Аляксей Карпюк - Свежая рыба

Хірург Ася Майсееўна сядзіць за сталом і піша.

Адчыняюцца дзверы — неўрапатолаг уводзіць старую. У незнаёмай шырока адкрыты рот, але хірург не ў гэтым бачыць бяду. Яе напрактыкаванае да паламаных рук і ног да розных вывіхаў вока спыняецца на вывернутых ступаках кабеціны.

— Ася Майсееўна! — заклапочана просіць малады неўрапатолаг.— Паглядзіце, калі ласка, што з ёю?! Я ў гэтай бабкі ўсё-ўсё праверыла, ды ўсё-ўсё, здаецца, у норме! Тваравы нерв — эн! Рэфлекс на руках — эн! Нервы жывата — эн! Рэакцыя вачэй — эн!.. Усё эн! эн! эн! Аднак у яе параліч. У чым справа, ніяк не зразумею! Паглядзіце яшчэ і вы!

— Які пара-аліч, яна ж — хо-одзіць?! — дзівіцца хірург яшчэ раз на вывернутыя ступакі старой, а тады глядзіць ёй у разяўлены рот.— Што з табой, мі-ілая?!

— А-а-а!..— бездапаможна стогне кабеціна і тыкае пальцам некуды ўверх.

Ася Майсееўна бярэ старую за ніжнюю сківіцу ды рэфлекторна штурхае ўверх. Старая не паспела нават войкнуць, як сківіца стала на сваё месца.

Выцершы рот белай хусцінкай, старая кабеціна на каталіцкі манер — цэлай пяцярнёй — набожна хрысціцца тры разы, уздыхае ды з палёгкай кажа:

— Ну, слава Езусу Хрыстусу, усё-о!

— Гэ! Яна загаварыла?! — дзівіцца неўрапатолаг.

— Так што здарылася, скажыце мне, урэшце?! — нічога не разумее Ася Майсееўна.

— Каля нас, пані дакторка, загарэўся дом. Выбегла я на вуліцу у чым стаяла, сказала — а! — ды не змагла больш закрыць рота! Езус Хрыстус, мацер божая, за што на мяне такая кара?!

— Ввывіх сківіцы, гэта бывае! — тлумачыць хірург.— А што з тваімі нагамі, мілая?

— Ат, глупства!.. Пераблыталі ў спешцы чаравікі! Правы абулі на левую, а левы — на правую нагу!.. Нявесткі так мне іх нацягнулі, выпраўляючы да вас, калі «хуткая» прыехала!.. Нічога, у калідоры пераабуюся!

Дырэктар гарпарку робіць справаздачу аб рабоце з дзецьмі і цярпліва пералічвае: правялі дзень птушак і павесілі сто шпакоўняў, школьнікі пасадзілі сем тысяч кустоў, нарыхтавалі тры мяшкі каштанаў, зрабілі яшчэ тое, зрабілі гэта...

На заканчэнне дырэктар хваліцца, што з Ленінграда для малых ён выклікаў цырк звяроў.

— Каб не думалі, што ліпа, вось вам фота з мерапрыемства!

Вялікія здымкі пайшлі па руках. На фота пацешныя мішкі катаюцца на шарах, ездзяць на веласіпедах, а вакол з усмешкамі да вушэй — шчаслівая дзятва. Члены выканкома разглядаюць іх, салідна маўчаць. Наступае хвіліна, калі трэба камусьці выказаць першую думку.

Дырэктар мясакамбіната, вядомы сваёй прыдзірлівасцю, нападае на дакладчыка:

— Думаю, што яму нельга дазваляць і далей кіраваць важным участкам ідэалагічнай работы! Паглядзіце, таварышы члены выканкома, куды ён хіліць! Замест таго каб весці арганізацыйна-массавую работу сярод піянераў — сярод нашай змены! — замест таго каб цесна ўвязаць іхнюю дзейнасць з сучаснасцю, надзённымі пытаннямі, чым мы ўсе жывём, дырэктар парку вядзе іх да звяроў, у тайгу, да мядзведзяў!

У падтрымку таварыша кінуў рэпліку яшчэ адзін разумнік. Стаіць бедны дырэктар, пераступае з нагі на нагу, уздыхае.

— А вы чаго маўчыце? — пытаецца старшыня выканкома.

— Думаю.

— Аб чым?

— Што б сказалі мядзведзі на гэтую дэмагогію.

Выбухае дружны рогат. Далей абмеркаванне ідзе

ўжо зусім у іншым напрамку.

Жыў я ў доме творчасці і выбраўся па грыбы.

У лесе спатыкаю з кошыкам у руках свайго рэдактара. Гляджу, а ён ледзь не наступіў на два баравічкі і, як нічога не бывала, паўзе сабе далей — от сляпак!

— Ай, Уладзімір Мікалаевіч, прамазалі! — папракаю яго ды ныраю падбіраць грыбы.

— Ну цябе к чорту! — раззлаваўся не на жарты чалавек.— У мяне свая сістэма збірання, я яшчэ хацеў ісці назад і падабраў бы, ды нанесла цябе якраз!

Заўтра нам давядзецца сядзець разам над маім рукапісам. Халера, каб не пашкодзіла мне гэта для кніж-

— Ладна, бярыце, калі так...

Але ён паказвае фанабэрыю — маўчыць і да грыбкоў не падыходзіць.

— Тады няхай нікому не будуць! — уздыхаю са шкадаваннем.

— Ну і няхай застануцца тады! — адыходзіць абражаны рэдактар.— Вечна ты ўлезеш не ў сваё ды сапсуеш песню!

Але, скажыце, які магутны ў чалавека інстынкт збірання! Адышоўся я крыху — і мяне разабрала. На якое ліха паддаюся, чаму іх пакінуў? Ну і што, калі ён — рэдактар? З-за гэтага зарэжа мне кніжку? Хай толькі паспрабуе! А грыбы мае! Хто іх першы ўбачыў? «У мяня свая сістэ-эма!..» Проста ты слепаваты, табе дома сядзець, а не па лесе хадзіць!.. І куды гэта я ўлажу, якія песні псую?! З табой яшчэ паваю-у-ю!..