

- Хтосьці…

- …іншы! Ці няма ў Яе?...

- Няхай і ёсьць?

- Як Яна пасьмела?!

- Прайшло чатыры гады, Гэнры, цэлых чатыры гады. Але Яна… павер, у Яе нікога няма. Яна да канца сваіх дзён застанецца ўдавой.

- Падобна да праўды. Добра, што спачатку я завітаў да Цябе. Ты мяне пераканаў. Значыцца, Яна як і раней адна і… не, пачакай. Чаму ж Яна больш ня плача – ні ўночы, ні раніцай?

- Толькі не рабі выгляд, быццам Ты разлічваў на невычэрпны фантан сьлёз.

- Каб яго, мне гэтага вельмі не стае. Мусіць жа чалавек мець нейкую аддуху!

- Хіба ў Цябе няма сяброў… сярод?.. – Стыў Ральфс зьбянтэжыўся, пачырванеў ды даліў віскі ў абедзьве шклянкі.

- Ты хацеў сказаць – “сярод нябожчыкаў”? Ад іх толку не даб’ешся. Зануды. Слова прамовіць няма зь кім.

- А Ты ж быў непараўнаным апавядальнікам, Гэнры.

- Чаму “быў”? Я такім і застаўся, хіба не? А Ты – самы ўдзячны слухач.

- Распавядай, Гэнры. Я Цябе слухаю.

- Здаецца мне, самае галоўнае ўжо было сказана. Яна перастала да мяне прыходзіць. Гэта дрэнна. Перастала плакаць. Гэта яшчэ горш. Сьлёзы – бальзам, які дае магчымасць… такім, як я… існаваць далей. Як Ты лічыш, калі я да Яе завітаю, Яна будзе па мне плакаць, як і раней?

- Навошта Табе да Яе хадзіць?

- Па-твойму, няма патрэбы?

- Ты Яе толькі напалохаеш. Гэта будзе неадпусна.

- Ад каго, скажы калі ласка, я павінен чакаць дараваньня?

- Ад мяне, Гэнры. Я Табе гэтага не дарую.

- Та-а-ак. Вось яно як. Ну-ну. Лепшая парада ад лепшага сябра.

- Менавіта так, ад лепшага сябра. – Стыў Ральфс падаўся наперад. – Ты, аднак, і сам не жадаеш, каб Яна адолела сваю бяду?

- Не! Так. Не. Цьфу ты, ня ведаю, што і сказаць. Так, напэўна, жадаю.

- Памятай: Яна па Табе смуткавала і плакала дзень пры дні амаль чатыры гады.

- Я памятаю. – Гэнры Гросбак пагайдаў у руцэ сваю шклянку. – Што змагла, яна зрабіла. Напэўна, час Яе адпусьціць.

- Гэта высакародны ўчынак.

- Няма ў мяне высокародзтва, не жадаю быць высакародным, але, відаць, прыйдзецца. Надта я Яе кахаю, маю Любую.

- Пагадзіся, Гэнры, у Яе наперадзе яшчэ доўгія гады жыцьця.

- І то слушна. Ат д’ябал. Мужчыны старэць не сьпяшаюцца, а паміраюць раней. Жанчыны старэюць раней, а паміраць не сьпяшаюцца. Цудоўна распарадзіўся Бог. Які ў гэтым сэнс?

- Вось Яго і спытай. Ты ж цяпер у Яго пад бокам.

- У каго? У Бога? Я, нікчэмны харахоня? Ну-ну. Скажаш яшчэ чаго. Ммм… – Гэнры прысёрбваў віскі. – Ладна, вырашана. Але чым Яна будзе займацца? Раз’язджаць зь кімсьці ў адчыненых лімузінах? Куды Ёй дзецца?

- Будзе браць урокі танцаў, Гэнры. Займецца разьбярствам. Мастацтвам.

- Яна заўсёды аб гэтым марыла, але неяк усё не атрымлівалася. У мяне то канцэрт, то вячэра са спонсарамі, то сольны выступ, то лекцыя, то гастролі. У Яе нават была прыказка: куды сьпяшацца, усяму свой час.