Сяргей Пясецкі - Запіскі афіцэра Чырвонай Арміі

А як я для той лайдачкі самаахвярнічаў, дык доказам таго могуць служыць мае залатыя зубы, якія я ўставіў спецыяльна з мэтай падабацца ёй. А пачалося ўсё так. Сядзелі мы з Іркай у рэстаране і пілі культурным чынам выбаровую гарэлку, загрызаючы яе свіной каўбасою з капустай. У куце залы стаяла піяніна, на якім нейкі тып буржуйскага паходжання вельмі гучна рубаў. Другі ж тып намагаўся яшчэ гучней на скрыпцы граць, каб першага заглушыць. Наогул было вельмі прыемна, толькі заўважыў я неспадзявана, што той скрыпач Ірцы вочкі робіць і смяецца ёй нахабна. Яна ж адсмейваецца яму і таксама вочкамі публічна непрыстойныя рэчы вырабляе. Таму я сказаў ёй па сутнасці:

– Калі сядзіце ў таварыстве мужчыны, які нясе расходы за пачастунак і катораму вы столькі часу галаву круціце, дык не выпадае іншага мужчыну чараваць і такім чынам яму вочкі строіць!

А яна мне гаворыць:

– Гэты тып мяне зусім не цікавіць. Нават брыдкі цалкам. Ты моцна памыляешся.

А я сказаў:

– Я вашыя паразуменні цудоўна заўважыў і вельмі гэтым абражаны.

Яна ж на гэта:

– Няма тут ніякага паразумення, проста спадабаліся мне ў яго залатыя зубы. Вельмі прыгожа пры электрычным святле блішчаць. З-за гэтага за ім і падглядала. А ты зараз да мяне чапляешся.

Зірнуў я… Сапраўды той скрыпач меў спераду два залатыя верхнія зубы. Выглядала гэта надзвычай гожа. Таму я зусім супакоіўся і нават сам назіраць за ім пачаў. А потым яму 5 рублёў паслаў, каб нам яшчэ раз Волгу сыгралі.

Ну нічога. Правадзіў як звычайна я Ірку дадому, а зранку пайшоў у горад дантыста шукаць. А калі знайшоў, дык спытаўся ў яго, ці можа мне залатыя зубы ўправіць? Ён загадаў мне раскрыць пашчу, зубы агледзеў і сказаў:

– Зубы ў вас усе папсутыя. Некаторыя з іх трэба павыдзіраць, іншыя можна пачаць лекаваць і запламбаваць пазней, а на некаторыя можна каронкі паставіць.

Зразумеў я, што дантыст гэты – чалавек недалёкі, таму растлумачыў яму канкрэтна:

– Мяне не цікавіць лекаванне і ўстаўленне зубоў. Я хачу толькі спераду ўправіць два залатыя зубы для прыгажосці. Колькі гэта будзе каштаваць?

– Навошта вам гэта? – здзівіўся ён. – Якраз пярэднія зубы ў вас здаровыя.

– Здаровыя ці нездаровыя, прашу іх павыдзіраць і ўставіць залатыя.

– Калі хочаце мець залатыя зубы спераду, дык не трэба ўласныя зусім выдзіраць. Можна на іх даць каронкі з золата. Кожная каронка будзе каштаваць 20 рублёў.

Сказаў я тады дантысту зрабіць мне чатыры залатыя каронкі. Той скрыпач меў толькі дзве, я ж буду мець ажно чатыры. Вось будзе прыгожа!

Некалькі дзён дантыст мяне мучыў. Зубы мне абпілаваў, меркі нейкім воскам альбо нечым іншым зняў. Нарэшце, наклаў мне каронкі на зубы. І цудоўна атрымалася. Я папросту сам наглядзецца на сябе не мог. З таго часу пачаў, ходзячы па вуліцах, заўсёды смяяцца, каб людзішкі мае залатыя зубы бачылі. Каб грошай не было шкада, дык я б усе зубы сабе залатыя справіў. Дачакаўся спатканкі з Іркай. А як убачыў яе, дык адразу зубы да яе ашчэрыў і доўга смяяўся. Яна ж спыталася:

– Што з табой здарылася?

– Нічога, – кажу. – Залатыя зубы сабе ўставіў для прыгажосці.

А яна кажа:

– Шкада патрачаных на гэта грошай. Лепей бы мне на футраныя боты пазычыў, бо ў звычайных боціках мне вельмі холадна.

– А колькі тыя боты каштуюць?

– 30 рублёў.

Даў я ёй 30 рублёў, і пайшлі мы ў кіно… Вось як я той буржуйскай гадзіне дагаджаў… А раман наш скончыўся наступным чынам. Нават дзень памятаю, калі гэта адбылося: 4 сакавіка. Дамовілася Ірка са мною папярэдне, што пойдзем разам на “Казіка”. Гэта так у палякаў называецца нейкае іх свята і народны кірмаш. Такім чынам, спаткаў я Ірку каля дома, у якім яна жыла, і пайшлі мы. Убраліся з найвышэйшым шыкам, які толькі можа быць. За Зялёным Мостам на вуліцы было дужа поўна вазоў, людзей і крамаў. А пляцам Лукішскім дык і ўвогуле не праціснуцца. Але было вельмі весела і прыемна.

Багаты, аднак, народ гэтыя палякі. Колькі там было розных раскошных і каштоўных рэчаў, дык і расказаць цяжка. Мусіў бы, каб усё гэта дакладна пералічыць, спісаць каля ста аркушаў паперы.

Вось ідзем мы сабе ўрачыста. Я залатымі зубамі блішчу. Можна сказаць, увесь час вусны не змыкаю. Гадзіннікі таксама належным чынам выставіў на паказ. Ну а парфумай, дык мусіць, ніхто на ўсім рынку не тхнуў так, як я. А Ірцы то гэта спадабаецца, то тое. Таму купіў я для яе і тое, і гэта. Але несці мусіў сам, таму што ў нас поўныя рукі тых рознасцяў назбіралася.

У нейкі момант я заўважыў, што Іркі побач са мною няма. Я і туды, я і сюды: не магу знайсці. Але потым заўважыў здалёк пёрка ад яе капелюша. Таму з усёй моцы пачаў да яе прапіхвацца. Гляджу, раптам – мая каханая з трыма нашымі афіцэрамі ідзе і смяецца вельмі нават весела. Двое яе пад ручкі вядуць, а трэці пахлопвае ззаду непрыстойным чынам. А яна зусім нават супраць таго не пратэстуе. Таму наблізіўся я да іх і гавару з вельмі афіцыйным выразам твару: