Рэй Брэдбэры - Апавяданні ў перакладзе Валерыі Далевіч

– А ўлетку занадта горача, – дадаў бацька. – Плавімся ад сьпякоты ў нашым абутку. Не глядзі на мяне такім чынам, маці. Сын хоча гэта пачуць. Ён што-небудзь прыдумае, так, сынку? Знойдзе нам новае мейсца...

– Так, тату.

– Галава баліць, сын?

– Не. –Сын расплюшчыў вочы і пацягнуўся за віном. – Я гэтым займуся. Абяцаю.

Цікава, падумаў ён, ці даводзілася каму-небудзь падшукваць у такой сытуацыі новы прыстанак выключна дзеля добрага выгляду і прыемнага суседзтва? Ці дазволіць гэта закон? Ды і куды іх везьці? Куды яны захочуць перабрацца? Можа, у Чыкага? Ёсць там адно мейсца на ўзгорку...

Толькі цяпер да іхняга століка падыйшоў афіцыянт, каб прыняць замову.

– Мне – тое ж самае, што яму. – Маці кіўнула на сына.

– Мне – тое, што есьць вось той чалавек, – сказаў бацька.

– Hamburger steak, – замовіў сын.

Афіцыянт сышоў і хутка павярнуўся. Яны пачалі хутка есьці.

– Гэта што, спаборніцтва на хуткасьць?

– Супакойся, хлопча. Ах!

І тут раптам усё скончылася. Мінула роўна гадзіна, як сын, апусьціўшы відэлец і нож, дапіў чацьвёртую шклянку віна. Нечакана ягоны твар азарыўся усьмешкай.

– Я ўспомніў ! – Усклікнуў ён. – Я маю на ўвазе, што ўспаміны вяртаюцца да мяне! Чаму я вас паклікаў, чаму выцягнуў Вас сюды !

– Ну? – спытала яго маці.

– Кажы як ёсьць, сын, – сказаў бацька.

– Я... – пачаў сын.

– Што?

– Ну-ну?

– Я, – сказаў сын, – люблю Вас.

Ягоныя словы адкінулі бацькоў на сьпінкі крэслаў. Іхнія плечы аселі; яны абмяняліся позіркамі, галовы апусьціліся.

– Чорт, сынку, – прамовіў бацька. – Мы гэта ведаем.

– Мы таксама цябе любім, – сказала маці.

– Так, – ціха сказаў бацька, – гэта так.

– Але мы імкнемся ня думаць пра гэта, – сказала маці. – Гэта робіць нас сумнымі, калі ты нас ня клічаш.

– Маці! – Усклікнуў сын і спыніў сябе, ледзь не сказаўшы: ты зноў забылася !

Замест гэтага ён паабяцаў:

– Я буду клікаць вас часьцей.

– У гэтым няма патрэбы, – сказаў бацька.

– Я буду, паверце, так і будзе!

– Не давай абяцаньняў, калі ня маеш патрэбы іх выконваць, вось што я скажу. Але зараз.. – Бацька зрабіў глыток віна. – Скажы мне, сын, што яшчэ ты нам хацеў сказаць?

– Што яшчэ? – Сын быў уражаны. Хіба недастаткова таго, што ён прызнаўся ім у вялікай, бясконцай любові...

– Як сказаць...

Ён замяўся. Ягоны позірк паў па-за вакно рэстарацыі на маўклівую тэлефонную будку, дзе ён апошнім разам званіў.

– Мае дзеці... – пачаў ён.

– Дзеці! – Расхваляваўся стары. – Божухна, як я мог забыцца! Хто яны ў цябе?

– Дачкі, вядома! – Сказала жонка, адштурхнуўшы яго рукой. – Што здарылася з табой?

– Калі ты за дваццаць гадоў не зразумела, што са мной адбываецца, то тлумачыць няма сэнсу. – Бацька павярнуўся да сына. – Дачкі, зразумела. Яны мусілі ўжо зусім вырасьці. А былі такія крохі, калі мы апошнім разам бачыліся...

– Пачакай, няхай сын сам пра іх распавядзе, – перапыніла яго маці.

– Няма чаго распавядаць – Сын няёмка запнуўся. – Чорт, насамрэч шмат чаго. Але гэта ня мае сэнсу.

– А ты паспрабуй, – сказаў бацька.

– Часам бывае...

– Так?

– Часам бывае, – павольна працягваў сын, апусціўшы вочы, – вось гэтае пачуцьцё, быццам мае дачкі – ўдумайцеся: мае дачкі памерлі, а вы, вы жывыя ! Ці мае гэта сэнс?

– Сэнс у тым, што амаль ва ўсіх сем’ях адбываецца падобнае, – сказаў бацька, дастаўшы цыгару, адрэзаўшы ейны кончык і закурыўшы яе. – Цябе не адразу зразумееш , сынку.

– Тат... – сказала дакорліва маці.

– Ну, так было і зараз адбываеца тое ж самае, чорт пабяры. Гэта сьмешна, але так і ёсьць. Я хачу сказаць: яго не адразу зразумееш. Але ты працягвай, кажы і, пакуль ты гэта робіш, налі мне яшчэ віна.

Сын наліў яму віна і сказаў:

– Не магу іх зразумець. Так, і я маю дзьве праблемы. Вось чаму я вас і паклікаў. Першая: я сумую па вас. Другая: мне вельмі дрэнна бяз іх. Вось гэта нечакана для вас . Чаму так атрымліваецца?

– На першы погляд... – пачаў бацька.

– Такое жыцьцё, – дадала маці, ківаючы.

– Гэта ўсё, што вы можаце мне параіць? – Усклікнуў сын.

– Прабач, але мы ведаем, што ты сёньня пастараўся, і вячэра была выдатнай, і віно першаклясным, але мы проста ад гэтага адвыклі, мой хлопчык. Мы нават ня можам прыгадаць, якім ты быў! Як мы можам табе дапамагчы? Зусім ніяк! – Бацька дастаў запалкі і назіраў, як полымя праглынае чарговую цыгару. – Не, сын. Праблема ў іншым. Няёмка пра гэта казаць. Нават ня ведаю, як растлумачыць...

– Твой бацька хоча сказаць…