Сяргей Пясецкі - Запіскі афіцэра Чырвонай Арміі

– Што там было каля таго моста? – спытаўся маёр.

– Нейкае вялікае нямецкае фармаванне. Пэўна, нават з танкамі, бо нешта там гуло на ўвесь лес. А потым спыніліся і, мусіць, адступілі ў паніцы… Так што, можна сказаць, сёння мы затрымалі вялікае наступленне гітлераўцаў. Што можа прывесці да іхняга вялікага паражэння.

Праз некаторы час падышлі нашы байцы. Двое былі разам, а двое – паасобку. Адзін з іх меў моцна падбітае вока, а другі надарванае вуха. Карацей, і нам троху дасталося. А маёр сцвярджае, што ў яго танк страляў, але ў выніку сутыкнення з ім ён зваліўся ў роў. Аднак я троху падазраю, што гэта зусім не танк, а менавіта я маёра галавой у пуза тузануў, каб сабе дарогу для ўцёкаў ачысціць.

Толькі пад раніцу прыйшлі польскія камуністы. Двое з іх неслі трэцяга. Галава ў яго была скрываўлена. Левага вока зусім не бачна. І ён страшна смярдзеў нафтай. Маёр агледзеў яго падрабязна і прыйшоў да высновы, што па ім нямецкі танк праехаў і заліў яго бензінам. А не раздушыў толькі таму, што дарога была вагнутая. Але я чамусьці ўпэўнены, што гэта маёр у замяшальніцтве махнуў яго бутляй нафты па галаве.

Мы пачалі дапытвацца, хто страляў? Адзін з байцоў сказаў, што гэта ён стрэліў у нямецкага генерала, які ехаў на белым кані на чале арміі… Аднак там нешта вельмі сур’ёзнае было, і нам моцна пашанцавала, што мы ўсе ацалелі. А дзякаваць мусім толькі сваёй адвазе і незвычайнай прысутнасці духу.

Маёр апісаў усю гэтую акцыю ў Дзённіку Камуністычнага Партызанскага Атраду ім. Ванды Васілеўскай. Пасля мы пачалі абачліва адыходзіць з небяспечнага месца. Бо немцы маглі апамятацца і ўдзень зрабіць аблогу ў бліжэйшых лясах. А паколькі яны маюць істотную колькасную перавагу над намі, дык мы мусілі адступіць. Да таго ж, у сутычцы з немцамі каля моста мы страцілі ўсю зброю. Толькі ў маёра другі пісталет, які быў у кабуры на пасе, ацалеў. Таму мы мусілі як мага хутчэй ізноў узброіцца, каб мець магчымасць і надалей весці з немцамі барацьбу. Гэта не будзе вельмі цяжка, бо польскія камуністы маюць магчымасць з мястэчка для нас зброю прыцягнуць. Там яе шмат.

20 чэрвеня 1944 года.

У лесе.

Вызначыў я вельмі прыкрую рэч. Але, на шчасце, ніхто з атраду аб тым не ведае. Вось неяк, пасля адступлення з небяспечнага месца каля таго стратэгічнага моста, затрымаліся мы надоўга ў вельмі выгодным месцы – у лесе паблізу крыніцы. Аднойчы пайшоў я троху далей, каб мясцовасць агледзець. Меў з сабой пісталет і гранаты, бо камуністы зброю для нас з мястэчка ўжо прыцягнулі.

Дзень быў вельмі прыемны і цёплы. Адышоў я, гуляючы, даволі далёка ад нашага лагера. Захацелася мне піць. А паколькі чуў, што паблізу крынічка струмяніцца, пачаў я скрозь зараснікі алешыны да вады прадзірацца. У гэты момант нешта як зашуміць, як затрашчыць… Ну я ўцякаць. Прадраўся праз зараснікі і ўваліўся ў ваду. Таму затрымаўся там, бо далей уцякаць не было магчымасці. І ў гэты момант я зразумеў, што грукат гэты адбываецца ў маёй брызентавай торбе, якую я заўсёды з сабой ззаду на пасе насіў.

Я ўжо апавядаў аб тым, як мы зрабілі налёт на пошту ў мястэчку і як я, згодна з камуністычным правам сацыялізацыі, будзільнік у начальніка пошты ўзяў. Але я не ўмеў з чымсьці такім абыходзіцца. Накруціў яго некалі, дык ён пачаў каверзна гудзець якраз тады, калі мы хацелі стратэгічны мост знішчыць. Я тады нават не мог падумаць, што той вэрхал у мяне ў сумцы ўсчаўся. А сёння я зноў, ад няма чаго рабіць, будзільнік накруціў. А ён цяпер пачаў звінець, і з-за яго я ледзьве ў крынічцы не ўтапіўся. Добра, што я быў адзін, бо магла б з-за гэтага звону ці паніка сур’ёзная атрымацца, альбо – калі б маёр здагадаўся што да чаго – саліднае біццё пысы па маім адрасе.

Вынуў я будзільнік з сумкі і са злосці як махнуў яго аб камень, дык ён яшчэ раз дзвінькнуў і ў ваду ўпаў. Аднак жа і небяспечныя тыя буржуйскія вынаходніцтвы! Лепей нічога такога пры сабе не мець. Эх, каб зараз той начальнік пошты мне ў рукі трапіўся! Дорага б ён за такі жарт заплаціў!

Хаця будзільнік я і ліквідаваў, выглядаў, аднак, вельмі блага. Быў увесь мокры, бо па самую шыю ў ручай уваліўся. Акрамя таго, калі бег праз хмызы, падраў адзенне і скрывавіў твар. Не выпадала мне ў такім стане ў атрад вяртацца. Задумаўся я: што рабіць? А пасля здагадаўся, што гэта гісторыя можа быць для мяне нават сур’ёзнай баявой адзнакай і вялікай заслугай.

Вось наблізіўся я троху бліжэй да нашага лагера. Потым кінуў гранату ў нейкі роў. А пасля выбуху гранаты пачаў садзіць ў паветра з пісталета. Высадзіў адзін магазін, усадзіў другі і бягом у лагер. Там ужо ўсе паўскоквалі на ногі і не ведалі, што рабіць, у які бок уцякаць. Я крыкнуў ім: