Алесь Разанаў - Вастрыё стралы

Збіраюцца парушэнні.
Мяшаюцца поры года.
Як дым, па наўколлі паўзе трывога.

У лужынах млее вада — a людзі не вераць вадзе,
у лужынах грае сонца — a людзі не вераць сонцу,
у лужынах плёхкаюцца аблокі — а людзі не вераць аблокам.
Яны пазіраюць, куды ўжо зайсці немагчыма,— удалечыню.

Там, па дарозе, па лузе, ад лужы да лужы, пасля дажджу, бягуць басаногай чародкаю дзеці, смяюцца, нагамі намацваюць неба, вясёлку, плыты аблок i не баяцца нічога.

Гэта было да таго, як выпаў аднаго разу шкляны дождж,
гэта было да таго, як павыступалі з зямлі нажы i іголкі,
гэта было да таго, як свет стаў раптам дарослым.

* * *

Абуджаюся i засынаю,
a ўсё няпоўны мой сон, усё няпоўнае абуджэнне...

А па вуліцы туды-сюды пахаджае, бы штосьці яна шукае, жанчына:
у плюшавым каптане, у паркалёвай хустцы, з абломкам сярпа ў руках...

Усе на яе азіраюцца,
усе ёй здзіўляюцца,
усе стараюцца распазнаць, хто яна,
i ўсе страшацца, што сапраўды распазнаюць.

СТАРЫ ГОРАД

На ацішэлых падворках, ля гонты i чарапіцы, квітнее ружовы i белы бэз i асвятляе сваім цвіценнем, сваім разуменнем горад, што паглыбляецца ў даўніну.
Кашлаты дзядоўнік натоўпіцца каля паркана:
кожная лапушына — шаля,
кожная лапушына — голас,
кожная лапушына — далонь:
наноў разважае зялёнае веча, наноў узважвае думнае веча кошт смерці i кошт жыцця...

Пакінулі апошнія жыхары свае дамы-мураванкі, свае драўляныя хаты з аканіцамі i ліштвой i ўсё, што мелі, што нажывалі, што памяталі, што снілі, пабралі ў пярэбары, у перасяленне, у новы кут...
Ды нехта ўсё роўна сюды вяртаецца неадольна,
нешта ўсё роўна тут, быццам колісь, жыве:
тут раптам зазвоняць званы трывожна,
зацокаюць раптам падковы па бруку,
раптам дзіця заплача,
раптам некага нехта пакліча, i той адгукнецца ў адказ...
Тут пласт на пласце, на падмурку — падмурак.
Тут свае таямніцы, свой радавод, свой лад.
Тут нешта тоіцца, нешта хаваецца, нешта ўхіляецца ад разгляду...
Падводзіцца да старога горада вузкакалейка.
Па старым горадзе ходзяць узброеныя патрулі.

АДЛІГА

Жоўтыя ліхтары.
Туман.
Гракаюць гракі ў парку,
i дрэвы гатовы паверыць, што ўжо не будзе зімы.

Нешта скранулася ў наваколлі, нешта адтала.
I намагацца ўжо дужа не трэба,
i засцерагацца дужа не трэба,
сталі спрыяць акалічнасці неспадзявана,
зрабілася ўсё бліжэй,
зрабілася ўсё прасцей,
жыццё пачало атрымлівацца само сабою.

Пятая пара года — адліга. Што забіралі ўсе іншыя поры, яна вяртае:
i зноў магчыма сустрэча,
i зноў магчымае шчасце,
i зноў магчымая неўміручасць.

Распаліся жорсткія сковы, што замацоўвалі ўсіх на адным i тым самым месцы, у адных i тых самых паставах — i пачал! адкрывацца нанова, якскарбы, людзі.

Высачы момант — i азірніся, i ў гэты кароткі прамежак ты ўбачыш сябе, што не паспеў яшчэ стаць мінулым.

Гукаюць нейчыя галасы.
Кранаюць нейчыя лёсы.
Адліга.
Туман.
Жоўтыя ліхтары.

РАСКОЛIНА

Дарога, якая мяне вяла, павярнулася папярок i стала расколінай.

Калі не бяру яе пад увагу — яе нібыта нідзе няма,
калі намерваюся перабрацца на той, на другі, на адрынуты бок жыцця — яна пашыраецца на ўсё наваколле.

Я пераходжу трыдзевяць зямель,
адольваю рэкі, пустыні, горы,
ды сутнасць у тым безумоўным, у тым канчатковым, у тым адным кроку, які мне дазволіць пераступіць...

— Скокні,— мне раіць адзін мой сябрук,— i ты пераскочыш, мажліва, на той бок расколіны.
— Спыніся,— стрымлівае другі,— і, мажліва, яна сама ад цябе адступіць.

Настае ноч — сябрукі засынаюць.
Сціхае вецер.
Сутоняцца хаты, дрэвы, платы.

А пад зямлёю, унізе, вясёлая музыка грае,
a ўверсе, па-над зямлёю, зораць вогненныя масты.

* * *

Прымаю тое, што ёсць, i не прымаю таго, што ёсць.
Перашкодаю, што ўва мне, наштурхоўваюся на перашкоду, што прада мною.
А за маімі плячамі стаіць мая неадольная абарона — смерць —
i кажа: змагайся,
i кажа: перамагай.

Што можа ўва мне паражацца, бярэ параза.
Бярэ, што можа ўва мне памерці, смерць.
Знаходжу выйсце ў бязвыйсці. Пакуль не шукаю ратунку — не маю страты.
Пакуль не турбуюся аб сабе — магутнейшы за сябе.
П'ю з кубка нябёсаў нектар, п'ю з кубка зямлі атруту.
Зычу сабе асалоды i зычу сабе пакуты, зычу дабра i зычу таксама зла.